Ֆիզիքական թերափին վարժութիւններու, ձգումներու եւ շարժումներու համադրութիւն է, որ կը բարձրացնէ ուժը, ճկունութիւնը եւ շարժունակութիւնը՝ օգնելով, որ աւելի վստահ եւ ապահով շարժի անհատը: Ի՞նչ է ֆիզիքական թերափին Ֆիզիքական թերափին բուժում է, որ կ՛օգնէ բարելաւելու մարմնի ֆիզիքական շարժումներու կատարողականութիւնը: Անիկա կրնայ ցաւի կառավարման ընդհանրացուած ծրագրի կամ յատուկ վնասուածքի ու առողջական վիճակի բուժման բաժին մը ըլլալ։ Բնական…
Օքսֆըրտի համալսարանի գիտնականները մշակած են OvarianVax պատուաստը, որ կրնայ «սորվեցնել» դիմադրողական համակարգին՝ ձուարաններու քաղցկեղի ամենէն կանուխ փուլերուն յայտնաբերել եւ ոչնչացնել չարորակ բջիջները: Այս մասին կը յայտնէ քաղցկեղի հետազօտութեան բրիտանական կազմակերպութիւնը՝ Cancer Research UK: Ձուարաններու քաղցկեղը կը նկատուի կիներու շրջանակին մէջ քաղցկեղի ամենէն վտանգաւոր ձեւերէն մէկը: Ըստ վիճակագրութեան՝ հիւանդներու շրջանակին մէջ երկու երրորդը կը մահանայ ախտորոշումէն…
Աշխարհի մէջ իւրաքանչիւր երրորդ մանուկէն եւ դեռահասներէն մէկէն աւելին ունի կարճատեսութիւն՝ իր տեսակի ամենէն մեծ հետազօտութեան համաձայն: Մասնագէտները չեն գիտեր, թէ կարճատեսութիւնը ինչո՞ւ տեղի կ՛ունենայ, բայց ուսումնասիրութիւններ ցոյց տուած են, որ այն փոքրիկները, որոնք երկար ժամանակ կ՛օգտագործեն համակարգիչներ կամ «սմարթֆոն»ներ, աւելի մեծ վտանգի ենթակայ են: Կարճատեսութեան տարածուածութեան վերաբերեալ վերջին համաշխարհային հետազօտութիւնը կատարուած է 2015 թուականին:…
Մեր առօրեայ կեանքին մէջ յաճախ կ՛անտեսուի ինքնահոգատարութիւնը: Մենք հակում ունինք առաջնահերթութիւնը տալու ուրիշներու կարիքներուն: Բայց երկարաժամկէտ հեռանկարով այդ կրնայ սպառել մեր ուժը եւ բարձրացնել «սթրես»ը: Իսկական ինքնահոգատարութիւնը եսակեդրոն կամ եսասէր ըլլալը չէ: Խօսքը իւրաքանչիւր վայրկեան մեր զգացումներուն վրայ ուշադրութիւն դարձնելու մասին է, առանց յանցանքի զգացում ունենալու։ Ինքնահոգատարութեան եօթը ոլորտները․ ինքնահոգատարութեան եօթը ոլորտները կ՛աշխատին միասնաբար մեր…
Փոքրիկին համոզելու փորձերը, որ չի փափաքած կերակուրը ուտէ, կրնայ ապարդիւն ըլլալ, ինչ որ յաճախ կը յանգեցնէ լացուկոծի եւ «հիսթերիա»ի: Շատ ծնողներ ապրած են այս փորձառութիւնը: Նոր հետազօտութիւնը, որ իրագործած են Լոնտոնի Համալսարանական քոլէճի, Քինկզ քոլէճի եւ Լիտցի համալսարանի գիտնականները, ցոյց տուած է, որ փոքրիկներու սնունդի հետ կապուած քմահաճութիւնը «զգալիօրէն ժառանգական է»։ Այլ գործօններ, ինչպէս՝ ուտելիքներու…
Նոր հետազօտութիւն մը ցոյց տուած է, որ գոհունակ մարդիկ աւելի նուազ հակում ունին սրտի տագնապ կամ կաթուած ունենալու: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Journal of the American Heart Association-ին մէջ: «Մեր բացայայտումները կը հաստատեն առողջապահական խնամքի ամբողջական մօտեցումը, ուր մարդու մտաւոր եւ հոգեկան բարեկեցութեան բարելաւումը սրտի հիւանդութիւններու եւ ուղեղի կաթուածի կանխարգիլման անբաժանելի մասը կը նկատուի»,- յայտնած…
Մեծն Բրիտանիոյ մէջ մեկնարկուած է £42 միլիոն արժողութեամբ Transform «սքրինինկ»ային փորձարկումը, որուն նպատակն է յեղաշրջել շագանակագեղձի քաղցկեղի բուժման ձեւը, յայտնած է The Guardian-ը։ Սկզբնական հանգրուանին, որ կը սկսի քանի մը ամիսէն, պիտի ներգրաւուին հազարաւոր տղամարդիկ։ Կազմակերպիչներուն համաձայն, հաւանական է, որ հարիւր հազարաւոր կամաւորներ հաւաքագրուին յառաջիկայ տարիներուն ծրագրի իրագործման զուգընթաց: «Transform-ի նպատակը յստակ է»,- ըսած է…
Գիտական խումբի մը նոր ուսումնասիրութիւնը կարելիութիւն կը ստեղծէ արեան վերլուծութեամբ մարդու կենսաբանական տարիքը ստուգելու նոր մեթոտ մշակելու։ Այս միջոցը նաեւ հնարաւորութիւն կու տայ ախտորոշելու տարիքի հետ կապուած 18 ամենէն ընդհանրացած հիւանդութիւններու եւ վաղաժամ մահուան վտանգները, գրած է planet-today-ը։ Հետազօտողները վերլուծած են մասնակիցներու արեան աւելի քան 200 սպիտակուցներ, ինչպէս նաեւ ստեղծած են «թուային մոտել» մը, որ…
Տանտիի համալսարանի հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ մանկութեան տարիներուն որեւէ սթրեսի ենթարկուիլը հետագային 13 առ հարիւրով կը բարձրացնէ քրոնիկ հիւանդութիւններու հաւանականութիւնը։ Մանկութեան անբարենպաստ փորձառութիւնը (ACE) յաւելեալ սթրես է, որ անհատ մը կրնայ ապրիլ, երբ 18 տարեկանէն վար է: Անիկա կրնայ ներառել բացասական փորձառութիւններու լայն ծիր, ինչպէս՝ չարաշահում, ընտանեկան անգործունէութիւն եւ սթրեսի այլ ձեւեր, ինչպէս՝ հեգնաքը,…
Կլիմայի փոփոխութիւնը կրնայ բարձրացնել նեխած ուտելիքներու պատճառով սալմոնելայով թունաւորուելու վտանգը մարդոց մօտ, կը նախազգուշացնէ նոր հետազօտութիւն մը, հաղորդած է HealthDay News-ը: Խոնաւութեան բարձրացումը աւելի հաւանական կը դարձնէ, որ կանաչ տերեւներով բանջարեղէնները, օրինակ՝ հազարը, վնասուին «պաքթիրիըլ» հիւանդութիւններէն, ինչպէս՝ տերեւի բիծը, տեղեկացուցած են հետազօտողները իրենց յօդուածին մէջ, որ հրապարակուած է Applied and Environmental Microbiology ամսագրին մէջ։ Իրենց…
Առանցքային իրողութիւններ Ընկճախտը սովորական հոգեկան խանգարում է: Համաշխարհային մաշտապով, չափահասներու 5 առ հարիւրը կը տառապի ընկճախտէ: Աւելի կիներ կը տառապին ընկճախտէ, քան տղամարդիկ: Ընկճախտը կրնայ առաջնորդել անձնասպանութեան: Գոյութիւն ունի արդիւնաւէտ բուժում թեթեւ, չափաւոր եւ ծանր ընկճախտի: Ախտանշաններ եւ օրինաչափութիւններ Ընկճախտային միջադէպի ընթացքին անհատը կ՛ունենայ ճնշուած տրամադրութիւն (տխրութեան, դիւրագրգռութեան, դատարկութեան զգացում): Ան կրնայ զգալ հաճոյքի կամ…
Ընդհանուր ակնարկ Շագանակագեղձի քաղցկեղը քաղցկեղ մըն է, որ կը յառաջանայ շագանակագեղձին մէջ: Շագանակագեղձը սերմնահեղուկ արտադրող ընկուզաձեւ փոքրիկ գեղձ մըն է տղամարդոց մարմնին մէջ, որ կը սնուցանէ եւ կը տեղափոխէ սերմը: Շագանակագեղձի քաղցկեղի շատ տեսակներ դանդաղօրէն կ՛աճին եւ կը սահմանափակուին այս գեղձով, լուրջ վնաս չպատճառելով: Անոնք կրնան նուազագոյն կամ նոյնիսկ բուժման կարիքը չունենալ, իսկ այլ տեսակներ…
Այսօրուան արագընթաց աշխարհին մէջ առողջ մնալը աւելի վճռորոշ է, քան երբեւէ: Թէեւ ժամանակակից բժշկութիւնը զօրաւոր միջոցներ կը տրամադրէ հիւանդութիւններու դէմ պայքարելու համար, կան նաեւ շատ բաներ, որ դուք կրնաք կատարել՝ բնականօրէն ձեր դիմադրողական համակարգին աջակից դառնալու համար: Ներառելով քանի մը պարզ կենսակերպի փոփոխութիւններ՝ դուք կրնաք ամրապնդել ձեր մարմնի բնական պաշտպանութիւնը եւ նպաստել ձեր ընդհանուր բարեկեցութեան:…
Կապիկի ծաղիկի համաճարակը բռնկում արձանագրած է 2022-2023 թուականներուն, բայց ներկայիս համաճարակը ի յայտ եկած է աւելի վտանգաւոր շտամէ։ Սկիզբը ժահրը կը փոխանցուէր անասուններէն մարդուն, սակայն այսօր անիկա կը փոխանցուի նաեւ մարդէ մարդու անմիջական մարմնային շփումի պարագային, ինչպէս նաեւ` օդակաթիլային ճամբով, եթէ հիւանդը կը շնչէ այլ մարդու մը դէմքին կամ անոր հետ կը խօսի մօտիկ տարածութենէ,…
Արդեօք բաւարար կաթ կը պատրաստէ՞ք կուրծքով կերակրելու համար Ծնելէն ետք առաջին քանի մը օրերուն ընթացքին կուրծքը կը պատրաստէ իտէալ «առաջին կաթ»ը, որ կը կոչուի «քոլոսթրըմ»: Այս կաթին քանակը շատ չէ, բայց կայ այնքան, որ նորածինին սննդային կարիքները կը գոհացնէ: «Քոլոսթրըմ»ը կ՛օգնէ, որպէսզի նորածիններուն մարսողական «թրաքթը» կազմաւորուի եւ պատրաստուի կուրծքի կաթը մարսելու: «Քոլոսթրըմ»ը կուրծքի կաթի առաջին…
Լաքթոզի անհանդուրժողականութիւնը տեղի կ՛ունենայ, երբ բարակ աղիքները բաւարար քանակութեամբ «լաքթէյզ» չեն արտադրեր կաթի շաքարը (լաքթոզը) մարսելու համար: Բնականաբար, «լաքթէյզ»ը կաթի շաքարը կը վերածէ երկու պարզ շաքարի՝ «կլիւքոզ»ի եւ «կալաքթոզ»ի, որոնք կը ներծծուին արեան մէջ աղիքային լորձաթաղանթին միջոցով: Եթէ դուք «լաքթէյզ»ի պակաս ունիք, ձեր ուտելիքին մէջ գտնուող լաքթոզը կը տեղափոխուի դէպի հաստ աղիք փոխանակ վերամշակուելու եւ…
Ի՞նչ է կուրծքով կերակրելը Երբ ձեր փոքրիկը կը կերակրէք կուրծքի կաթով, այդ կը կոչուի կուրծքով կերակրել, որ անմիջականօրէն կ՛ըլլայ կուրծքէն: Կուրծքով կերակրելը նաեւ կը կոչուի <նըրսինկ> կամ <չեսթֆիտինկ>: Կուրծքով կերակրելու որոշումը անձնական է․ կարելի է նաեւ կարծիքներ առնել ընտանիքի անդամներէն եւ բարեկամներէն: Բազմաթիւ բժշկական մասնագէտներ, ներառեալ Ամերիկեան մանկաբուժութեան ակադեմիան (AAP) եւ Մանկաբարձներու ու կայնեքոլոճիսթներու ամերիկեան…
Սինկափուրցի գիտնականներ սունկերու ընտանիքի նոր <անդամ> մը յայտնաբերած են։ Անոնք մանրամասնած են Candida auris-ի մինչեւ օրս ճենեթիքօրէն տարբերուող վեցերորդ տեսակը իրենց քանի մը հիւանդներուն մօտ: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են The Lancet Microbe ամսագրին մէջ։ Այս բորբոսը աշխարհի ամենէն վտանգաւոր յարուցիչներէն մէկն է, որովհետեւ անիկա կրնայ դիմակայել բազմաթիւ հակասնկային դեղամիջոցներու, ինչպէս նաեւ՝ արագ տարածուիլ հիւանդանոցներու մէջ եւ…
Մեծն Բրիտանիոյ Anglia Ruskin University (ARU) եւ Մեքսիքայի Universidad de las Américas համալսարանի գիտնականները բացայայտած են, որ նախաճաշ չընելը կրնայ յանգեցնել 10-17 տարեկան փոքրիկներու եւ դեռահասներու կեանքի բաւարարուածութեան նուազումին: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են BMC Nutrition journalին մէջ: Հետազօտութեան մասնակցած են 10-էն 17 տարեկան աւելի քան 150 հազար փոքրիկներ եւ դեռահասներ 42 տարբեր երկիրներէ։ Գիտնականները փորձարկուողներէն…
Առաջին, բժիշկը կ՛առնէ ձեր բժշկական պատմութեան տուեալները, որպէսզի հասկնայ ախտանշանները եւ ինչպէ՞ս ձեր մարմինը կը հակազդէ կաթնային ուտելիքներուն: Ապա, դուք կը քննուիք հաստատելու համար, թէ լաքթոզի անհանդուրժողականութի՞ւն ունիք թէ՞ կաթնամթերքի ալերժի: Ստուգում՝ լաքթոզի անհանդուրժողականութեան համար Լաքթոզի հաւանական անհանդուրժողականութիւն ունեցող տարեցներու մեծ մասը բնաւ պաշտօնապէս չեն ստուգուած: Լաքթոզի անհանդուրժողականութեան քննութիւն. դուք կը խմէք հեղուկ մը, որ…
«Լաքթոզ»ի անհանդուրժողականութիւնը եւ կաթնամթերքի «ալերժի»ն շատ նման են: Մարդիկ կը կարծեն, որ անոնք նոյնն են, բայց թէ ինչպէ՞ս անոնք կը յառաջանան (եւ ինչպէ՞ս անոնք կ՛ազդեն մարմնին վրայ) շատ տարբեր են: «Լաքթոզ»ի անհանդուրժողականութիւնը կը ներառէ մարսողական համակարգը. եթէ դուք ունիք, ուրեմն ձեր մարմինը «լաքթէյզ» չ՛արտադրեր, այն «էնզայմ»ը, որ անհրաժեշտ է «լաքթոզ»ը մարսելու համար: «Լաքթոզ»ը կաթին մէջ…
Կլազգոյի համալսարանի եւ Նորվեկիոյ հանրային առողջութեան հիմնարկի հետազօտողները բացայայտած են, որ յղութեան ընթացքին դասական առողջ սննդականոնի սկզբունքներուն հետեւիլը 22 առ հարիւրով կը նուազեցնէ «օթիզմ»ով զաւակ ունենալու հաւանականութիւնը: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են JAMA Network Open ամսագրին մէջ: Իբրեւ հետազօտական յօդուածի մէկ մասը, գիտնականները կեդրոնացած են սննդարար ուտելուն վրայ, իբրեւ «օթիզմ»ի զարգացման գործօն: «Օթիզմ»ը մտային խանգարումներու խումբ…
Ոսկրային քաղցկեղի մեծ մասի պատճառը անյայտ է: Ոսկրային քաղցկեղը կը սկսի, երբ ոսկորին մօտիկ կամ ոսկորին մէջ գտնուող բջիջներ փոփոխութիւններ յառաջացնեն իրենց DNAին մէջ: Բջիջի մը DNAը կ՛ընդգրկէ հրահանգներ, որոնք բջիջին կը թելադրեն, թէ ինչ ընեն: Առողջ բջիջներուն մէջ, DNAը կ՛ընդգրկէ «ճենեթիք» տեղեկութիւններ, որոնք կ՛երաշխաւորեն բջիջներուն աճը եւ բազմացումը վերահսկուած եւ կարգաւորուած ձեւերով՝ պահպանելով պատշաճ…
Օրեկոնի Առողջապահութեան եւ գիտութեան համալսարանի նոր հետազօտութիւնը ցոյց կու տայ՝ «կրիփ»ի համընդհանուր պատուաստ մշակելու մօտեցումի հեռանկարային ըլլալը․ այսպէս կոչուած, «մէկ եւ պատրաստ» պատուաստ, որ ամբողջ կեանքի ընթացքին դիմադրողականութիւն կ՛ապահովէ զարգացող ժահրի դէմ: Հետազօտութիւնը, որ հրապարակուած է Nature Communications ամսագրին մէջ, պատուաստ փորձարկած է այն ժահրին դէմ, որ կը նկատուի յաջորդ համավարակի ամենէն հաւանական աղբիւրը: Հետազօտողները…
Ոսկրային քաղցկեղը բջիջներու աճ է, որ կրնայ յառաջանալ որեւէ ոսկորի մէջ, սակայն անիկա յաճախ կ՛ազդէ ազդրի ոսկորին: «Ոսկրային քաղցկեղ» հասկացութիւնը չի ներառեր այն քաղցկեղը, որ կը սկսի մարմնին այլ բաժիններուն մէջ եւ կը տարածուի դէպի ոսկորները: Այն քաղցկեղը, որ կը տարածուի ոսկորներուն մէջ, կը կոչուի այդ նոյն անունով, ուրկէ անիկա սկսած է: Օրինակի համար, քաղցկեղ…
Սրտի ծանրաբեռնուածութեան յաւելում. բարձր ջերմաստիճանը կրնայ յանգեցնել անօթներու ընդլայնման, ինչ որ ժամանակաւորապէս կը նուազեցնէ արեան ճնշումը: Սիրտ-անօթային հիւանդութիւններ ունեցող մարդոց համար տաքը կրնայ վտանգաւոր ըլլալ՝ դէպի սիրտ եւ այլ կենսական կարեւոր օրկաններ արեան հոսքի հնարաւոր նուազման պատճառով։ Սրտանօթային հիւանդութիւններու վտանգ. նախապէս որոշ խնդիրներ ունեցած անձեր (օրինակ` զարկերակային գերճնշում կամ «քորոնըրի» զարկերակներու հիւանդութիւն) բարդութիւններու աւելի մեծ…
Ընդհանուր ակնարկ Սարքոմաները հազուագիւտ քաղցկեղներ են, որոնք կը զարգանան ոսկորներու եւ փափուկ հիւսուածքներու մէջ, ներառեալ՝ ճարպ, մկաններ, արեան անօթներ, նեարդներ, խորունկ մորթի հիւսուածքներ եւ մանրաթելային հիւսուածքներ: Քաղցկեղի ազգային հիմնարկին համաձայն, փափուկ հիւսուածքի սարքոմայի մօտաւորապէս 12,000 պարագաներ եւ ոսկորի սարքոմայի 3,000 պարագաներ կ՛ախտորոշուին Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մէջ իւրաքանչիւր տարի: Ոսկորի սարքոմաները աւելի տարածուած են փոքրիկներուն մօտ,…
Իմիւնոթերափիի նոր մեթոտի մը կիրառումով (փոքր քլինիքական փորձարկում) յետնաղիքի քաղցկեղը ամբողջապէս անհետացած է փորձարկումին մասնակցած բոլոր հիւանդներուն մօտ, կը վկայեն վերջերս հրապարակուած արդիւնքները: Հետազօտութիւնը կատարուած է ամերիկեան «Մեմորիըլ Սլոն Քէթըրինկ» ուռուցքաբանական կեդրոնի եւ GSK դեղագործական ընկերութեան համագործակցութեամբ: Նոր դեղ մը՝ «տոդարլիմապ-gxly»ը փորձարկուած է «ճենեթիք միւթէյշըն»ի հետեւանքով յառաջացած յետնաղիքի քաղցկեղի բուժման համար: «Իբրեւ բժիշկ՝ ես հիացած…
Հարաւային Ֆլորիտայի եւ Ինտիանայի համալսարաններու գիտնականներու գլխաւորութեամբ կատարուած հետազօտութիւն մը բացայայտած է «քիմոթերափի»ի ամենէն տարածուած միջոցներէն մէկուն երկարատեւ ազդեցութեան արդիւնքները այն մարդոց վրայ, որոնք յաղթահարած են քաղցկեղը։ JAMA Oncology ամսագրին մէջ հրապարակուած հետազօտութիւն մը ուսումնասիրած է ձուարաններու քաղցկեղը յաղթահարած անձերու «քոհորթ»ը, որոնք ստացած են «սիսփլաթին»ի հիմքով «քիմոթերափի» 14 տարուան ընթացքին եւ յայտնաբերած են, որ անոնց…
Սիքըլ սէլ անիմիան կը յառաջանայ այն «ճին»ի փոփոխութեան պատճառով, որ մարմնին հրահանգ կու տայ «հիմոկլոպին» արտադրելու: «Հիմոկլոպին»ը՝ արեան կարմիր բջիջներուն երկաթով հարուստ միացութիւնն է, որ կ՛արտօնէ այս բջիջներուն թթուածին տեղափոխելու թոքերէն դէպի մարմնին մնացեալ մասերը: «Հիմոկլոպին»ը, որ կապուած է սիքըլ սէլ անիմիայի հետ պատճառ կը դառնայ, որ արեան կարմիր բջիջները կարծրանան եւ կպչուն ու…
Ընդհանուր ակնարկ «Սիքըլ սէլ անիմիա»ն ժառանգական խանգարումներու խումբերէն մէկն է, որ յայտնի է որպէս «սիքըլ սէլ» հիւանդութիւն: Անիկա կ՛ազդէ արեան կարմիր բջիջներու ձեւին վրայ, որոնք թթուածին կը ղրկեն մարմնին բոլոր մասերուն: Արեան կարմիր բջիջները սովորաբար կլոր են եւ ճկուն, ուստի անոնք դիւրութեամբ կը շարժին արեան անօթներուն միջով: «Սիքըլ սէլ անիմիա»ի պարագային արեան կարմիր բջիջները ունին…
Քլինիքական մահ ունեցած հիւանդներ յաճախ նշած են, որ տեսած են լոյսի պայծառ շողեր եւ մութ փապուղի: Այս նիւթը գրաւած է ամբողջ աշխարհի գիտնականներու ուշադրութիւնը, եւ այս երեւոյթին վերաբերեալ շատ ուսումնասիրութիւններ կատարուած են։ Ամերիկացի մասնագէտներու վերջին հետազօտութիւններէն մէկը ներկայացուած է moyzhurnal հարթակին վրայ։ Երբ սիրտը կը դադրի բաբախելէ, կը դադրի արեան մատակարարումը դէպի ուղեղ, ինչ որ…
Սուրբ Ժիւտի Մանկական հետազօտական հիւանդանոցի եւ Մինեզոթայի համալսարանի գիտնականները ուսումնասիրած են T-բջիջներու ծերացման եզակի «էփիճենեթիք» ժամացոյցը՝ ցոյց տալու համար, որ T-բջիջները կրնան «գերազանցել մարմնին առնուազն չորս կեանք»: T-բջիջներու հիմնական գործառոյթը «էնթիճեն»ներու ճանաչումն է, «էֆէքթըր» դիմադրողական պատասխանի ձեւաւորումը եւ արձագանգը, ինչպէս նաեւ՝ դիմադրողական համակարգի յիշողութիւնը: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Nature Aging ամսագրին մէջ: Հետազօտողները ուսումնասիրած են…
Միշիկընի պետական համալսարանի Մարդկային Բժշկութեան քոլէճի գիտնականները բացայայտած են, որ հոտառութեան կորուստը սրտի անբաւարարութեան բարձր վտանգի նշաններէն մէկն է: Մասնագէտները իրենց հետազօտութեան արդիւնքները ներկայացուցած են Ամերիկեան սրտի ընկերութեան (Journal of the American Heart Association) հանդէսին մէջ: Հոտ առնելու ունակութեան սրութիւնը յաճախ կը նուազի, կը հաղորդէ Planet Today-ը։ Շարք մը հետազօտութիւններ ցոյց կու տան, որ 50…
Ալզհայմըրզ հիւանդութիւնը ուղեղի խանգարում մըն է, որ կը բնորոշուի ուղեղային փոփոխութիւններով՝ առաջնորդելով որոշ սպիտակուցներու կուտակումին: Այս հիւանդութիւնը կը վատթարանայ ժամանակի ընթացքին: Անիկա պատճառ կը դառնայ, որ ուղեղը կծկուի ու փոքրանայ եւ բջիջները ի վերջոյ մեռնին: Ալզհայմըրզ հիւանդութիւնը «տըմենշիա»ի ամենէն սովորական պատճառն է, որ կը յանգեցնէ յիշողութեան, մտածողութեան, վարքի եւ ընկերային հմտութիւններու անկումին: Այս փոփոխութիւնները կ՛ազդեն…
Նոր հետազօտութիւն մը ցոյց կու տայ, որ տաջուածքները կրնան լուրջ սպառնալիք դառնալ առողջութեան վրայ: Այս ոլորտին մէջ հետազօտութիւններու բացակայութեան պատճառով, Շուէտի Լունտ Համալսարանը որոշած է ուսումնասիրել տաջուածքներու երկարաժամկէտ ազդեցութիւնը առողջութեան վրայ: Քրիսթել Նիլսըն, որ գլխաւորած է այս հետազօտութիւնը, յայտնած է, որ իրենք ուսումնասիրած են 11,905 հոգինոց մեծ խումբ մը, որպէսզի յայտնաբերեն կապը տաջուածքներուն եւ լիմֆոմայի…
Մահացու ժահրը, որ կրնայ կենդանիներէն փոխանցուիլ մարդոց, արդէն իսկ տարածուած է Հիւսիսային Եւրոպայի մէջ։ Նոր հետազօտութեան համաձայն՝ ահաւոր ժահրը կրնայ կրծողներէն փոխանցուիլ մարդոց եւ յառաջացնել արիւնահոսութիւն, էպոլայի «հեմոռաճիք» տենդը յիշեցնող ախտանշաններով։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են «Emerging Infectious Diseases» ամսագրին մէջ։ Շէկ դաշտամուկերը Շուէտի մէջ, որոնք յարուցիչի փոխանցողներն են, արդէն վարակած են երկու մարդ, որու հետեւանքով…
«Աֆէյզիա«ն լեզուական խանգարում մըն է, որ կ՛ազդէ հաղորդակցութեան վրայ: Անիկա կը պատահի ուղեղին այն բաժնի վնասուածքին պատճառով, որ կը վերահսկէ արտայայտութիւնը եւ հասկնալու կարողութիւնը: Աֆէյզիան չ՛արտօներ, որ անձը արդիւնաւէտ ձեւով հաղորդակցի ուրիշներու հետ: Այս խանգարումը ունեցող անձ մը դժուարութիւն կ՛ունենայ հասկնալու, խօսելու, կարդալու, կամ գրելու: Որո՞նք են աֆէյզիայի տեսակները Շատ մարդիկ աֆէյզիա կ՛ունենան կաթուածէ մը…
Բուսական սննդականոնը բարելաւած է կեանքի որակը, նուազեցուցած է յոգնածութիւնը եւ պակսեցուցած՝ սրտանօթային վտանգը կրծքագեղձի քաղցկեղով տառապող հիւանդ կիներու մօտ: Այս մասին ուսումնասիրութիւնը հրապարակուած է Frontiers in Nutrition ամսագրին մէջ։ Գիտնականները վերլուծած են կրծքագեղձի քաղցկեղի 4-րդ փուլով 30 հիւանդներու տուեալները: Երկու ամսուան ընթացքին, մասնակիցներուն կէսը սնունդ ստացած է սովորականին պէս, իսկ միւս կէսը՝ գիտնականներուն առաջարկած ուտելիքներով։…
Ախտանիշներ եւ պատճառներ Որո՞նք են օլիկոարթրիտի ախտանիշները Օլիկոարթրիտի ախտանիշները կ՛ազդեն չորս կամ նուազ յօդերու վրայ այն անձերուն պարագային, որոնց մօտ ախտորոշուած է այս վիճակը: Ախտանիշները կը տարբերին ծանրութեան աստիճանէն եւ կրնան ներառել. -աղօտ տեսողութիւն -յոգնածութիւն -յօդի անհանգստութիւն – յօդի կարծրութիւն – փափուկ կամ ուռած յօդեր Օլիկոարթրիտը անչափահասներու «իտէոփաթիք արթրիտ»ի տեսակ մըն է: «Իտէօփաթիք» սահմանումը կը…
Օլիկոարթրիտը կը յատկանշուի յօդերու կարծրութեամբ եւ ուռեցքով, յաճախ ախտահարելով մեծ յօդերը: Անիկա կ՛ախտորոշուի մինչեւ 16 տարեկան փոքրիկներու եւ անչափահասներու մօտ: Մինչ օլիկոարթրիտի որոշ պարագաներ ժամանակի ընթացքին կը լուծուին, ուրիշներ կրնան զարգանալ եւ տարածուիլ մարմնի նոր բաժիններու մէջ հասուն տարիքին: Բուժումը զգալիօրէն կը նուազեցնէ ախտանիշները եւ կը կանխէ յօդերու վնասումը: Ի՞նչ է Օլիկոարթրիտը Օլիկոարթրիտը, որ նաեւ…
Ամերիկեան Oxford Population Health ընկերութեան կատարած երկու հետազօտութիւններուն ընթացքին, արեան մէջ յայտնաբերուած են սպիտակուցներ, որոնք ախտորոշումէն աւելի քան եօթ տարի առաջ կրնան ահազանգել մարդու օրկանիզմին մէջ քաղցկեղի առկայութեան մասին: Գիտնականները յայտնաբերած են 618 սպիտակուցներ, որոնց շարքին խումբ մը մարդոց 107 սպիտակուցներ՝ առնչուած քաղցկեղի 19 տարբեր տեսակներու հետ: Հետազօտողներու խումբը բացայայտած է, որ այս սպիտակուցները կրնան…
Արթրիտի ախտանիշները, կախեալ տեսակէն, կրնան զարգանալ աստիճանաբար կամ յարկածակի կերպով: Արթրիտը յաճախ քրոնիք հիւանդութիւն կը նկատուի: Ախտանիշները կրնան յառաջանալ եւ անհետանալ կամ ժամանակի ընթացքին պահպանուիլ: Այնուամենայնիւ, ոեւէ անձ, որ կը զգայ հետեւեալ չորս հիմնական նախազգուշական նշաններէն որեւէ մէկը, պէտք է դիմէ բժիշկի. 1.Ցաւ. արթրիտի պատճառած ցաւը կրնայ ըլլալ յարատեւ կամ ի յայտ գալ եւ անհետանալ:…
Այժմ, ոչ հազուադէպ, վաղաժամ կը մահանան նաեւ երիտասարդները։ Մեր օրերուն ընկերային յարաբերութիւններու անբաւարարութիւնը վերածուած է առողջապահական խնդիրի։ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու գլխաւոր բժշկական խորհրդատուն զայն կոչած է «համաճարակ»։ Միայնութիւնը եւ մեկուսացումը նոյնը չեն։ Մեկուսացումը քիչ թէ շատ յստակ չափանիշներ ունի՝ ընտանիքի բացակայութիւն, հազուադէպ յարաբերութիւններ շրջապատի հետ։ Միայնութիւնը ենթակայական հասկացողութիւն է։ Մարդ կրնայ առանձին ապրիլ եւ ինքզինք…
Ի՞նչ է արթրիտը Արթրիտը կ՛առնչուի աւելի քան 100 «րէօմաթիք» հիւանդութիւններու եւ պայմաններու, որոնք կ՛ազդեն յօդերու վրայ: «Արթրիտ» բառը կը նշանակէ «յօդերու բորբոքում»: Այնուամենայնիւ, բորբոքումը կրնայ ազդել նաեւ յօդը շրջապատող ջիլերու եւ նեարդակապերու վրայ: Ախտանիշները կրնան զարգանալ աստիճանաբար կամ յանկարծակի կերպով եւ կրնան խաթարել մարդու մը առօրեայ աշխատանքները կատարելու կարողութիւնը: Արթրիտի տեսակները Գոյութիւն ունի արթրիտի աւելի…
Սուինպըրնի արուեստագիտական համալսարանի եւ Baker Heart and Diabetes Institute-ի գիտնականները վերլուծած են աւելի քան 2000 մարդու վարքագիծը 24 ժամուան ընթացքին, որոշելու համար քնանալու, ֆիզիքապէս աշխուժ ըլլալու եւ նստելու ու կանգնելու ամենէն նպաստաւոր ժամանակը: Նոր հետազօտութիւնը, med-heal.ruի համաձայն, հրապարակուած է Diabetologia ամսագրին մէջ։ Հետազօտողներու կարծիքով, այսպիսի գործողութիւններու «օփթիմըլ» հաւասարակշռութիւնը կը կրէ հետեւեալ ձեւը. 6 ժամ նստած…
Օդի ախտահանման նոր արհեստագիտութիւնը կրնայ կանխել այլ համաճարակ մը, կը յայտնէ Քլինիքըլ մանրէաբանութեան եւ վարակիչ հիւանդութիւններու եւրոպական միութիւնը: Անդրմանիշակագոյն լոյսի հակապաքթիրըլ եւ հակաժահրային աշխուժութիւնը յայտնի է 1940ական թուականներէն: Անիկա մեծածաւալ կ՛օգտագործուի հիւանդանոցներու մէջ, սակայն ախտահանումը կը կիրառուի միայն այն պարագային, երբ սենեակին մէջ մարդ չկայ. անդրմանիշակագոյն ճառագայթումը վտանգաւոր է աչքերուն եւ մորթին համար։ Սենեակներու ախտահանման…
Աւստրիացի գիտնականներ բացայայտած են, թէ ինչո՞ւ մարդիկ հակում ունին չափէն աւելի վնասակար սնունդ ստանալու: Ի յայտ եկած է, որ որքան մեծ ըլլայ «ֆասթֆուտ»ի չափաբաժինը, այնքան աւելի համեղ կը թուի ըլլալ սպառողին համար։ Հետազօտութիւնը հրապարակուած է «Appetite» գիտական ամսագրին մէջ։ «Համատարած համոզում է, որ մարդիկ կը կարծեն, թէ առողջապահական սնունդը չի կրնար համեղ ըլլալ, ինչ որ…
Հետազօտութիւն մը ցոյց տուած է, որ մէզի քննութիւն մը կրնայ զանազանել դանդաղ աճող շագանակագեղձի քաղցկեղը անոր «ակրեսիվ» տեսակէն: Այս տեղեկատուութիւնը կը նպաստէ, որ բժիշկները աւելի քիչ շագանակագեղձի ոչ անհրաժեշտ «պայոփսի» պահանջեն. այս մասին յայտնած են JAMA Oncology ամսագրին մէջ հրապարակուած յօդուածի մը հեղինակները: Ինչպէս պարզած են գիտնականները, 20 տարի առաջ բժիշկները կը բուժէին շագանակագեղձի որեւէ…
Մեծն Բրիտանիոյ Մանչեսթըրի համալսարանի գիտնականները ցoղունային բջիջներէն մարդու թոքերու «մինի» տարբերակ ստեղծած են։ Այս յատուկ թոքերը կարողութիւնը ունին ընդօրինակելու կենդանի հիւսուածքներու արձագանգը, երբ անոնք կ՛ենթարկուին տարբեր նանոնիւթերու։ Հետազօտութիւնը հրապարակուած է Nano Today գիտական ամսագրին մէջ։ Բժշկութեան Նանօարհեստագիտական կեդրոնի համալսարանի «Նանօ-Սել Պայոլոճի Լէպ»ի հետազօտութիւնը հրապարակուած է «Նանօ Թուտէյ» գիտական ամսագրին մէջ: Օրկաններու այս մոտելները, որոնք կը…
Ափրիկէի ամենահոծ բնակչութիւն ունեցող երկիրը՝ Նիճերիան, դարձած է աշխարհի առաջին երկիրը, որ յեղաշրջող պատուաստ թողարկած է «մենինճիթ»ի դէմ. այս մասին տեղեկացուցած է Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը: «Մենինճիթ»ը հին եւ մահացու թշնամի է, սակայն այս նոր պատուաստը ունի հիւանդութեան տարածման յետագիծը փոխելու, ապագայ բռնկումները կանխելու եւ շատ կեանքեր փրկելու կարելիութիւն»,- ըսած է Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան գլխաւոր տնօրէն…
Ճորճիայի համալսարանի գիտնականներու կողմէ կատարուած հետազօտութիւն մը ցոյց տուած է, որ թէյի որոշ տեսակներ կրնան օգտակար ըլլալ SARS-CoV-2 քորոնաժահրի դէմ պայքարին։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Food and Environmental Virology ամսագրին մէջ: Փորձարկումի ընթացքին բացայայտուած է, որ սեւ թէյը, կոճապղպեղը եւ ազնուամորին, անանուխի «իւքալիփթըս»ը, անանուխի խառնուրդը եւ կանաչ թէյը կրնան 99,9 առ հարիւրով նուազեցնել թուքի մէջ…
Տապլինի Թրինիթի-քոլէճի հետազօտողները յայտնաբերած են, որ մարդիկ կը տարբերին տեսողական ազդանշաններու ընկալման արագութեամբ։ Ոմանք արագ կ՛ընկալեն փոխուող տեսողական ազդանշանները այնպիսի յաճախակիութեամբ, որոնք անհասանելի կ՛ըլլան ուրիշներու, այլ խօսքով՝ ոմանք աւելի մեծ քանակութեամբ տեսողական տեղեկութիւն կը ստանան որոշ ժամանակի ընթացքին, քան ուրիշները։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են «PLOS One» ամսագրին մէջ։ Այս յայտնագործութիւնը կը վկայէ, որ ոմանք ունին…
Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու եւ Չինաստանի գիտնականներու նոր ուսումնասիրութեան համաձայն՝ մկանային-կմախքային քրոնիք ցաւը կրնայ նպաստել ճանաչողական անկման վտանգի բարձրացման: Հետազօտութեան հեղինակները, որ հրապարակուած է Nature Mental Health ամսագրին մէջ, ուսումնասիրած են Մեծն Բրիտանիոյ աւելի քան 9000 մարդու ՄՌՏ (Magnetic resonance imaging) տուեալները եւ կապ յայտնաբերած են ծունկի օսթէօարթրիտի (AKS) եւ ուղեղի արագ ծերացման միջեւ: Հետազօտողները մշակած…
Գիտնականները բացայայտած են COVID-19-ի նոր վտանգը հոգեկան առողջութեան վրայ։ Այս մասին տեղեկացուած է «Nature Human Behavior» ամսագրին մէջ հրապարակուած յօդուածին մէջ։ Մասնագէտները ուսումնասիրած են Բրիտանիոյ «պայոպանք»ի մասնակիցներու տուեալները, որ երկար հետազօտութիւն է, ուր ուսումնասիրուած է «ճենեթիք» նախատրամադրուածութեան եւ միջավայրի ազդեցութեան համապատասխան աւանդը հիւանդութիւններու յառաջացման վրայ։ Խումբերը բաժնուած են երեքի՝ SARS-CoV-2-ով վարակուածներ (26, 101 անհատ), ներկայիս վարակ…
Սթենֆըրտի բժշկական համալսարանի գիտնականները բացայայտած են, որ զօրաւոր եւ կեդրոնացած ֆիզիքական վարժութիւններէն ետք, մարդու օրկանիզմին մէջ կը յառաջանան կուշտ ըլլալու յատուկ «մոլեքիւլ»ներ։ Այդ նիւթերը կը յառաջանան շաքարախտի դէմ օգտագորուող «մեթֆորմին» հանրայայտ դեղի ստացման պարագային։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են «Nature Metabolism» ամսագրին մէջ։ Շաքարախտ ունեցող մարդոց (որոնք ստացած են «մեթֆորմին» արեան մէջ շաքարի մակարդակը վերահսկելու համար)…
Մատրիտի Քոմփլիւթընս համալսարանի գիտնականները բացայայտած են, որ երկաթի եւ «մանկանիզ»ի սննդականոնի բարձրացումը կը կանխէ կիներու ճանաչողական անկումը: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են «Nutrients» ամսագրին մէջ: «Տեմենշիա»ն յառաջադէմ «նիւրօտիճենըրէթիվ» հիւանդութիւն է, որ կը բնութագրուի ճանաչողական գործունէութիւններու լուրջ խանգարումներով, ինչպէս՝ ուշադրութիւնը եւ յիշողութիւնը: Թէեւ գիտնականները տակաւին չեն գտած «տեմենշիա»ի յատուկ դեղ մը, հետազօտութիւնները ցոյց կու տան, որ որոշ…
Մեծն Բրիտանիոյ Լիվըրփուլի համալսարանի գիտնականները բացայայտած են, որ փոքրիկները չափէն աւելի կ՛ուտեն, երբ ձանձրանան։ Ձանձրոյթի պատճառով ուտելու այս սովորութիւնը կրնայ աւելորդ կշիռքի պատճառ դառնալ։ Արդիւնքները հրապարակուած են «Nutrients» ամսագրին մէջ: Բրիտանացի գիտնականները փորձը կատարած են չորսէն հինգ տարեկան փոքրիկներ ունեցող 119 ընտանիքի հետ։ Ծնողներէն խնդրած են նկարագրել իրենց փոքրիկներուն բնաւորութիւնը եւ ուտելու սովորութիւնները: Ապա, փորձի…
Շատ մարդիկ ուշադրութիւն չեն դարձներ այն փաստին, որ ալքոլի օգտագործումը կիներու շրջանակին մէջ «օնքոլոճի»ի առաւել եւս տարածուած տեսակի՝ կրծքագեղձի քաղցկեղի վտանգի հիմնական գործօնն է. այս մասին նշուած է Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան եւրոպական պիւռոյի յայտարարութեան մէջ։ Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը կը կարծէ, որ լաւ տեղեկացուած չըլլալը այս հարցին մէջ լուրջ խոչընդոտ է այս հիւանդութեան կանխարգիլման համար։ Վերջերս…
Պրիսթոլի համալսարանի գիտնականները յայտնաբերած են, որ մեծ քանակութեամբ իւղոտ, քաղցր եւ քալորիներով բարձր ուտելիքներու օգտագործումը մանուկ հասակին կը նպաստեն անօթներու կարծրացման հետագային։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են «British Journal of Nutrition»ին մէջ (BJN)։ Հետազօտութեան մասնակցած է 4,700 անհատ, որոնց սնուելու մասին տուեալները ստացուած են բրիտանացի գիտնականներու մէկ այլ աշխատանքի ծիրին մէջ կատարուած հետազօտութենէն (ծնողներու եւ 90-ական…
Ձմրան ամիսներուն վիթամին Dի անբաւարարութիւնը այնքան տարածուած է, որ բոլորը դիւրութեամբ կրնան գնել եւ օրական 2000 միաւոր վիթամին ստանալ: Վիթամին D-ի անբաւարարութիւն չըլլար միայն անոնց մօտ, որոնք տարուան մէջ քանի մը անգամ ծով կ՛երթան եւ առանց արեւապաշտպան քսուքներու արեւայրուք կ՛ունենան, ըսած է էնտոքրինոլոկ Նարինէ Պեգլարեան: Անոր խօսքով, ձմրան բնակչութեան մէջ C, D, B12 վիթամիններու անբաւարարութիւն…
Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Քենայ թերակղզիին մէջ մահացած է «Ալասքափոքս» նոր ժահրէն վարակուած աշխարհի առաջին անձը։ Անհատին մահուան մասին տեղեկացուցած է Ալասքայի առողջապահութեան բաժանմունքը։ Նշուած է, որ ամերիկացիին դիմադրողականութիւնը տկարացած էր քաղցկեղի բուժման պատճառով։ Ան առանձին կ՛ապրէր անտառային գօտիի մէջ եւ շփում ունեցած էր անօթեւան կատուի մը հետ, որուն խօսքով, միշտ ճանկռտած է իրեն եւ զբաղած՝…
Մեծաթիւ կանխածնունդ մանուկներ շնչելու համար թոքերու արհեստական օդափոխութիւն կը պահանջեն: Սակայն երկարատեւ թոքային օդափոխութիւնը կրնայ յանգեցնել այնպիսի խնդիրներու, ինչպէս՝ շնչառական հիւանդութիւնները կամ թոքերու արհեստական օդափոխիչի կողմէ յառաջացած վնասուածքները, կը գրէ Biophysical Society-ն: Գիտնականներ Ճոնաս Նոմէն եւ Մարեյք Զինք, որոնք կ՛ուսումնասիրեն մեքանիքական լարուածութեան «ֆիզիքս»ը թոքային օդափոխութեան պարագային Լէյփզիկ համալսարանին մէջ, յայտնաբերած են որոշ «մեքանիզմ»ներ, որոնք կը…
Կ՛ակնկալուի, որ այս դարու կէսերուն, քաղցկեղի դէպքերը աշխարհի մէջ աճ արձանագրեն մօտաւորապէս 77 առ հարիւրով, յայտնած է ՄԱԿ-ը: 2050 թուականին, կը կանխատեսուի քաղցկեղի աւելի քան 35 միլիոն դէպք՝ 2022 թուականի 20 միլիոնին հետ բաղդատելով։ Ծխախոտը, ալքոլը եւ գիրութիւնը, օդի ապականութեան հետ միատեղ, աճի հիմնական գործօններն են: Կ՛ակնկալուի, որ աւելի հարուստ երկիրներու մէջ քաղցկեղի դէպքերու մեծագոյն…
Տարիներ շարունակ գիտնականներ ուսումնասիրած են, թէ կլիմայի փոփոխութեան հետեւանքները ինչպէ՞ս կրնան ազդել առողջութեան վրայ: Նախորդ հետազօտութիւնները ցոյց տուած են, որ կլիմայական ազդեցութիւնները, օրինակ՝ ծայրայեղ տաքը, կրնան բարձրացնել երիկամներու հիւանդութեան եւ սրտանօթային հիւանդութիւններու հետեւանքով գոյացած մահուան վտանգը եւ նոյնիսկ ազդել հոգեկան առողջութեան վրայ: Սան Ֆրանսիսքոյի, Քալիֆորնիոյ համալսարանի (UCSF) գիտնականները բացայայտած են, որ կլիմայի փոփոխութեան հետեւանքով յառաջացած…
Օգտակար չէ՞ր ըլլար պատկերացում ունենալ այն մասին, թէ ե՞րբ կրնայ սկսիլ «միկրեն«ը: Նոր ուսումնասիրութեան մէջ տոքթոր Քեթլին Մերիքանկաս՝ Հոգեկան առողջութեան ազգային հիմնարկի Ներբնակարանային հետազօտական ծրագրի Ճենեթիքական համաճարակաբանութեան հետազօտական բաժնի տնօրէնը եւ անոր գործընկերները ելեկտրոնային օրագրեր օգտագործած են՝ երկու շաբթուան ընթացքին 477 մարդու վարքագիծին եւ ախտանիշներուն հետեւելու համար: «Այս հետազօտութեան հիմնական բացայայտումը այն էր, որ նախորդ…
Աւստրալիոյ ազգային համալսարանի (ANU) նոր հետազօտութեան համաձայն՝ աղիքներու քաղցկեղը կարելի է «մէնիփիւլէյթ» ընել դիմադրողական համակարգի սպիտակուցի միջոցով բուժելու ժամանակ: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են «Science Advances» ամսագրին մէջ։ Աղիքներու քաղցկեղը Աւստրալիոյ մէջ ամէն շաբաթ կը խլէ աւելի քան 100 կեանք, բայց դէպքերու մօտաւորապէս 90 առ հարիւրը կարելի է յաջողապէս բուժել, եթէ յայտնաբերուի կանուխ փուլին։ Հետազօտութեան յառաջատար…
Մարդկութիւնը կրնայ հանդիպիլ նոր համավարակի սպառնալիքին այն ժահրերու պատճառով, որոնք գտնուած են Սիպերիոյ յաւերժական սառցածածկոյթներուն մէջ, գրած է «The Guardian»ը։ Գիտնականներու կարծիքով՝ վտանգ կայ, որ հին սիպերեան ժահրերը կրնան ազատ արձակուիլ համաշխարհային ջերմացման պատճառով եւ յառաջ բերել անյայտ հիւանդութիւններու բռնկումներ։ «Մաթուսաղայի այդ միքրոպներու» շտամները կամ զոմպի-վիրուսները, ինչպէս կ՛անուանուին, արդէն բացայայտուած են հետազօտողներու կողմէ։ Գիտնականները նախազգուշացուցած…
Պոսթընի Թաֆթս համալսարանի նոր ուսումնասիրութիւնը ցոյց տուած է, որ միջին տարիքին օրաբաժնին մէջ աւելի սպիտակուցներ, յատկապէս բուսական ծագումով սպիտակուցներ ներառելը կապուած է կիներու աւելի առողջ ծերացման հետ: Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Գիւղատնտեսութեան նախարարութեան Ճին Մայըրի անուան Մարդու սնունդի ընդունման եւ ծերացման հետազօտութիւններու կեդրոնի (HNRCA) գիտնականներու ուսումնասիրութիւնը հրապարակուած է American Journal of Clinical Nutritionին մէջ: Գիտնականները վերլուծած…
Քաղցկեղը այլեւս տարեց մարդոց հիւանդութիւնը չէ։ Ամերիկացի բժիշկները կը նշեն, որ երիտասարդներու մօտ հետզհետէ կ՛աւելնայ քաղցկեղի ախտորոշումը, կը գրէ «The Wall Street Journal»ը (WSJ): Իսկ արդեօք ի՞նչ է այս վիճակին պատճառը, բժիշկները կը դժուարանան նշելու։ Վատառողջ ապրելաձեւը չի կրնար ամբողջութեամբ բացատրել իրավիճակը, կ՛ընդգծեն անոնք։ Մինչեւ 50 տարեկան քաղցկեղով հիւանդներու թիւի կտրուկ աճ արձանագրուած է Հիւսիսային…
Ձախ կողքի վրայ քնացած մարդոց մօտ մղձաւանջներու վտանգը աւելի մեծ է: Այս մէկը կրնայ պայմանաւորուած ըլլալ յիշեալ դիրքին մէջ սրտին վրայ սթրեսի յաւելումով, յայտնած է Daily Mail-ը։ Sleep and Hypnosis ամսագրին մէջ հրապարակուած հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ ձախ կողմ թեքուելով քնացող մարդոց 41%-ը մղձաւանջներ կը տեսնէ: Անոնց պարագային, որոնք կը նախընտրեն քնանալ աջ կողքին…
Արդեօք ալքոլը կը բարելաւէ՞ քունը. գիտնականները այդ մէկը «միթ» կը նկատեն: Արձակուրդներու ընթացքին եւ արձակուրդներէն ետք ալքոլային խմիչքներու օգտագործումը կրնայ խանգարել քունը եւ յառաջացնել այլ կողմնակի բարդութիւններ: Իրականութեան նայելով, ատոր մէջ որոշ ճշմարտութիւն կայ. ալքոլը կրնայ օգնել ձեզ քնանալու, սակայն գիշերուան առաջին կիսուն մարդ կրնայ ինքզինք զգալ «քոմաթոզային» վիճակի մէջ: Ալքոլը ստամոքսի միջոցով կը ներթափանցէ…
Shanghai Jiao Tong University-ի (Չինաստան) գիտնականները մշակած են ծերութիւնը ետ շրջելու նորարարական մեթոտ մը՝ նանոարհեստագիտութիւններու օգտագործումով։ Նոր մեթոտը՝ «ֆրէյմուորք իմփլանթ»ը, կրնայ ուղիղ գիծով մարդու օրկանիզմ հասցնել ջրածին, տեղեկացուցած է Nature Communications ամսաթերթը։ Հետազօտութեան ընթացքին բացայայտուած է, որ ծերացման գործընթացները յաճախ կապուած են հիւսուածքներու բորբոքումի եւ «ռիճենըրէյշըն»ի ունակութեան կորուստի հետ։ Գիտնականները բացայայտած են, որ ջրածինի տեղային…
Ֆիզիոլոկ Սայմըն Քորք Անգլիոյ Ռասքինի համալսարանէն եւ էնտոքրինոլոկ Հարշալ Տեշմուհ Հալլի (Մեծն Բրիտանիա) համալսարանէն յայտնած են, որ նիհարնալու համար նախատեսուած միջոցներու օգնութեամբ ամէն ինչ վերահսկողութեան տակ պահելու փորձը ամանորեայ տօներուն կրնայ վտանգաւոր եւ անարդիւնաւէտ ըլլալ, տեղեկացուցած է «The Guardian»ը։ Բժիշկները կոչ ուղղած են Նոր տարիէն առաջ կամ տօներու ժամանակ չվստահիլ նիհարնալու համար նախատեսուած միջոցներուն (ինչպէս՝…
Աղցանները, միսը, նախուտեստեղէնները, քաղցրեղէնները, ալքոլը կը գայթակղեցնեն մեզ ամանորեայ տօներու օրով սեղանին շուրջ գտնուած ժամանակ, իսկ առաւօտեան ստամոքսին մէջ ծանրութեան զգացողութիւն կ՛ունենանք, այրուածք եւ այլ տհաճ ախտանշաններ՝ կապուած շատ ուտելու հետ։ Թէ ինչպէ՞ս պէտք է յաղթահարել այս վիճակը՝ յայտնած է բժիշկ-կասթրոէնթերոլոկ Եվկենի Պելոուսովը։ Մասնագէտը առաջին կարգին կոչ ողղած է շատ ջուր խմել, բայց ոչ կազաւորուած…
Անցնող շաբաթներու ընթացքին տեղեկատւութիւն մը պատրաստուած էր թոքաբորբոքումի նոր բռնկումներու մասին Չինաստանի, Դանիայի, Հոլանտայի, Ֆրանսայի, ինչպէս նաեւ՝ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Օհայօ նահանգին մէջ։ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու հիւանդութիւններու վերահսկումի եւ կանխարգիլման կեդրոնի (CDC) կայքը կը տեղեկացնէր, որ կեդրոնին մէջ կը հետեւին «մայքօփլազմա»ի թոքաբորբոքումներու հաւանական աճի եւ ծնողներուն կը զգուշացնէր թոքաբորբոքումի կասկածի պարագային անպայման դիմել բժիշկի։ Time֊ը…
«Իմիւնոլոկ» գիտնականներ կը զգուշացնեն, որ COVID-ը տակաւին կրնայ վերածուիլ ծանր վարակիչ հիւանդութեան, որ աւելի ծանր կ՛անցնի, քան նախապէս էր եւ կրնայ անհանգստացնել մարդուն քանի մը շաբաթով, կը յայտնէ BBC-ն։ Թէ ինչպէ՞ս մենք կը զգանք COVID-ով վարակուելէն ետք, թելադրուած է ժահրին եւ մեր մարմնի պաշտպանողական մեքանիզմներուն միջեւ պայքարի ընթացքով։ Հիւանդութեան ամէնէն կանուխ փուլերը ճակատագրական են, որովհետեւ…
Փոքրիկներու համար նախատեսուած ամանորեայ նուէրներու պատրաստ հաւաքածօներու մէջ ներառուած քաղցրաւենիքի բաղադրութիւնը շատ ծնողներու համար հարցեր կը յառաջացնէ։ Սննդաբան Աննա Քորոպքինան ըսած է, որ բաղադրիչներու մեծ մասը ինքնին անվնաս են, սակայն գալով նուէրի որակին, ծնողներու միտքը աւելի հանգիստ ըլլալու համար, կրնան իրենք ինքնուրոյն պատրաստել հաւաքածօն։ Հրուշակեղէնի արտադրութեան մէջ յաճախ կրնան օգտագործուիլ բուսական ճարպեր, ներառեալ արմաւենիի եւ…
Տուրմի «էքսթրէքթ»ի օգտագործումը կրնայ նուազեցնել մտային խանգարումներու յառաջացման հաւանականութիւնը՝ կապուած «տեմենշա»ի հետ, բացայայտած են Մասաչուսեցի համալսարանի գիտնականները։ Հետազօտողներու աշխատանքի արդիւնքները հրապարակուած են «The American Journal of Clinical Nutrition» (AJCN) ամսագրին մէջ։ Աշխատանքին մասնակցած է 60 տարեկանէն վեր 600 մարդ, որոնց մօտ բարձր եղած է «տեմենշա»ի յառաջացման վտանգը։ Կամաւորներու կէսը երկու տարուան ընթացքին օգտագործած է 500…
Քարտիոլոճիի ամերիկեան ընկերութեան եւ Mayo Clinic-ի (քլինիք մը, որ նուիրուած է առողջութեան, կրթութեան եւ հետազօտութիւններու) մասնագէտները Health News-ին յայտնած են, որ ձմրան առողջ մնալու համար բաւարար պտուղներ եւ բանջարեղէն ուտելը լաւ գաղափար է: Պտուղները եւ բանջարեղէնը կը պարունակեն մանրաթելեր, վիթամիններ, հանքանիւթեր եւ «հակաօքսիտընդ» միացութիւններ, որոնք օգտակար են առողջութեան համար: Բջիջանիւթը սննդային մանրաթել է, որ բնական…
Որոշ մարդոց պարագային մէջքի ցաւը կապուած է միջողնաշարային սկաւառակներու կառուցուածքին մէջ մեծ քանակութեամբ յատուկ «բալբ» բջիջներու առկայութեան հետ: Այս եզրակացութեան յանգած են Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Cedars-Sinai բժշկական կեդրոնի գիտնականները։ Անոնք բաժնեկից դարձած են իրենց արդիւնքներով Science Translational Medicine (STM) ամսագրին մէջ: Ոսկորները, որոնք կը կազմեն ողնաշարը, ցրուած են «ժել»ով լեցուած բարձիկներով, որոնք յայտնի են որպէս…
Շատ տարիներ առաջ, արուեստագիտուհի Շէր լուսանկարուած է մարզասրահի գովազդին մէջ: Այնտեղ ան աներեւակայելի մարզավիճակ եւ դիւթիչ տեսք կը ներկայացնէր. ան ըսած է. «Եթէ այս ըլլար շիշի մէջ, բոլորը այսպիսի տեսք կ՛ունենային»։ Ան ուշադրութիւն եւ հետաքրքրութիւն կը փորձէր ստեղծել մարզասրահի անդամագրուողներուն շուրջ, բայց իսկական ֆիզիքական փոփոխութիւնը աշխատանք կը պահանջէ: Նոյնը կը վերաբերի առողջութեան եւ երկարակեցութեան պարագային,…
Չինացի գիտնականներ վերլուծած են մարդու օրկանիզմը եւ յայտնաբերած՝ հինգ օրկան, որոնց կորուստը մարդուն չի զրկեր բնական կեանք վարելու կարողութենէն։ Այս յայտնագործութիւնը նոր հորիզոններ կը բանայ մարդու մարմնի հնարաւորութիւններուն մասին, կը գրէ pravda.ru-ն։ Լեղապարկը՝ փոքրիկ պարկ, կը ծառայէ որպէս լեարդին կողմէ արտադրուող լեղիի պահեստ։ Լեղին առանցքային դեր կը խաղայ ճարպերու քայքայման աշխատանքին մէջ եւ կը բարելաւէ…
Ճափոնի մէջ այս եղանակին յայտնաբերուած է H5 տեսակի թռչնակրիփի առաջին դէպքը, տեղեկացուցած է NHK պետական հեռատեսիլի ընկերութիւնը։ Ընկերութեան տուեալներով, որ յղում կատարած է գիւղատնտեսութեան նախարարութեան պաշտօնեաներուն, Սակա Փրիֆեքչըրի իշխանութիւնները կը սպաննեն մօտաւորապէս 40 հազար թռչուն այդ ագարակին մէջ։ Ճափոնի վարչապետ Ֆումիօ Քիշիտա կառավարութեան նիստ կը գումարէ՝ քննարկելու համար ժահրի տարածումը կանխելու միջոցները։ Ժահրը յայտնաբերուած է…
«Սթրես»ը, լարուած վիճակը եւ անհանգստութիւնը ներկայիս շատ արդիական խնդիր դարձած են եւ բացասաբար կ՛անդրադառնան մարդոց հոգեկան առողջութեան եւ նեարդային համակարգին վրայ: Այսպիսի խնդիրներէ ազատելու համար, մարդիկ սովորաբար կ՛առնեն հանգստացնող դեղեր, սակայն մասնագէտները կը յայտնեն, որ նմանատիպ ազդեցութեամբ օժտուած դեղեր կարելի է պատրաստել նաեւ ինքնուրոյն՝ օգտագործելով միայն բնական բաղադրութիւններ, ինչ որ կ՛արտօնեն խուսափելու կողմնակի վնասակար ազդեցութիւններէ…
Լոնտոնի Քինկս քոլեճի (KCL) գիտնականները բացայայտած են, որ ընդմիջուող ծոմապահութիւնը կրնայ բարելաւել տրամադրութիւնը, բարձրացնել «էնըրճի»ն եւ նուազեցնել անօթութիւնը, յայտնած է քոլեճի կայքը։ Հետազօտութեան մասնակցած է 37,545 մարդ։ Անոնք առաջին շաբթուան ընթացքին սնունդ ստացած են սովորական ձեւով, իսկ յետոյ եօթ օր անցած են ընդմիջուող ծոմապահութեան: Անոնք իրենց «սմարթֆոն»ի յատուկ յաւելուածին կ՛ուղարկէին ամէնօրեայ հաշուետուութիւն՝ իրենց ճաշի ժամերուն,…
Օդի զտիչները կրնան օգնել մեր տան օդի թարմութեան պահպանման, բայց, ինչպէս ցոյց կու տայ նոր ուսումնասիրութիւնը, ատոնք չեն նուազեցներ օդակաթիլային եղանակով փոխանցուող ժահրով վարակուելու վտանգը։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Preventive Medicine ամսագրին մէջ։ Այն «թեքնոլոճի»ները, որոնք կոչուած են անվտանգ դարձնելու մեր շրջապատը վարակներէն, անարդիւնաւէտ են իրական պայմաններու մէջ, կը հաւաստիացնեն Արեւելեան Անգլիոյ համալսարանի հետազօտողները։…
Թէյի կամ սուրճի մէջ մէկ թէյի դգալ շաքար աւելցնելը առողջութեան համար բացասական հետեւանքներ չ՛ունենար։ Այսպիսի եզրակացութեան յանգած են Հոլանտայի Լեյտընի համալսարանի գիտնականները՝ հետազօտութիւն կատարելով, որուն մասնակցած է երեք հազար մարդ։ Անոնց աշխատանքին արդիւնքները հրապարակաուած են PLOS One ամսագրին մէջ։ Գիտնականներու խումբը 32 տարի հետեւած է այն մարդոց առողջութեան, որոնք թէյ եւ սուրճ խմած են շաքարի…
Փոքրիկներու պարագային աւելորդ կշիռքը կապուած է զարկերակային գերճնշումի զարգացման բարձր հաւանականութեան հետ: Այս մասին կը յայտնէ Kaiser Permanente բժշկական ընկերութիւնը։ Հետազօտութեան ծիրին մէջ ընկերութեան մասնագէտները ուսումնասիրած են 2008-2015 թուականներուն իրենց մօտ բուժում ստացած 801,019 երիտասարդի բժշկական քարտերը՝ անոնց կենսաբժշկական «փերեմիթր»ներուն ծանօթանալու եւ փոքրիկներու պարագային զարկերակային գերճնշման առկայութիւնը ստուգելու համար: Մասնակիցները բաժնուած են կշիռքային երեք խումբի՝…
Սթենֆըրտի համալսարանի բժշկական դպրոցի «ճենեթիսիսթ»ները բացայայտած են կենսաբանական ծերացման չորս տեսակ (օրինաչափութիւններ)՝ «մեթապոլիք», դիմադրողական, լեարդային եւ «նեֆրոթիք», յայտնած է Daily Mail-ը։ Գիտնականները նշած են, որ մարդու մարմնի ոչ բոլոր մասերը եւ օրկանները նոյն արագութեամբ կը ծերանան։ Հետազօտողները յայտնաբերած են ծերացման չորս տեսակ՝ կախեալ այն բանէն, թէ օրկանիզմին ո՞ր բաժինները կը սկսին վատ աշխատիլ՝ դիմադրողական համակարգ,…
«Քալորի»ներու ստացման սահմանափակումը, նոյնիսկ 12 առ հարիւրով, կրնայ բարձրացնել առողջ ծերացումի կարելիութիւնները՝ բորբոքումը նուազեցնելու հաշւոյն: Այս մասին գրուած է Ծերացման ազգային հիմնարկի (NIA) գիտնականներու ուսումնասիրութեան մէջ, որ հրապարակուած է Aging Cell ամսագրին մէջ: Բազմաթիւ հետազօտութիւններ ցոյց տուած են, որ անասուններու մօտ «քալորի»ներու սահմանափակումը՝ առանց օրկանիզմը զրկելու էական «վիթամին»ներէն եւ հանքանիւթերէն, կը դանդաղեցնէ տարիքային հիւանդութիւններու զարգացումը,…
Սրտաբան Թամազ Կակլոշվիլի պատասխանած է հիւանդներու ամէնէն շատ հարցուած հարցումին, թէ ի՞նչ կարելի չէ ուտել թանձր արիւն ունենալու պարագային։ Վերջինիս հետ կապուած են վտանգաւոր վիճակներ, ինչպէս՝ «թրոմպոսիս»ը եւ սրտի կաթուածը։ Ըստ մասնագէտին, ամէնէն վտանգաւորը ջրազրկումն է։ Բժիշկը կարեւորած է նաեւ հաւասարակշռուած սննդականոնը։ «Երբ մարդ արիւն նոսրացնելիք դեղերու ցուցմունք չունի, ուրեմն արիւնը բարակցնելու կարիք չկայ, պէտք…
Իւրաքանչիւր տարի կրիփի դէմ պէտք է պատուաստուիլ, որովհետեւ կրիփի ժահրերը անընդհատ կը փոխուին եւ հետեւաբար, ատոնց դէմ պատուաստը ամէն եղանակի կը վերանորոգուի՝ տուեալ եղանակի ընթացքին շրջանառուող ժահրի տեսակին համապատասխան։ Պատշաճ պաշտպանութիւն ապահովելու համար անհրաժեշտ է ամէն տարի պատուաստուիլ։ Պատուաստումը կը նուազեցնէ եղանակային կրիփի հետեւանքով հիւանդանոցային բուժում ստանալու, այդ շարքին, նաեւ՝ «ինթենսիվ թերափի»ի բաժանմունքին մէջ գտնուելու…
Սէուտի Արաբիոյ Ֆեյսալ թագաւորի համալսարանի գիտնականները բացայայտած են, որ կարմիր խաղողը կը պաշտպանէ շաքարախտէն, սրտի հիւանդութիւններէն եւ վաղաժամ ծերացումէն։ Այս խաղողը նաեւ հակաուռուցքային եւ հակաբորբոքային ազդեցութիւն ունի՝ շնորհիւ ատոր մէջ գտնուող «փոլիֆենոլ»ներուն։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են «Nutrients» ամսագրին մէջ։ «Փոլիֆենոլ»ները միացութիւններ են, որոնք կը գունաւորեն ծաղիկներու եւ բոյսերու պտուղները։ «Փոլիֆենոլ»ները զանազան կենսաբանական յատկութիւններ ունին, ինչպէս՝…
Վիեննայի բժշկական համալսարանի գիտնականները ստեղծած են յաւելուած մը, որուն օգնութեամբ կարելի է ախտորոշել մաշկի քաղցկեղը։ Հետազօտութեան արդիւնքները հապարակուած են «The Lancet»ին մէջ։ Յաւելուածը կ՛աշխատի արհեստական բանականութեան հիման վրայ։ Անիկա կ՛ուսումնասիրէ խալերու եւ մաշկի բիծերու պատկերները՝ փորձելով բացայայտել, թէ արդեօք այդ տարրերը չարորակ գոյացութիւննե՞ր են, թէ՝ ո՛չ։ Հետազօտական խումբը փորձած է յաւելուածը «քլինիք»ային պայմաններու մէջ, մաշկի…
Աշնան մազերը կը դառնան աւելի բարակ եւ փխրուն, ինչ որ կրնայ բացատրուիլ վիթամիններու պակասով ու ամրան ընթացքին ատոնց չորացումով, սակայն որոշ պարագաներու մազաթափութիւնը կը վկայէ առողջական լուրջ խնդիրներու մասին, որոնք կարելի չէ անտեսել, այս մասին յայտնած է մաշկաբան Գէորգի Ապրամով։ Մասնագէտին խօսքով՝ մազաթափութեան պատճառ կրնան դառնալ տարբեր գործօններ, այդ շարքին՝ աշնանային «ավիթամինոսիս»ը (արեան մէջ մէկ…
Մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացումը բաւական տարածուած խնդիր է այս կամ այն հիւանդութեան պարագային, սակայն յաճախ ծնողները չեն կրնար կողմնորոշուիլ, թէ ե՞րբ եւ ինչպէ՞ս պէտք է նուազեցնել փոքրիկի մը տաքութիւնը եւ ի՞նչ բան կարելի չէ կատարել նման խնդիրի մը պարագային։ Այսպիսով, փոքրիկի մը տաքութիւնը պէտք է նուազեցնել, եթէ անիկա 38,5 °C եւ բարձր է: Տաքութիւնը իջեցնող դեղը…
Շատ կարեւոր է գիտնալ, որ իւրաքանչիւր դժուար ճգնաժամ կը յառաջացնէ «տիսթրես» մարդու մօտ։ Ան կ՛անցնի որոշ փուլերով եւ կը վերաիմաստաւորէ ու կը վերամշակէ այն բոլորը, որ իր հետ տեղի ունեցած է։ Այս մասին ըսած է «Սայքօսօշըլ» կարգաւորման կեդրոնի հոգեբան Լիլիթ Պաղտասարեան՝ մեկնաբանելով, թէ ինչպէ՞ս Հայաստանին եւ Արցախին պատուհասած աղէտը կ՛ազդէ մարդոց վրայ եւ ինչպէ՞ս դիմաւորել…
Ստեփանակերտի ծայրամասը՝ պենզինի պահեստի պայթումէն վիրաւորուած 200-էն աւելի ծանր վնասուածքներ ունեցող անձեր կը գտնուին հիւանդանոցներու մէջ։ Ինչպէս նաեւ կան ռազմական յարձակումներու հետեւանքով վիրաւորներ, որոնց շարքին են նաեւ բազմաթիւ խաղաղ բնակիչներ` փոքրիկներ, կիներ: Այս մասին BBC-ի լրատուական ծառայութեան հետ զրոյցի ընթացքին յայտնած է Հայաստանի առողջապահութեան նախարար Անահիտ Աւանեսեան։ «Բնակչութիւնը տասը ամիս գտնուած է շրջափակումի մէջ եւ…
Հարաւ-քորիացի գիտնականներու հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ ռուսերու շրջանակին մէջ ընդունուած մթերք մը կը բարելաւէ տարեց մարդոց մտային ունակութիւնները, տեղեկացուցած է PsyPost-ը։ Հարաւային Քորիայի Gaon հետազօտական կեդրոնի մասնագէտներու խումբը փորձով ապացուցած է, որ տարեց մարդիկ, որոնք միշտ պանիր կ՛օգտագործեն, աւելի լաւ յիշողութիւն ունին եւ աւելի ուշադիր են, քան իրենց միւս հասակակիցները։ Նման ճաշացուցակի առանձնայատկութիւններէն է…
Քալիֆորնիոյ, Սան Ֆրանսիսքոյի, Հարաւային Քարոլինայի եւ Միշիկընի համալսարաններու գիտնականներու խումբը հետազօտութիւն մը կատարած է, որ կապ յայտնաբերած է կենցաղային քիմիական նիւթերու օգտագործման եւ կիներու մօտ քաղցկեղի յառաջացման վտանգին միջեւ։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Journal of Exposition Science and Environmental Epidemiology-ին մէջ: Գիտնականներու հիմնական ուշադրութիւնը կեդրոնացած է երկու տեսակի քիմիական նիւթերու վրայ. PFAS (բեր- եւ փոլիֆլորոլքիլային…
COVID-19 «փայրոլայի» նոր տարբերակը աւելի վարակիչ է, կը յայտնէ «Ռոսփոթրեպնատզոր»ը։ «Քորոնաժահրի նոր տարբերակը (BA.2.86) «փայրոլա»-ն ունի շարք մը լրացուցիչ «միւթէյշըն»ներ՝ բաղդատելով նախապէս յայտնաբերուած «օմիքրոն» տարբերակներուն հետ եւ աւելի վարակիչ է քան իր նախորդները»,- կ՛ըսուի զեկուցումին մէջ: «Ռոսփոթրեպնատզոր»ը ընդգծած է, որ նոր տարբերակը չի նկատուիր որպէս «օմիքրոնի» երկրորդ գալուստը», սակայն «օմիքրոնի» դէմ պատուաստները արդիւնաւէտ են նաեւ…
Հարվըրտի համալսարանի (HU) գիտնականները բացայայտած են, որ պառկած վիճակին մէջ արեան բարձր ճնշումը կապուած է կեանքի վտանգի հետ, ինչպէս նաեւ՝ սրտի տագնապի եւ կաթուածի վտանգի։ Հետազօտութիւնը պիտի ներկայացուի 2023ին «հայփըրթէնշըն»ի վերաբերեալ Ամերիկեան սրտաբանական ընկերութեան գիտական նստաշրջանին։ Ծայրամասային նեարդային համակարգը կը կարգաւորէ արեան ճնշումը մարմնի դիրքը փոխելու ժամանակ։ Ձգողականութիւնը կրնայ յառաջ բերել արեան կուտակում նստած կամ…
Քորոնա ժահրի EG.5 D-19 տարբերակը, որ նաեւ «Էրիս» անուանումը ունի, «վերելքի մէջ է», նախազգուշացուցած է Առողջապահութեան Համաշխարհային Կազմակերպութեան ղեկավարը։ Ժնեւի մէջ ելոյթի ընթացքին Թետրոս Կեպրեյեսուս ըսած է, որ ձմրան եղանակին ընդառաջ հիւսիսային կիսագունդին մէջ «տագնապալի միտումներ» կը նկատուին, կը տեղեկացնէ Euronews-ը։ Կեպրեյեսուսի համաձայն, Մերձաւոր Արեւելքի եւ Ասիոյ մէջ մահացութեան թիւը կը բարձրանայ, Եւրոպայի մէջ կ՛աճի…
Ուսումնասիրութիւնը, որ կատարած է կենսաբաններու եւ բժիշկներու միջազգային խումբը տարբեր երկիրներէ, այդ շարքին՝ Չինաստանէն, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներէն, Մեծն Բրիտանիայէն, Շուէտէն եւ Յունաստանէն, ցոյց տուած է, որ քաղցկեղը աւելի ու աւելի տարածուած է ամբողջ աշխարհի երիտասարդներու շրջանակին մէջ: Նախապէս կ՛ենթադրուէր, որ քաղցկեղը բնորոշ է 50 տարեկանէն վեր եղող մարդոց, սակայն այս հետազօտութիւնը հերքած է այս կարծրատիպը,…
Ուղեղի յիշողութիւնը եւ ախորժակը կարգաւորող շղթաներուն միջեւ կապերու խախտումը կ՛ազդէ մարմնի զանգուածի ինտեքսին վրայ, յատկապէս չափէն աւելի ուտող մարդոց պարագային։ Այսպիսի եզրակացութեան յանգած են Փենսիլվանիայի համալսարանի գիտնականները։ Անոնց աշխատանքը հրապարակուած է Nature ամսագրին մէջ։ Աշխատանքի ընթացքին, հեղինակները ուսումնասիրած են այն մարդոց «մակնեթիք ռեզոնընս» շերտագրութիւնը, որոնց աւելի կանուխ «սքէնինկ» ըրած էին «էփիլեփսիի մոնիթըրինկ»ի բաժանմունքին մէջ։ Հիւանդներուն…
Շարք մը գիտական հետազօտութիւններու մէջ հաստատուած է, որ քաղցկեղի զարգացման համար կան քանի մը վտանգաւոր գործօններ: Այդ գործօններէն մէկը կապուած է կենդանական ճարպերու շատ օգտագործումի հետ: Նոյնիսկ եթէ մարդ կը խուսափի տապկուած ուտելիքներէն, բայց պարբերաբար կ՛օգտագործէ իւղոտ եւ ապխտած միս, ուռուցքի զարգացման վտանգը կը բարձրանայ, ըսած է վիրաբոյժ, բժշկական գիտութիւններու թեկնածու Մարք Հաճիյան։ Բժիշկը կոչ…
Չինաստանի Հանչժու քաղաքի մանկավարժական համալսարանի գիտնականները բացայայտած են, որ անհատի մը սննդականոնը կ՛ազդէ «տիփրեշըն»ի եւ տագնապի ախտանիշներուն վրայ։ Հետազօտութեան արդիւնքները ներկայացուած են BMC Medicine ամսագրին կողմէ հրապարակուած յօդուածին մէջ: Այսպիսով, հրուշակեղէնի, կարագի, շաքարի եւ կաթնամթերքի վրայ հիմնուած աղանդերի բարձր օգտագործումը, ինչպէս նաեւ պտուղներու եւ բանջարեղէնի սպառման ցած մակարդակը կապուած են հոգեկան հիւանդութեան ախտանիշներու բարձրացման հետ:…
Սիտնիի համալսարանի գիտնականները բացայայտած են, որ օրական միայն 4-5 վայրկեան եռանդուն, ընդհատուող ֆիզիքական «աքթիվ»ութիւնը կրնայ 32 առ հարիւրով նուազեցնել քաղցկեղի որոշ տեսակներու վտանգը: Նման «աքթիվ»ութիւն համարժէք է տնային տարբեր պարտականութիւններու կատարման, ինչպէս՝ տուն մաքրելը, ճաշ պատրաստելը, հագուստ եւ սպասք լուալը, կը գրէ JAMA Oncology ամսագիրը: Ըստ գիտնականներուն՝ ընդհատուող ֆիզիքական «աքթիվ»ութիւնը կը նմանի բարձր «ինթենսիթի ինթըրվըլ»…
Գիտնականներու միջազգային խումբը, շաքարախտով հիւանդներու արեան մէջ, յայտնաբերած է չորս սպիտակուցային «պայոմարքըր», որոնք կապուած են հիւանդներու կեանքի յաջորդ ամիսներու եւ տարիներու ընթացքին, երիկամներու եւ սրտի ծանր հիւանդութիւններու 3,8-6 անգամ աւելի բարձր հաւանականութեան հետ: Գիտնականներու եզրակացութիւնները հրապարակուած են Circulation ամսագրին մէջ հրապարակուած յօդուածին մէջ: «2-րդ տիպի շաքարախտ ունեցողներու առողջութեան վերաբերեալ մեր դիտարկումները ցոյց տուած են, որ…
Նոր զօրաւոր «միւթընթ» ժահրի տեսակը, որ կը յառաջացնէ Covid-19, աշխարհի երկիրներուն կը ստիպէ զգուշանալ, որովհետեւ գիտնականները կը փորձեն հասկնալ, թէ որքա՞ն անիկա տարածուած է եւ որքանո՞վ կրնայ մեր դիմադրողականութիւնը պաշտպանել մեզ ժահրէն, տեղեկացուցած է CNN-ը։ Նոր տեսակը BA.2.86, որ ընկերային ցանցերուն մէջ կը կոչուի «Pirola», ունի աւելի քան 30 ամինաթթուային փոփոխութիւններ իր «սփայք-սպիտակուց»ին մէջ՝ մերձաւոր…
Համաշխարհային մաշտապով նոր EG.5 շտամի կայուն աճ արձանագրուած է: 2023ի Յուլիս 17-էն 23 EG.5-ի համաշխարհային տարածուածութիւնը հասած է 17,4 առ հարիւրի: Այս նկատելի աճ է 2023ի Յունիս 19-25-ի տուեալներուն հետ բաղդատելով, երբ համաշխարհային տարածուածութիւնը հասած էր 7,6 առ հարիւրի յայտնած է Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը։ Զեկուցումին մէջ կը նշուի, որ առկայ տուեալներուն հիման վրայ, EG.5-ի ստեղծած …
Նախապէս կը կարծուէր, որ «տիփրէշըն»ը եւ տագնապայնութիւնը կը բարձրացնեն քաղցկեղի յառաջացման հաւանականութիւնը։ Շատ հետազօտութիւններու (կատարուած Հոլանտայի, Մեծն Բրրիտանիոյ, Նորվեկիայի եւ Գանատայի մէջ) արդիւնքներու ուսումնասիրութեան ժամանակ գիտնականները եկած են այն եզրակացութեան, որ «տիփրէշըն»ը եւ տագնապայնութիւնը կապուած չեն բնակչութեան այդ շրջանի քաղցկեղի տեսակներու յառաջացման բարձր վտանգի հետ։ Ուսումնասիրութեան արդիւնքները հրապարակուած են Cancer Online պարբերականին մէջ՝ Ամերիկեան օնքոլոճիքըլ…
Գիտնականները պարզած են, թէ ինչո՞ւ մկանները չեն վերականգնուիր եւ տարիքի հետ կը քայքայուին, ինչ որ տարեց մարդոց կարելիութիւն կը ստեղծէր աւելի երկար պահպանել ֆիզիքական ուժը: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Journal of Tissue Engineering and Regenerative Medicine ամսագրին մէջ: Նոթինկհեմի Թրենթ համալսարանի գիտնականները վերլուծած են մկանային բջիջներուն մէջ յայտնաբերուած «ճին»երը՝ պարզելու համար, թէ ինչպէ՞ս ատոնց բնութագիրերը…
Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը յայտարարած է, որ աշխարհի մէջ քոլերայի տարածման շատ մեծ հաւանականութիւն կայ։ Կազմակերպութեան տուեալներով՝ տարեսկիզբէն քոլերայի բռնկումներ արձանագրուած են 25 երկիրներու մէջ, ինչ որ 9 երկիրով աւելի է, քան 2022ի նոյն ժամանակամիջոցին։ Ժամանակի առումով, վերջին ծանուցումը այս հիւանդութեան յայտնաբերման մասին Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը ստացած է Մայիսին Հնդկաստանէն։ Անցեալ տարուան նոյն ժամանակամիջոցին քոլերայի դէպքեր…
Շէմփեյնի Իլինոյս համալսարանի գիտնականները յայտնաբերած են, որ MIND սննդականոնը կը բարելաւէ դպրոցական փոքրիկներու կեդրոնացումը։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են NUTRITON 2023ին մէջ, Սնունդի ամերիկեան ընկերութեան ամէնամեայ հաւաքին եւ կը նկատուին նախնական, մինչեւ գրախօսուելէն ետք գիտական ամսագրին մէջ հրապարակուիլը։ MIND սննդականոնը սկիզբը մշակուած է մեծերու մտային գործունէութիւններու նուազումը կանխելու համար։ Անիկա կը համադրէ միջերկրածովեան եւ DASH սննդականոնը…
«Աքթիվ» գործունէութեան 4,5 վայրկեանը կրնայ 32 առ հարիւրով նուազեցնել քաղցկեղի որոշ տեսակներու հաւանականութիւնը, բացայայտած են Սիտնիի համալսարանի գիտնականները։ Հետազօտութիւնը հրապարակուած է JAMA Oncology ամսագրին մէջ։ Հետազօտութեան մասնակցած է 22,398 անհատ, որոնք շաբթուան ընթացքին կրած են սարքեր ամէնօրեայ «աքթիվ»ութիւնը չափելու համար. անոնք չեն զբաղած մարզանքներով։ Հիւանդներու միջին տարիքը 62 տարեկան եղած է։ Եօթ տարի ետք, գիտնականները…
Ջուրը յաճախ կ՛անուանեն կեանքի հեղուկ, որովհետեւ մարդկային օրկանիզմի իւրաքանչիւր համակարգ ջուրի կարիք ունի՝ առողջ գործելու համար։ Բայց օրական որքա՞ն հեղուկ պէտք է օգտագործէ մարդ, որպէսզի օգնէ օրկանիզմին առողջ ըլլալու։ Ինչի՞ կը նպաստէ հեղուկի օգտագործումը եւ ինչի՞ կրնայ յանգեցնել ջրազրկումը։ Այս բոլորին մասին նշուած է CNN Healthի յօդուածներէն մէկուն մէջ։ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Բժշկութեան ազգային ակադեմիան…
Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Տիուք համալսարանի հոգեբանները յանգած են այն եզրակացութեան, որ հակաընկերական վարքի հակում ունեցող մարդիկ աւելի արագ կը ծերանան։ Գիտնականներու հետազօտութեան արդիւնքները ներկայացուած են International Journal of Environmental Research and Public Health ամսագրին մէջ։ Հեղինակները ուսումնասիրած են մեծ «լոնկիթիուտ» հետազօտութիւնները Նիւ Զիլընտի մէջ, որոնց մասնակցած է 1 037 մարդ եւ որոնք ծնած են 1972…
Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան քաղցկեղի ուսումնասիրման գործակալութիւնը «ասփարթամ»ի արհեստական քաղցրացուցիչը հնարաւոր քաղցկեղածին յայտարարած է, հաղորդած է Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան կայքը: Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան IARC գործակալութիւնը եզրակացուցած է, որ «ասփարթամ»ը կրնայ քաղցկեղ յառաջացնել։ Այնուամենայնիւ, յայտնաբերուած որոշ ազդեցութիւններ կը պահանջեն այլ յաւելեալ որակեալ հետազօտութիւններ: «68 քկ. կշիռք ունեցող մարդ մը պէտք է իր կեանքի ընթացքին ամէն օր օգտագործէ…
Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մէջ յաճախ կ՛ախտորոշուին երիկամներու քարեր փոքրիկներու եւ պատանիներու, յատկապէս աղջիկներու շրջանակին մէջ։ Բժիշկները կ՛ենթադրեն, որ երիտասարդները կ՛ենթարկուին միզաքարային հիւանդութեան բարձր վտանգին՝ սննդաբաժնին մէջ «ալթրամշակուած» ուտելիքներու առկայութեան, հակապայոթիքներու չարաշահման եւ օդի բարձր ջերմաստիճանի պատճառով, որ կը յանգեցնէ ջրազրկման պարագաներու թիւի բարձրացման։ Զրոյցի ընթացքին, բժիշկները տեղեկացուցած են, որ իրենք ամրան աւելի մեծ թիւով փոքրիկներ…
Արհեստական բանականութիւնը գիտնականներուն օգնած է գտնելու ծերացումը դանդաղեցնող եւ տարիքային հիւանդութիւնները կանխող դեղեր: Արհեստական բանականութիւնը փորձարկած է սկզբնական 4340 «մոլեքիւլ»ները եւ առանձնացուցած՝ 21 ամէնէն յարմարը։ Այնուհետեւ, գիտնականները փորձարկած են դեղերու այս թեկնածուները երկու տեսակի բջիջներու վրայ՝ առողջ եւ ծերացող: Արդիւնքները ցոյց տուած են, որ երեք միացութիւնները կրնան ոչնչացնել ծերացող բջիջները ՝ միաժամանակ պահպանելով առողջ բջիջները:…
Գիտնականներ բացայայտած են, որ փոխադրամիջոցներու եւ հանրային վայրերու մէջ ծխելու «օրէնքները սահմանող» արգելքները աշխարհի շատ տարածաշրջաններու եւ երկիրներու մէջ յանգեցուցած են 10 առ հարիւրով սիրտ-անօթային հիւանդութիւններու յաճախականութեան նուազումին, ինչպէս նաեւ՝ 17 առ հարիւրով կրճատած են թոքերու հիւանդութիւններու յաճախականութիւնը։ Հետազօտողներու եզրակացութիւնները հրապարակուած են JAMA Network Open ամսագրի յօդուածին մէջ։ «Մենք առաջին անգամ համակարգայնօրէն ուսումնասիրած ենք ծխելու…
Ճափոնի ֆիզիոլոճիքըլ գիտութիւններու Ազգային հիմնարկի գիտնականները յայտնաբերած են գլխուղեղի բջիջներ, որոնք կրնան նուազեցնել բորբոքումը ճարպային հիւսուածքին մէջ, որ մինչ այդ կապուած էր սրտանօթային հիւանդութիւններու հետ, գրած է Cell Reports-ը։ Հետազօտողները փորձեր կատարած են ճարպակալում ունեցող մուկերու վրայ։ Անոնք յայտնաբերած են, որ ուղեղի նիւրոնները (նեարդային բջիջները), որոնք կ՛արտադրեն SF1 սպիտակուց, կրնան նուազեցնել բորբոքումը սպիտակ ենթամաշկային ճարպային…
Նախասրտի «ֆիպրիլէյշըն» («րէտիընթ առիթմիա»-խմբ.) ունեցող կիներու մօտ մտային խախտումները եւ «տիմենշիա»ն աւելի արագ կը զարգանան, քան տղամարդոց մօտ, նշուած է այն հետազօտութեան մէջ, որ ներկայացուած է Սրտաբաններու եւրոպական ընկերութեան (ESC) գիտական քոնկրեսին մէջ՝ ACNAP 2023-ին, եւ հրապարակուած է Alzheimer’s & Dementia ամսագրին մէջ։ Նախասրտերու «ֆիպրիլէյշըն»ը սրտի «ռիթմի» առաւել տարածուած խախտումն է, որով կը տառապին աւելի…
Պատմութեան մէջ առաջին անգամ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու կանխարգելիչ առողջութեան ոլորտի մասնագէտներու յառաջատար խումբը բժիշկներուն յանձնարարած է 19-էն 65 տարեկան բոլոր հիւանդները քննել տագնապային խանգարումի համար։ Ներկայիս գոյութիւն ուենցող տուեալները ցոյց կու տան, որ տագնապի «սքրինինկ»ը կրնայ օգնել այս հիւանդներուն հոգեկան հանգստութիւն գտնելու համար, ըսուած է Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Կանխարգելիչ ծառայութիւններու թիրախային խումբի (USPSTF) ուղեցոյցներուն մէջ,…
Երիկամներու գործառոյթի նոյնիսկ աննշան նուազումով, երիտասարդները կրնան հանդիպիլ առողջական լուրջ խնդիրներու։ Այս ուղղութեամբ կատարուած նոր ուսումնասիրութեան արդիւնքները հրապարակուած են BMJ ամսագրին մէջ։ Օրինակ, երիկամներու գործառոյթի 20%-30%-ով նուազումը, բացայայտուած է, որ կապուած է մահացութեան հաւանականութեան, սրտային տագնապի եւ երիկամային անբաւարարութեան բարձրացման հետ։ «Տոկման այն է, որ առողջ երիտասարդները պէտք չէ անհանգստանան երիկամներու գործառոյթով, եթէ անիկա նուազած…
Մարդու փափիլոմաժահրի դէմ պատուաստի մէկ չափաբաժինը կրնայ երկար տարիներ պաշտպանել կնոջ՝ քաղցկեղ յառաջացնող ժահրով վարակուելէն, յայտնած են Մելպուրնի համալսարանի գիտնականները: Հետազօտութիւնը հրապարակուած է The Lancet Regional Health ամսագրին մէջ: Ֆիճիի մէջ կատարուած հետազօտութեան մասնակցած է աւելի քան 800 կին։ Վերլուծումները ցոյց տուած են, որ ութ տարուան ընթացքին պատուաստը 81 առ հարիւրով արդիւնաւէտ գործած է Մարդու…
Որոշ մարդիկ աւելի առողջ կը մնան ամբողջ կեանքի ընթացքին, քան ուրիշներ, բայց ատոր հիմնական պատճառները լաւ չեն ուսումնասիրուած։ Սան-Անթոնիոյի Թեքսաս հիմնարկի, Մոնսերաթի Ազգային հետազօտական խորհուրդի ճենեթիք եւ պայօ-բժշկական ուսումնասիրութիւններու հիմնարկի ու Սասարիի համալսարանի գիտնականները ենթադրած են, որ այդ առաւելութիւնը որոշ չափով կը բացատրուի առաւելագոյն դիմադրողական կայունութեամբ (IR), որ կը բնորոշուի որպէս դիմադրողական գործառոյթները պահպանելու եւ…
Ամերիկացի գիտնականներ ստեղծած են աչքի կաթիլներ փոքրիկներու կարճատեսութեան (մայոփիա) զարգացումը դանդաղեցնելու համար։ Օհայոյի համալսարանի գիտնականներուն հետազօտութիւնը հրապարակուած է JAMA Ophthalmol ամսագրին մէջ։ Աւանդական շտկող միջոցները՝ ակնոցները եւ «քոնթէքթ լենս»երը, կ՛ապահովեն տեսողութեան անմիջական բարելաւում, բայց չեն լուծեր կարճատեսութեան զարգացման հիմնական խնդիրը։ Հետեւաբար, կարեւոր է մշակել մեթոտներ, որոնք կը կանգնեցնեն հիւանդութեան զարգացումը։ Կարճատեսութիւնը կապուած է ակնախնձորի ձեւի…
«Հայփըրթէնշըն»ը (արեան բարձր ճնշումը) կրնայ ունենալ «տեսողական» նշաններ, որոնք կ՛արտացոլան աչքերու հետ կապուած խնդիրներու մէջ, որովհետեւ աչքերու վիճակը կախեալ է արեան շրջանառութեան առանձնայատկութիւններէն, ըսած է բժիշկ Սալի Ամին։ «Հայփըրթէնշըն»ը վտանգաւոր է անով, որ չունի յատուկ ախտանշաններ. ատոր դրսեւորումները յաճախ կը թուին ըլլալ գերյոգնածութիւն եւ քունի պակաս, որոնց պատշաճ ուշադրութիւն չի դարձուիր։ Մինչդեռ եթէ արեան ճնշումը միշտ…
Աւստրալիացի գիտնականներ յայտնաբերած են երկու բոյս, որոնք կ՛աճին երկրի հիւսիսը եւ զօրաւոր ապաքինող, հակամիքրոպային ու հակաօքսիտանդ յատկութիւն ունին։ Չարլզ Տարուինի համալսարանի (CDU) երկու հետազօտութիւններու արդիւնքները հրապարակուած են BMC Complementary Medicine and Therapies եւ Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology ամսագիրներուն մէջ։ Բոյսերէն մէկը ալիքատերեւ «քալոֆիլում»ն է (Calophyllum inophyllum), որմէ առանձնացուցած են նանոմածուկը՝ հեղուկներու խառնուրդ նանոչափի իւղի…
Աւստրալիացի հետազօտողներ բացայայտած են «թորին»ի (taurine) եւ սեւ պղպեղի լուծոյթի համադրութեան արդիւնաւէտութիւնը` սրտանօթային հիւանդութիւններու վտանգի գործօնը նուազեցնելու աշխատանքին մէջ։ Վիքթորիայի համալսարանի գիտնականներու հետազօտութիւնը հրապարակուած է Nutrients ամսագրին մէջ։ Երկար դարեր բնական մթերքները օգտագործուած են սրտանօթային եւ շատ այլ հիւանդութիւններու բուժման համար։ Մասնաւորաբար, վերջին շրջանին «թորին»ին եւ սեւ պղպեղին մեծ ուշադրութիւն կը դարձուի՝ շնորհիւ սրտի համար…
Ցզինանի համալսարանի Բժշկական դպրոցի գիտնականները բացայայտած են, որ ուտելու վատ սովորութիւնները ուսանողութեան շրջանին կրնան յանգեցնել առողջական խնդիրներու ամբողջ կեանքի ընթացքին՝ ճարպակալման, շնչառական հիւանդութիւններու եւ «տիփրեշըն»ի։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Preventive Medicine Reports ամսագրին մէջ։ Հետազօտութեան մասնակցած է մօտաւորապէս 12 հազար բժիշկ-ուսանող Չինաստանի 31 համալսարաններէ։ Գիտնականները բացայայտած են, որ ուսանողական այն բնորոշ սննդաբաժինը, որ ունի շաքարի…
Կարելի չէ բացառել COVIDի նոր՝ աւելի վտանգաւոր, համավարակի սպառնալիքը։ Այս մասին Ժընեւի մէջ, տարեկան իր վեհաժողովին ընթացքին յայտարարած է Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան ղեկավար Թետրոս Կեպրեյեսուս։ «COVIDի այլ տեսակի մը յառաջացման սպառնալիքը, որ կրնայ յանգեցնել հիւանդութեան եւ մահացութեան նոր բռնկումներու, կը շարունակէ պահպանուիլ։ Կը մնայ նաեւ նոր՝ աւելի մահացու «փոթենշըլ» ունեցող «փաթոճեն»ի յառաջացման սպառնալիքը»,- նշած է…
Ամբողջ աշխարհի մէջ կաթուածէն մահերու թիւը տարեկան հաշուարկումով մինչեւ 2030 թուական կրնայ բարձրանալ՝ հասնելով 5 միլիոնի։ Այս մասին տեղեկացուցած է Նեարդաբանութեան ամերիկեան ակադեմիան։ Հետազօտողները ուսումնասիրած են «Առողջութեան մասին տուեալներու համաշխարհային փոխանակման» 1990-2019 թուականներու տուեալները։ Աշխարհի բնակչութեան աճին զուգահեռ՝ «իշեմիք» կաթուածէն մահերու համաշխարհային թիւը աւելցած է՝ 1990 թուականին 2,04 միլիոնէն 2019 թուականին հասնելով 3,29 միլիոնի։ Սակայն…
Մեծն Բրիտանիոյ մէջ կը մեկնարկուի մարդու մարմնի «սքէնինկ»ի աշխարհի մեծագոյն նախագիծը: 60 հազար կամաւորներու ուղեղը եւ մարմինները, որոնք արդէն իսկ անցած են այդ ընթացակարգը, դարձեալ պէտք է «սքէնինկ» կատարեն՝ հիւանդութիւններու բուժման եւ կանխարգիլման նոր միջոցներ գտնելու համար: Օրկանիզմի ծերացման ուսումնասիրութիւնը կրնայ օգնել կանխատեսելու «տիմենշիա»ի կամ քաղցկեղի տարբեր տեսակներու զարգացման հաւանականութիւնը, hաղորդած է BBC-ի ռուսական ծառայութիւնը:…
Գիտնականները, ամբողջ աշխարհի մէջ, կը զբաղին աւելորդ կշիռքի դէմ պայքարի արդիւնաւէտ միջոցներու որոնումով։ Կշիռքի նուազեցման բրիտանական ծառայութիւնները կ՛ակնկալէին, որ ճարպակալման դէմ Wegovy պատուաստը երկրի վաճառասեղաններուն վրայ կը յայտնուի շուտով, բայց եւ այնպէս վաճառքի մեկնարկը յետաձգուած է, գրած է Daily News-ը։ Կանոնաւոր ներարկումները արժանացած են NHS-ի հաւանութեան, իսկ Առողջութեան եւ քլինիքական վարպետութեան ազգային հիմնարկը դեղը յանձնարարած…
Հետազօտութեան մասնակցած 18 քկ/մ2-էն ցած մարմնի զանգուածի «ինտեքս»ով կիներու 98 առ հարիւրի մօտ կը նկատուի ֆոլաթթուի պակաս, յաճախ նաեւ այլ վիթամիններու պակաս: Ֆուժիթայի Առողջական համալսարանի ճապոնցի գիտնականներու հետազօտութիւնը հրապարակուած է Nutrients ամսագրին մէջ: Հետազօտողները վերլուծած են 20-էն 39 տարեկան մարդոց տուեալներ, որոնք անբաւարար կշիռք ունեցած են եւ 2022ի Օգոստոսէն մինչեւ 2022ի Սեպտեմբեր երկարող ժամանակաշրջանին մէջ…
Աշխատանքի երկար տեւող ճամբան կապուած է աւելի քիչ ֆիզիքական «աքթիվութեան», աւելորդ կշիռքի եւ քունի հետ կապուած խնդիրներու հետ, բացայայտած են Սթոքհոլմի համալսարանի գիտնականները: Աւելին, կախեալ ըլլալով այն բանէն, թէ ո՛ւր կը գտնուի գրասենեակը, աշխատողը կրնայ նաեւ «ալքոլիզմ»ի հակում ունենալ: Մասնագէտներու հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են համալսարանի կայքին մէջ: Գիտնականները օգտագործած են առողջական վիճակի շուէտական հետազօտութեան տուեալները,…
Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը յայտարարած է աշխարհի մէջ COVID-19 համավարակով տեղի ունեցած արտակարգ դրութեան ռեժիմի աւարտի մասին։ Այս գծով Ժնեւի մէջ կայացած մամլոյ ասուլիսի ընթացքին յայտարարած է Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան գլխաւոր տնօրէն Թետրոս Ատհանոմ Հեպրեյեսուս։ Ան յայտնած է, որ Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան արտակարգ իրավիճակներու մասնագէտներու կոմիտէն առաջարկած է չեղեալ նկատել COVID-19-ի՝ միջազգային նշանակութիւն ունեցող հանրային առողջապահութեան…
H5N1 թռչնակրիփը կրնայ արդիւնաւէտօրէն վարակել «մարթըն»ներուն՝ չնայելով որ նախապէս կ՛ենթադրուէր, որ անիկա կը վարակէ միայն թռչուններուն: Այս կը նշանակէ, որ ժահրը կրնայ յարմարիլ մարդուն վարակելուն: Թորոնթոյի համալսարանի ուսումնասիրութիւնը կը քննարկուի Nature ամսագրին մէջ: H5N1 թռչնակրիփը տեսակ է, որ յառաջացուցած է բռնկում 2023 թուականին։ Ամբողջ աշխարհի մէջ արձանագրուած է մարդոց վարակման 900-էն նուազ պարագայ, այսինքն՝ ժահրը…
Խումբ մը գանատացի եւ ֆրանսացի հետազօտողներու համաձայն, հորիզոնին մէջ երեւցող մուգ ամպերը չարագուշակ են ոչ այն պատճառով, որ անոնք ազդանշան են մօտալուտ փոթորիկի մը մասին, այլ՝ որովհետեւ վերջերս կատարուած ուսումնասիրութեան մը մէջ բացայայտուած է, որ անոնք դեղակայուն պաքթիրիաներ կը տեղափոխեն երկար հեռաւորութիւններու վրայ։ Այս մասին հրապարակուած է Science of The Total Environment ամսագրին մէջ, տեղեկացուցած…
«Փրոպայոթիք»ները կրնան օգնել բարելաւելու նախատիապեթ ունեցող հիւանդներու «կլիւքոզ»ի եւ «լիփիտ»ներու փրոֆայլը։ Այս մասին նշուած է այն հետազօտութեան մէջ, որ հրապարակուած է Diabetology & Metabolic Syndrome Journal ամսագրին մէջ, տեղեկացուցած է Medical Dialogue պարբերականը: Նախատիապեթը այն վիճակն է, որ կը բնութագրուի արեան մէջ «կլիւքոզ»ի բարձր մակարդակով, ինչ որ կրնայ յանգեցնել 2-րդ տեսակի տիապեթի յառաջացման։ Իսկ այս…
Վարունգի օգտագործումը կը նպաստէ առողջութեան բարելաւման, կը յայտնէ բժշկագիտութեան տոքթոր Ճոնա Պուրտէոս. ասոր մասին գրուած է «Eat this, Not that!» պարբերականին մէջ։ Առողջական ո՞ր խնդիրները լուծելու համար օգտակար է վարունգը։ Վարունգը կը պահպանէ ոսկորներու առողջութիւնը Վարունգը յատկապէս օգտակար է հասուն կիներու եւ տարեց մարդոց, որոնք կ՛ունենան ոսկրային հիւսուածքներու մաշում, «օսթէոփորոզ»ի եւ ոսկորներու փխրունութեան խնդիրներ, որոնց…
Մաշկաբանները կը զգուշացնեն ժել-փոլիշի գործածման վտանգի մասին․ բացայայտուած է, որ այդ ոչ միայն եղունգները պատելու գեղեցիկ ու յարմար տարբերակ է, այլ եթէ անիկա «ալերժի» յառաջացնէ, հետեւանքները շատ տհաճ կրնան ըլլալ եւ կը վերաբերին ոչ միայն ձեռքերուն։ Այս մասին հաղորդած է BBC-ի Ռուսական ծառայութիւնը եւ Mirror պարբերականը։ Մասնագէտները սկսած են նկատել մարդոց թուաքանակի աճ, որոնց մօտ…
Ազատ ժամանակը օգտակար է մեր առողջութեան համար, յայտնած է ScienceDailyն՝ յղում կատարելով Հարաւային Աւստրալիոյ համալսարանի առողջապահական հետազօտողներուն: Քառօրեայ աշխատանքային շաբաթը փորձարկուած է աշխարհի շատ երկիրներու մէջ, եւ այս փորձին արդիւնքները շատ հետաքրքրական են: Հետազօտողները բացայայտած են, որ մարդիկ արձակուրդի ընթացքին աւելի առողջ ապրելաձեւ կը վարեն, նոյնիսկ եթէ միայն երեք օր է: Հետազօտութեան արդիւնքները Ուսումնասիրութեան 13-ամսեայ…
Յետդաշտանադադարի մէջ գտնուող կիներ աւելորդ կշիռք կ՛ունենան «էսթրոճեն»ի մակարդակի նուազումին պատճառով: Նման եզրակացութեան յանգած են Պեյքըրի սրտի եւ շաքարախտի հիմնարկի գիտնականները։ Հետազօտողներու յօդուածը հրապարակուած է Nature Cardiovascular Research ամսագրին մէջ։ Յայտնի է, որ «էսթրոճեն»ը կ՛օգնէ պաշտպանելու կիներու սրտանօթային համակարգը, սակայն դաշտանադադարէն ետք, երբ օրկանիզմին մէջ հորմոնի մակարդակը կը նուազի, անոնք շարք մը հիւանդութիւններու յառաջացման վտանգին…
Գիտնականները հերքած են այն առասպելը, որ ուշ ընթրիքը վնասակար է առողջութեան։ Լոնտոնի Թագաւորական քոլէճի գիտնականներու նոր հետազօտութեան մասին տեղեկացուցած է DailyMailը։ Կարծիք կայ, որ ուշ ժամուն ուտելը բացասական հետեւանքներ կ՛ունենայ. օրինակ՝ կշիռքը կ՛աւելնայ, կը յառաջանայ անքնութիւն, ծերութիւնը արագ կը սկսի եւ տեղի կ՛ունենան այլ բարդութիւններ։ Բայց բացայայտուած է, որ այնքան ալ ճիշդ չէ։ «Կարելի է…
Ընկերային ցանցերու օգտագործման եւ սննդային վարքագիծի խանգարման (ՍՎԽ) միջեւ կապ մը յայտնաբերած են Լոնտոնի համալսարանական քոլէճի Կլոպըլ առողջութեան հիմնարկի հետազօտողները: Արդիւնքները հրապարակուած են PLOS Global Public Health ամսագրին մէջ: Անոնք հաւաքած եւ վերլուծած են 17 երկիրներու մէջ 10-24 տարեկան մասնակիցներու հետ կատարուած 50 հետազօտութիւններու տուեալները: Բոլոր ուսումնասիրութիւնները դիտարկած են ընկերային ցանցերու ազդեցութիւնը ֆիզիքական եւ հոգեկան…
Ուղեղի մահուան ախտորոշումով կիներ կրնան մանուկ ունենալ: Անոնց առաջարկուած է որպէս փոխնակ մայրեր օգտագործել, յայտնած են Օսլոյի համալսարանի գիտնականները: Յայտարարութիւնը հրապարակուած է Journal of Theoretical Medicine and Bioethics ամսագրին մէջ։ Գաղափարը առաջին անգամ ծագած է 2000 թուականին՝ իսրայելացի հետազօտող Ռոզալի Պերի մօտ: Ան նշած է, որ թէեւ ամբողջ մարմնի «տոնոր»ութեան հայեցակարգը կրնայ հոգեբանական անյարմարութիւն յառաջացնել,…
Մարդիկ, որոնց մօտ լեարդի ոչ ալքոլային ճարպային հիւանդութիւն կը զարգանայ, կրնան սկսիլ այլ ձեւով քալել: Ոչ ալքոլային ծագում ունեցող լեարդի ճարպային հիւանդութիւնը շատ պարագաներու պայմանաւորուած է ապառողջ ապրելակերպով, չափէն աւելի ուտելով եւ քիչ շարժելով: Այս հիւանդութեան պարագային լեարդին մէջ կը բարձրանայ ճարպի «քոնսենթրէյշըն»ը, ինչ որ բաւական վտանգաւոր է։ Միեւնոյն ժամանակ այս «փէթոլոճիքըլ» գործընթացի ախտանշանները կրնան…
Բորբոսով ուտելիքները, մասնաւորաբար հացը, վտանգաւոր են փոքրիկներու, յղիներու եւ տկար դիմադրողականութիւն ունեցող մարդոց համար։ The Sun-ը կը յայտնէ, որ սննադամթերքի անվտանգութեան ծառայութեան մասնագէտները զգուշացուցած են բորբոսած ուտելիքներու մահացու վտանգին մասին։ Անոնք յանձնարարած են թափել ամբողջ հացը, եւ ոչ թէ կտրել բորբոսած հատուածները։ Ի տարբերութիւն մանրէներու՝ բորբոսասունկերը կազմուած են անզէն աչքով տեսանելի բջիջներէ՝ «սփոր»ներէ, որ անոնց…
Քաղցկեղը վտանգաւոր հիւանդութիւն է, որ կը յառաջացնէ չարորակ բջիջներու անվերահսկելի բաժանում։ Քաղցկեղը կրնայ ախտահարել մարմնի գրեթէ որեւէ մաս, եւ ախտանիշները կ՛արտայայտուին տարբեր ձեւերով։ Ախտանշաններու կանուխ յայտնաբերումը շատ կարեւոր է, որովհետեւ ուռուցքը, որպէս կանոն, յաջողութեամբ կը բուժուի կանուխ փուլերուն մէջ: Սան Ֆրանսիսքոյի Քալիֆորնիոյ համալսարանի (UCSF) տուեալներուն համաձայն՝ կան քաղցկեղի չորս ախտանշաններ, որոնք կրնան կապուած ըլլալ առողջական…
Թթու կաղամբը, ընկոյզը եւ արեւածաղիկի սերմերը այն ուտելիքներէն են, որոնք կ՛օգնեն նիհարնալու կամ պահպանելու ձգուած որովայնը եւ մէջքը 40 տարեկանէն ետք: Eat this, Not that!-ի սննդագէտ եւ բժշկական մասնագէտ, փիլիսոփայութեան տոքթոր Լիզա Եան թուարկած է հինգ ուտելիք, որոնք կը դիւրացնեն 40 տարեկանէն ետք բարեկազմ մնալը: Բժիշկին խօսքով՝ այս ուտելիքներուն օգտագործումը կը նպաստէ ֆիզիքական գործունէութեան ընթացքին…
Ամերիկացի գիտնականները մշակած են արեան հետազօտութիւն ուղեղի քաղցկեղի ամէնէն վտանգաւոր տեսակի՝ «կլիոմայի պայոմարքըր»ներու բացայայտման համար։ Փենսիլվէնիայի համալսարանի մասնագէտներու հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են «The Journal of Neuro-Oncology» ամսագրին մէջ։ «Կլիոմա»ն ուղեղի ամէնէն տարածուած առաջնային ուռուցքն է ու միաժամանակ՝ ամէնէն ծանրը եւ դժուար վիրահատելին։ Անիկա կը հարուածէ ուղեղի կամ ոսկրածուծի «կլայըլ» բջիջները։ Սովորաբար, հիւանդութեան խորացման վերահսկողութիւնը կը…
Կարմրուկ Կարմրուկը զօրաւոր վարակիչ հիւանդութիւն է, որ կը բնորոշուի բարձր ջերմաստիճանով (մինչեւ 40,5°C), բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի եւ վերին շնչուղիներու բորբոքումով, աչքի սպիտակուցաթաղանթի եւ կոպի ներքին մակերեւոյթի բորբոքումով ու մորթի բծաւոր բշտիկներով։ Այս բոլոր ախտանշաններուն կը միանան օրկանիզմի ընդհանուր թունաւորում։ Փոխանցման ճամբաները Կարմրուկը հիւանդ մարդէն առողջ մարդուն կը փոխանցուի օդակաթիլային ճամբով. երբ վարակուած անձը կը փռնքտայ…
Գիշերը յանկարծակի արթննալը, որպէս կանոն, կը բացատրուի ժամանակաւոր խնդիրներով, բայց նաեւ պատճառը կրնայ ըլլալ «քրոնիք» խանգարումը, որ կը պահանջէ քլինիքային բուժում, կը յայտնեն մասնագէտները «The Health Site» պարբերականին մէջ հրապարակուած յօդուածին մէջ: Քունի «էփնիա» Ամէնէն տարածուած պատճառներէն մէկն է, որ կրնայ յանգեցնել գիշերուան կիսուն անսպասելիօրէն արթննալու: «Էփնիա»ն կը բնութագրուի քնացած մարդու շնչառութեան խանգարումով, ատոր կանգնումով…
Գաղտնիք մը չէ, որ քունը կարեւոր է ձեր ընդհանուր առողջութեան համար: Նոր հետազօտութեան մը համաձայն, քունի պակասը կրնայ էական ազդեցութիւն ունենալ ձեր սրտին վրայ: Հետազօտողներ դիտել տուած են, թէ մարդիկ, որոնք անքնութենէ կը տառապին աւելի հաւանականութիւն ունին սրտի կաթուած ունենալու քան ուրիշներ: Անքնութիւնը ամէնէն տարածուած խանգարումն է Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մէջ: Հետազօտողներ գրած են իրենց…
Մեծերու քունի տեւողութիւնը ձմրան կէս ժամով կը բարձրանայ, յայտնած են Պերլինի Չարիթէ քլինիքի գիտնականները: Աշխատանքի արդիւնքները հրապարակուած են Frontiers in Neuroscience ամսագրին մէջ։ Գիտնականները ուսումնասիրած են «փոլիսոմնոկրաֆի»ի ենթարկուած 292 մասնակիցներու տուեալները՝ ուսումնասիրութիւն մը, ուր մասնակիցներէն խնդրած են քնանալ սովորական եղանակով, առանց զարթուցիչի: Այս մեթոտը հետեւած է քունի որակին, տեսակին եւ տեւողութեան: Բոլոր մասնակիցներուն հետեւած են…
Բրիտանական Glaxo դեղի ընկերութիւնը աւելի քան 40 տարի պահած է ստամոքսի խոցի եւ այրուցքի դէմ իր դեղի՝ Zantac-ի վտանգաւոր ըլլալը, կը յայտնէ Bloomberg-ը։ Գործակալութիւնը բացայայտած է, որ այդ կապուած է դեղի ազդող նիւթի` «ռէնիդիտին»ի հետ, որ իբրեւ դեղ ստանալու պարագային, կ՛արտադրէ «N-նիթրոզոտիմեթիլամին» (NDMA) զօրաւոր քաղցկեղածինը: Արտադրող ընկերութիւնը այս կողմնակի ազդեցութեան մասին տեղեկացած է 1978 թուականէն…
Առողջ մորթ ունենալու համար բժիշկը կը յանձնարարէ հրաժարիլ ալքոլէն, ծխելէն եւ խիստ սննդականոններէն։ Times Of India-ի համար պատրաստուած յօդուածին մէջ, վերարտադրողական առողջութեան մասնագէտ, Ուփսալայի համալսարանէն (Շուէտ) Սատհանա Քալան, գրած է սովորութիւններու մասին, որոնք կը նպաստեն փայլուն մորթ ունենալուն: Քալան նշած է, որ առողջ մորթը պարտադիր չէ, որ կատարեալ ըլլայ։ «Մորթին վրայ կրնայ ըլլալ յետծննդաբերական ձգուող…
Օրուան ընթացքին, պարբերաբար նոյնիսկ մէկ վայրկեան քալելը կրնայ առողջարար արդիւնք ունենալ, յայտնած են Քոլոմպիայի համալսարանի հետազօտողները։ Գիտնականները շատ անգամ հանրութեան ուշադրութիւնը հրաւիրած են առողջութիւնը բարելաւելու պարզ եւ անվճար միջոցի՝ քալելու վրայ, տեղեկացուցած է ScienceDaily-ն։ Հետազօտողները բացայայտած են, որ քալելու նոյնիսկ մէկ վայրկեանը օրուան ընթացքին կրնայ դրական ազդեցութիւն ունենալ արեան մէջ շաքարի մակարդակի եւ արեան ճնշման…
Համաշխարհային ջերմացումը «ֆանկըս»ները (fungus) աւելի վտանգաւոր կը դարձնէ մարդկութեան համար, նախազգուշացուցած են Տիուքի համալսարանի մայքրոկենսաբանները: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են PNAS ամսագրին մէջ: Յարուցիչ «ֆանկըս»ները աւելի վտանգաւոր են տկար դիմադրողականութիւն ունեցող մարդոց համար։ Մարդոց մեծամասնութեան համար ատոնք սպառնալիք չեն, որովհետեւ չեն հանդուրժեր մարդու մարմնի տաքութիւնը: Այնուամենայնիւ, համաշխարհային ջերմացումը կրնայ շտկել ատիկա, ըսած են գիտնականները: Գիտնականները արձանագրած…
Ամերիկացի գիտնականներ փորձի համար պատրաստուած դեղի մը օգնութեամբ վերականգնած են ծերացող կենդանիներու ոսկորները՝ ամբողջովին կանխելով ակռաներու կորուստը։ Լենքընաուի բժշկական հետազօտութիւններու հիմնարկի աշխատութիւնը հրապարակուած է Frontiers in Dental Medicine ամսագրին մէջ։ Տարիքի ընթացքին ոսկրային զանգուածի կորուստը կը յառաջացնէ լինտերու եւ ծնօտի ոսկորներու «տիճենըրէյշ», ինչ որ կը յանգեցնէ տարեց մարդոց ակռաներու կորուստին։ Գիտնականները 1,4-DPCA (փորձի համար պատրաստուած)…
Ամերիկացի գիտնականներ փորձարարական պատուաստ մը մշակած են վտանգաւոր «Մարպուրկ» ժահրին դէմ, որ կը յառաջացնէ «հեմոռաճիք» տաքութիւն, որ նման է «Էպոլա»ի տաքութեան: Այս մասին կը յայտնէ The New York Times-ը: Ալերժիի եւ բորբոքային հիւանդութիւններու ազգային հիմնարկի հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Science Translational Medicine ամսագրին մէջ: Մասնագէտներու տուեալներով՝ ChAd3-MARV պատուաստի ընդամէնը մէկ ներարկումը ի վիճակի է պատուաստումէն…
Բնութեան հետ աւելի սերտ կապը կրնայ փոխել կուրծքի կաթի բաղադրութիւնը՝ ազդելով մանուկի մը առողջութեան վրայ, բացայայտած են Թուրքուի համալսարանի գիտնականները։ Հետազօտութիւնը հրապարակուած է Scientific Reports ամսագրին մէջ։ Հետազօտութեան, որ սկսած է 2007 թուականին, մասնակցած է 800 կաթ տուող մայր։ Կուրծքի կաթի նմուշները հաւաքուած են այն ժամանակ, երբ ամբողջացած է փոքրիկներու երեք ամիսը։ Կաթի բաղադրութիւնը ուսումնասիրուած…
Ոսկեգոյն «սթաֆիլոքոքըս Օրիըս»ը տարրալուծարանային պայմաններու մէջ կը նպաստէ SARS-CoV-2 ժահրի բազմացման, յայտնած են Արեւմտեան Օնթարիոյի համալսարանի գիտնականները։ Անոնց հետազօտութիւնը հրապարակուած է iScience ամսագրին մէջ։ Ոսկեգոյն «սթաֆիլոքոք»ը յաճախ տարբեր շնչառական հիւանդութիւններու ժամանակ կը դառնայ երկրորդական «պաքթիրիըլ» վարակի պատճառ։ Աւելի կանուխ կատարուած հետազօտութիւններու մէջ ցոյց տրուած է, որ մանրէները եւ ժահրերը կրնան փոխգործակցիլ «մոլեքիւլըր» մակարդակի վրայ՝ նպաստելով զիրար…
COVID-19 վարակը եօթ անգամ կը բարձրացնէ յղի կիներու մահուան վտանգը, պարզած են Ճորճ Ուաշինկթընի համալսարանի գիտնականները։ Անոնց հետազօտութիւնը հրապարակուած է BMJ Global Health-ին մէջ։ Հետազօտողները հաւաքած են հիւանդներու տուեալները 12 երկիրներէ։ Հետազօտութիւններուն ընդհանուր առմամբ մասնակցած է աւելի քան 13 հազար յղի կին։ Հետազօտողները յայտնաբերած են, որ COVID-19ով վարակուած յղի կիներ եօթ անգամ աւելի մահանալու ենթակայ…
Հոլանտացի գիտնականներ գտած են յիշողութիւններու հասանելիութիւնը, որոնք կը մոռցուին քունի պակասի պատճառով։ Ինչպէս կը գրեն Կրոնինկենի համալսարանի հետազօտողները Current Biology ամսագրին մէջ հրապարակուած յօդուածին մէջ, կորսուած տեղեկատւութիւնը կը շարունակէ պահպանուիլ ուղեղին մէջ եւ դարձեալ յիշել զայն։ Քունը անհրաժեշտ է երկարաժամկէտ յիշողութեան ձեւաւորման համար, ուստի ուսանողներուն գիշերը քննութեան նախապատրաստելը բացասաբար կ՛անդրադառնայ յիշուող տեղեկատւութեան որակին վրայ: Գիտնականները…
Շատոնց յայտնի է, որ ծխողները քիչ մը աւելի պաշտպանուած կ՛ըլլան Փարքինսընի հիւանդութենէն: Այս հիւանդութեան ախտանշանները անոնց մօտ ի յայտ կու գան աւելի ուշ, քան չծխողներու մօտ: Նոր հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ սուրճը եւ «ասփիրին»ը նոյնպէս նման ազդեցութիւն ունին։ Փարքինսընի հիւանդութիւնը երկրորդ ամէնէն տարածուած «նիւրօ-տիճենըրաթիւ» հիւանդութիւնն է Ալզհայմըրի հիւանդութենէն ետք, որով կը տառապի աւելի քան…
Արհեստագիտութիւնը եւ բժշկութիւնը շատոնց ընդհանուր պատմութիւն ունին. երկու երեւոյթները գործնականին մէջ անբաժան դարձած են: Դժուար է պատկերացնել, թէ ուր կ՛ըլլար այսօր ժամանակակից բժշկութիւնը եւ, ըստ էութեան, մարդկութիւնը առանց պատկերներու, մանրադիտակներու, քարտիօ-խթանիչներու, «փրոթէզ»ներու եւ այլն։ Հիւանդութիւնները յայտնաբերելու եւ ախտորոշելու ունակութենէն մինչեւ բուժման եւ վերականգնման կատարելագործում, մենք կտրած ենք երկար ճամբայ եւ պէտք է անպայման անդրադառնանք, թէ…
2022ը բաւական ծանր տարի էր յատկապէս առողջապահութեան ոլորտին մէջ։ Covid-ի համավարակը կը շարունակէր հիւանդութեան եւ մահացութեան աճ արձանագրել։ Որոշ չափով մոռցուած ժահրերը, ինչպէս՝ ծաղիկը, կրիփը եւ RSV-ն, անսպասելի գլուխ բարձրացուցին: Իսկ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Գերագոյն դատարանը չեղեալ յայտարարեց վերարտադրողական ազատութեան գրեթէ 50-ամեայ իրաւունքը, որ հաստատուած էր Roe v. Wade-ի որոշումով, գրած է Scientific American-ը։ Բայց…
Փոքրիկներու «սենսըր»ային աշխարհը (sensory world) սկզբունքով կը տարբերի մեծերէն. փոքրիկներու բերանին մէջ մօտաւորապէս 30,000 համային «ռիսեփթըր» կայ, եւ 18 տարեկանին մօտաւորապէս ատոնցմէ կը մնայ միայն մէկ երրորդը։ Փոքրիկի մը «ռիսեփթըր»ներուն մեծ մասը հակամէտ է քաղցր եւ իւղոտ սնունդին, որովհետեւ մայրական կաթը հարուստ է շաքարներով եւ ճարպերով։ Հետեւաբար, «ուաֆըլ»է գաւաթով առաջին պաղպաղակը կամ շոքոլայէ շաքարը որպէս…
Շատ մարդիկ չեն նկատեր, որ մանաւանդ տօնական օրերուն որքա՜ն շատ ածխաջուրեր (carbohaydrates) կ՛օգտագործեն։ Առօրեայ կեանքին մէջ գրեթէ անկարելի է խուսափիլ ածխաջուրերէն: Ատոնք կարեւոր են, որովհետեւ տեսակ մը «վառելիք» են ուղեղին համար։ Ածխաջուրերը օրկանիզմին կ՛ապահովեն «էնըրճի», եւ մենք ատոր կարիքը ունինք՝ ամբողջ օրուան ընթացքին՝ արդիւնաւէտ եւ կեդրոնացած մնալու համար: Այնուամենայնիւ, ածխաջուրերու չարաշահումը, յատկապէս արագ մարսուող, կրնայ…
Մեծն Բրիտանիոյ մէջ առաջին անգամ ըլլալով ցօղունային բջիջներ օգտագործած են մանուկի մը սրտին արատը բուժելու համար։ Պրիսթոլի համալսարանի գիտնականներու ձեռքբերումներուն մասին տեղեկացուցած է Live Science-ը։ Ֆինլի անունով փոքրիկ տղան ծնած է Մեծն Բրիտանիոյ մէջ երկու տարի առաջ։ Ծնելէն չորս օր ետք, ան սրտի բաց գործողութեան ենթարկուած է։ Փոքրիկը սրտի հազուադէպ արատով ծնած էր՝ գլխաւոր անօթներու…
Թոքիոյի համալսարանի գիտնականները արհեստական DNA օգտագործած են՝ արգանդի վզիկի, կրծքագեղձի եւ մելանոմայի քաղցկեղի բջիջները յայտնաբերելու եւ ոչնչացնելու համար։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են համալսարանի կայքին վրայ։ Ուռուցքներու շատ տեսակներ կ՛արտադրեն որոշ միքրոRNAի (miR-21) չափազանց մեծ քանակ, որ դիմադրողական համակարգը չի կրնար ճանչնալ եւ, հետեւաբար, կենդանի կը պահէ քաղցկեղի բջիջները: Գիտնականները նախագծած են DNAի զոյգ «մոլեքիւլ»ներ, որոնք…
Մարդոց եւ շատ կաթնասուններու մօտ սկսած է այլասերիլ Y արական սեռական քրոմոզոմը: Մարդիկ կրնան գոյատեւել առանց ատոր, կը յայտնեն Թոքիոյի Սեթակայա-քուի փոքրիկներու առողջութեան եւ զարգացման ազգային հետազօտական հիմնարկի գիտնականները: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են PNAS ամսագրին մէջ: Կաթնասուններու մեծ մասը ունի երկու սեռական քրոմոզոմ ՝ X եւ Y: Էգերը կը կրեն XX հաւաքածօն, իսկ արուները՝ XY:…
Սրտանօթային հիւանդութիւններու եւ «տիմենշիա»ի վտանգը նուազեցնելու համար իտալացի գիտնականներ առաջարկած են սնունդին ծաղիկներ աւելցնել։ Նեափոլի Ֆրետերիք II համալսարանի գիտնականներու հետազօտութիւնը հրապարակուած է Plants ամսագրին մէջ: Գիտնականները վերլուծած են աւելի քան 250 բուսատեսակներու տուեալները։ Ամենաշատ տեղեկատւութիւն գիտնականները գտած են շամբուկի ծաղիկներու օգտագործման մասին։ Ատոնք հարուստ են բուսական «ֆենոլ»ներով, որոնք կը հակազդեն օրկանիզմին մէջ բորբոքման ինչպէս նաեւ…
Բրիտանացի դեղագործներ Սատիք ալ-Հասան եւ Մայք Հիուիթսըն «The Sun»ին խօսած են սովորական սխալներու մասին, որոնք մարդոց մեծամասնութիւնը կ՛ընեն, եղանակային վիրուսային վարակները տան մէջ բուժելու ժամանակ: Անոնք թուարկած են հետեւեալ սխալները՝ Վիթամին C-ի օգնութեամբ դուք կրնաք բուժուիլ Սուր Շնչառական Վարակէն (ՍՇՎ) Բորբոքումներու բռնկման եղանակին մարդիկ յաճախ վիթամին C կը ստանան, սակայն շատ քիչ ապացոյցներ կան, որ…
Ամերիկացի գիտնականներ մշակած են դեղ մը, որ արդիւնաւէտօրէն կը չեզոքացնէ օմիքրոնի եւ քորոնա ժահրի շատ տարբերակներ։ Տանա-Ֆարպըրի քաղցկեղի հիմնարկի, Պոսթընի համալսարանի, Մասաչուսեթսի ընդհանուր փրոֆիլի հիւանդանոցի, Քոլորատոյի պետական համալսարանի հետազօտողներու աշխատանքի արդիւնքները հրապարակուած են Science Advances ամսագրին մէջ: Մշակումը, որ կը կոչուի DF-COV-01, խայծ-մոլեքիւլ է ACE2 «ռիսեփթըր»ի համար: Ի տարբերութիւն հակամարմիններու վրայ հիմնուած դեղերու, SARS-CoV-2-ին համար…
Քաղցրաւենիքի հանդէպ սերը պայմանաւորուած է աղիքներու մէջ S24-7 ընտանիքի պաքթիրիաներու բացակայութեամբ։ Նման եզրակացութեան յանգած են Քալիֆորնիոյ համալսարանի գիտնականները։ Հետազօտողներու աշխատանքը հրապարակուած է Current Biology ամսագրին մէջ։ Մասնագէտները շարք մը փորձեր կատարած են մուկերու վրայ։ Գիտնականները մուկերուն կերակրած են հակապայոթիքներ, որոնք խախտած են աղիքներու «մայքրոպայոթան», իսկ ետքը անոնց շաքարի հատիկներ տուած են։ Երկու ժամուան ընթացքին խանգարուած…
Հոգեբուժութեան, հոգեբանութեան եւ նեարդաբանութեան հիմնարկի եւ Լոնտոնի Թագաւորական քոլէճի գիտնականները հետազօտութիւն մը կատարելով բացայայտած են, որ կենսոլորտի ապականումը երկարաժամկէտ հեռանկարի մէջ բացասաբար կ՛ազդէ մեծերու առողջութեան վրայ. անոնք իրենց աշխատանքը հրապարակած են Frontiers in Public Health ամսագրին մէջ: Քաղաքներու մէջ մարդիկ կ՛ենթարկուին մանր պինդ մասնիկներու բարձր ազդեցութեան. ատոնք կրնան ծանր, երկարատեւ հիւանդութիւններ յառաջացնել ոչ միայն ֆիզիքական,…
Հաստ աղիքի մեռնող քաղցկեղային բջիջները կը յառաջացնեն ազդանշանային «մոլեքիւլ»ներու արտադրութիւն, որոնք կը բարձրացնեն մնացեալ ուռուցքային բջիջներու գոյատեւման կարելիութիւնները, բացայայտած են Մայնի Ֆրանքֆորթի Կէօթէի համալսարանի գիտնականները: Հետազօտութիւնը հրապարակուած է Nature ամսագրին մէջ։ Կենսաբանները ուսումնասիրած են այն գործընթացները, որոնք տեղի կ՛ունենան, երբ «քիմօթերափի»ի դեղերը կը սպաննեն հաստ աղիքի քաղցկեղի բջիջները։ Բացայայտուած է, որ մեռնելով՝ ատոնք կ՛արձակեն ATP…
Չինաստանի մէջ Եունանի հիմնարկի հետազօտողները չղջիկներու մօտ յայտնաբեած են հինգ մտահոգիչ ժահրեր, որոնք կրնան տարածուիլ մարդոց վրայ: Ուսումնասիրութեան արդիւնքները հրապարակուած են bioRxiv-ին մէջ։ Բոլոր ժահրերը կրնան փոխակայուիլ մէկ տեսակէն միւսը: Որպէս կանոն, նման «փաթոճեն»ները վտանգ կը ներկայացնեն մարդու համար։ Ինչպէս կը նշեն հետազօտողները, ժահրերէն մեկը՝ BtSY2-ը, կը նմանի SARS-CoV-2-ին, ինչ որ կը բարձրացնէ անասունէն մարդուն…
Գիտնականներ պարզած են, որ «ինթենսիվ այերոպիք» վարժութիւնները կրնան նուազեցնել «մեթասթաթիք» քաղցկեղի յառաջացման վտանգը: Թել Աւիվի համալսարանի գիտնականներուն կատարած հետազօտութիւնը հրապարակուած է Cancer Research ամսագրին մէջ: Քաղցկեղի համաճարակաբանական ուսումնասիրութեան ժամանակ գիտնականները մօտաւորապէս 20 տարի հետեւած են 3000 մարդու: «Մեթասթաթիք» քաղցկեղի զարգացման վտանգը 72 առ հարիւրով ցած եղած է այն մարդոց մօտ, որոնք պարբերաբար բարձր «ինթենսիվութեամբ այերոպիք»…
2007 թուականին, Ալասքայի մայրաքաղաք Ճունոյի բնակիչները քուէարկած են խմելու ջուրին մէջ «ֆլորին»ի յաւելումը դադրեցնելու օգտին՝ վախնալով հասնելիք վնասէն: Էնքըրէյճի համալսարանի գիտնականները հետեւած են, թէ այդ ինչպիսի հետեւանքներու կը յանգեցնէ։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են BMC Oral Health-ին մէջ: Առաջին խումբը բաղկացած էր 853 հիւանդներէ, որոնք 2003 թուականին «քարիես»ի բուժում ստացած էին։ Անոնք կը գտնուէին «բարենպաստ պայմաններու…
Կինը, որ քաղցկեղի դէմ պայքարէն ետք զրկուած էր քիթէն, նոր քիթ ունի, որ աճեցուած է անոր ձեռքին վրայ, տեղեկացուցած է Daily Mail-ը։ Ֆրանսայի բնակիչը, որուն անունը չի նշուիր, քիթի խոռոչի քաղցկեղ ուներ։ 2013-ին, ան «քիմոթերափի» եւ ճառագայթային թերափի եղած էր։ Հիւծիչ բուժման հետեւանքով ֆրանսուհին զրկուած էր իր դէմքի զգալի մասէն, այդ շարքին քիթէն։ Օրկանը հեռացնելէն…
Ինսուլինանման «INSL3 փեփթիտ»ային հորմոնը, որ տղամարդոց մօտ կը յառաջանայ սեռահասունացման շրջանին, կարեւոր դեր կը խաղայ աւելի հասուն տարիքին որոշ հիւանդութիւններու յառաջացման կանուխ ախտորոշման գործին մէջ։ Այսպիսի եզրակացութեան յանգած են Նոթինկհամի համալսարանի գիտնականները, որոնց յօդուածը հրապարակուած է Frontiers in Endocrinology ամսագրին մէջ։ INSL3 հորմոնը կ՛արտադրուի ամորձիներու այն նոյն բջիջներուն մէջ, որոնք կ՛արտադրեն «թեսթոսթերոն»։ Բայց «թեսթոսթերոն»ի մակարդակը…
Քորոնաժահրով վարակուիլը կը յանգեցնէ բացասական փոփոխութիւններու աղիքներու «մայքրոֆլորա»ի կառուցուածքին եւ տեսակային բազմազանութեան մէջ, ինչ որ կը նպաստէ այլ վարակներու, այդ շարքին, «սեփսիս»ի հանդէպ խոցելիութեան բարձրացման։ Ամերիկացի բժիշկներու յօդուածը այս մասին հրապարակուած է Nature Communications ամսագրին մէջ, տեղեկացուցած է Նիւ Եորքի համալսարանի (NYU) մամուլի ծառայութիւնը։ «Մեր փորձերուն արդիւնքները կը վկայեն այն մասին, որ քորոնաժահրը ուղիղ ձեւով…
Փոքրիկներու վրայ համակարգչային խաղերու ազդեցութեան վերաբերեալ վէճերը կը շարունակուին երկար տարիներ։ Շատ ծնողներ եւ ուսուցիչներ կ՛անհանգստանան, որ փոքրիկները համակարգիչներու առջեւ չափէն աւելի ժամանակ կ՛անցընեն, իսկ որոշ բժիշկներ եւ հոգեբաններ կը հաւաստիացնեն, որ տեսախաղերը կը վնասեն անոնց զարգացման։ Շատ մասնագէտներ համաձայն չեն այս կարծիքին, ատոր համար գիտնականները կը փորձեն պարզել իրավիճակը փորձերու օգնութեամբ։ JAMA Network-ին մէջ…
Պրազիլի մէջ վերջ գտած է «նիվոլումապ»ի՝ մաշկի տարածուած քաղցկեղի բուժման համար դեղի փորձարկումներու երկրորդ փուլը, յայտնած է Medical Xpress-ը։ Դեղի ազդեցութեան մեքանիզմը հիմնուած է մարդու սեփական դիմադրողական համակարգի բջիջներու աշխուժացման բարձրացման վրայ: «Նիվոլումապ»ը «սինթեթիք» հակամարմին մըն է, որ կ՛արգելափակէ «իմիւնային» բջիջներու աշխատանքը «արգելակող» PD-1 ընկալիչի աշխատանքը։ Արդիւնք՝ օրկանիզմը կը սկսի աւելի արդիւնավէտ ձեւով ոչնչացնել «մեթաստազ»ները…
Ամերիկացի գիտնականներու նոր հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ երբ մուկերու սրտի բջիջները կը ծերանան, միջուկային ծակոտիներ (nuclear pores) կոչուող հաղորդակցութեան ուղիներու թիւը կտրուկ կը նուազի: Մարդոց մօտ նոյնանման օրինաչափութիւն (pattern) կարելի է նկատել, որ կը խանգարէ մեծերու սրտի բջիջներու վերականգնումը: Փիթսպըրկի համալսարանի հետազօտողներու յօդուածը հրապարակուած է Developmental Cell ամսագրին մէջ: Մարդու մարմնի շատ հիւսուածքներ կը…
Մարդիկ, որոնք մանուկ հասակին շատ ժամանակ անցուցած են ջուրի մօտ, մեծ տարիքին աւելի շատ ժամանակ անցուցած են բնութեան մէջ եւ աւելի առողջ հոգեվիճակ ունեցած են։ Այսպիսի եզրակացութեան յանգած են Հռոմի Լա Սափիենզա համալսարանի հոգեբանները, որոնց յօդուածը հրապարակուած է «The Journal of Environmental Psychology» ամսագրին մէջ։ Գիտնականները ուսումնասիրած են 16 հազար մարդու հարցումներու տուեալները ամբողջ աշխարհի…
Հիւսթընի համալսարանի գիտնականները պարզած են, որ կամբալաձեւ մկանի մարզումը՝ նոյնիսկ նստած դիրքի մէջ, կրնայ օգնել այրելու «կլիւքոզ»ը եւ ճարպը: Անոնց աշխատանքը հրապարակուած է iScience ամսագրին մէջ։ Չնայելով անոր, որ կամբալաձեւ մկանը կը կազմէ մարմնի կշիռքին միայն 1 առ հարիւրը, անիկա ի վիճակի է քանի մը անգամ բարձրացնել ածխաջուրերու «օքսիտացման» արագութիւնը: Մկաններու պատշաճ աշխուժացման պարագային, այս…
Ոտելիքի հոտերը յիշողութիւններ կ՛արթնցնեն եւ կրնան օգտագործուիլ Ալզհայմըրի հիւանդութեան բուժման համար, բացայայտած են Լանքասթըրի համալսարանի գիտնականները։ Անոնց յօդուածը հրապարակուած է Human Computer Interaction ամսագրին մէջ։ Գիտնականները իրենց հետազօտութեան մէջ ներառած են 12 տարեց մարդոց, որոնցմէ հաւաքած են յիշողութիւններ, եւ որոնց կէսը կապուած եղած է ուտելիքի հետ։ Անոնցմէ մէկը յիշած է տապկուած «թիւնիք»ը հարսանիքի տօնակատարութեան օրը,…
Առողջաբանութեան համաշխարհային խորհուրդը (Global Hygiene Council, GHC) Հոկտեմբեր 15-ին, «Ձեռքերը լուալու համաշխարհային օր»ը, կոչ ուղղած է ներդրումներ կատարել՝ ձեռքերու լուացման կրթութեան մէջ՝ ձեռքերու համընդհանուր առողջաբանութիւնը ապահովելու, հիւանդութիւնները կանխելու եւ կեանքեր փրկելու համար: 2022ի կարգախօսն է․ «Միանանք յանուն ձեռքերու համընդհանուր առողջաբանութեան»: Ձեռքերը օճառով լուալը վարակիչ հիւանդութիւններու դէմ պայքարելու կարեւորագոյն միջոցներէն մէկն է։ Այս միջոցը տնտեսական առումով…
Ամերիկացի գիտնականներ մշակած են սրտի մկանային հիւսուածքի վերականգնման նոր միջոց մը՝ հիմնուած բջիջային վերածրագրաւորման վրայ։ Աշխատանքին արդիւնքները հրապարակուած են Cell Stem Cell ամսագրին մէջ։ Վերջերս հասուն բջիջները ցօղունային բջիջներու վերածելու բազմաթիւ մեթոտներ ստեղծուած են։ Հիւսիսային Քարոլինայի համալսարանի բժշկութեան դպրոցի գիտնականները գտած են այլ մօտեցում մը: Մուկերու վրայ փորձի մը ընթացքին հետազօտողները օգտագործած են «ֆիպրոփլասթ»ները՝ «քարտիոմիոսիթ»ներու,…
Մօր յետծննդաբերական «սթրես»ը կ՛ազդէ նորածինի մը առողջութեան վրայ, իսկ այդ «սթրես»ին փոխանցման հաւանական միջոցներէն մէկը կուրծքի կաթի բաղադրութեան փոփոխութիւնն է։ Հոլանտացի գիտնականներ որոշած են բացայայտել, թէ ինչպէ՞ս կ՛աշխատի այդ «մեքանիզմ»ը։ Անոնք ուսումնասիրած են յետծննդաբերական մայրական «սթրես»ի կենսաբանական եւ հոգեբանական ազդեցութիւնը կուրծքի կաթի ճարպաթթուներու բաղադրութեան վրայ։ Յայտնի է, որ ճարպաթթուները անհրաժեշտ են մանուկի առողջ զարգացման համար,…
«Նիւթրոֆիլ»ները՝ սպիտակ արեան բջիջներու ամէնէն առատ տեսակը, մարմնի առաջին պաշտպանական գիծն են վարակի դէմ: Օտար «փաթոճեն»ները կրնան «սթրես»ի ենթարկել մարմինը եւ աշխուժացնել «նիւթրոֆիլ»ները: Երբ կ՛աշխուժանան, «նիւթրոֆիլ»ները կ՛օգտագործեն տարբեր զէնքեր, որպէսզի պաշտպանեն մարմինը, սակայն գերաշխուժացնելու պարագային, այդ զէնքերը կրնան վնասել մարմնի սեփական հիւսուածքները: Թոքերու հիւսուածքները յագեցած են արիւնատար անօթներով, ինչ որ զանոնք կը դարձնէ խիստ ենթակայ…
Սաքրամենթոյի համալսարանական հիւանդանոցին մէջ կատարուած երկու նոր ուսումնասիրութիւններու ծիրին մէջ գիտնականներ ուսումնասիրած են, թէ ինչպէ՞ս մաշկի կազմուածքի տարբերութիւնները կրնան յանգեցնել մաշկաբանական հիւանդութիւններու, ինչպէս՝ «փսորիազ»ը եւ «աթոփիք տերմաթիթ»ը: «Մաշկը միասնական բաղադրութիւն չունի մարմնի ամբողջ տարածքին մէջ։ Մարմնի տարբեր մասերուն մէջ մաշկի տարբեր բնութագրերը կրնան ազդել որոշ հիւանդութիւններու նկատմամբ մաշկի զգայունութեան վրայ»,- նշած են գիտնականները։ Մաշկի կազմուածքը…
Տոքթոր Մայքըլ Մոսլի յօդուած մը գրած է Daily Mailին համար, ուր բացատրած է, թէ ինչո՞ւ ամբողջական նախաճաշը եւ «համեստ» ընթրիքը կարեւոր են օրկանիզմին համար։ Մասնագէտին խօսքով՝ այդ ձեւով աւելի քալորիներ կ՛այրուին եւ կը բարելաւուի «մեթապոլիզմ»ը։ Միաժամանակ՝ Ապըրտինի համալսարանի վերջերս Cell Metabolism ամսագրին մէջ հրապարակուած հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ սնունդ ստանալու ժամանակ, (որքան ալ զարմանալի…
Աշխարհի մեծ մասին մէջ, մանկական փորլուծութիւնը մահացութեան գլխաւոր պատճառը կը հանդիսանայ: Կարելի է արդեօ՞ք «փրոպայոթիք» դեղահատ պատրաստել՝ այս չարիքը արմատախիլ ընելու համար։ Հիւսիսարեւելեան համալսարանին մէջ, Նիլ Ճոշիի տարրալուծարանի գիտնականները մէկ քայլ աւելի մօտ են այսպիսի դեղահատի մը ստեղծման, ըսուած է PLOS Pathogens ամսագրին մէջ հրապարակուած յօդուածին մէջ: Քիմիական կենսաբանութեան ամպիոնի օգնական փրոֆ. Ճոշիի խօսքով՝ յօդուածը…
Մասնագէտները աղը յաճախ կ՛անուանեն «սպիտակ մահ», որովհետեւ անիկա կործանարար ազդեցութիւն կ՛ունենայ մարդու օրկանիզմին վրայ, եթէ ատոր օրական նորմը կը գերազանցէ 5 կրամը առողջ մարդոց եւ 2,5 կրամը՝ արեան գերճնշման հիւանդութիւն ունեցողներու համար։ Շատ բժիշկներ կը յանձնարարեն աղը օգտագործել որքան կարելի է քիչ կամ ընդհանրապէս բացառել զայն սննդաբաժինէն, բայց ռուս սննդաբան Մարիա Գերասիմովա խորհուրդ կու տայ…
Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Նիւ Եորք նահանգի իշխանութիւնները արտակարգ դրութիւն յայտարարած են «Փոլիոմայելիթիս»ի բռնկման առիթով, ուր հաստատուած է հիւանդութիւնը կրող մէկ պարագայ: Ապրիլին, հոսող ջուրերէն վերցուած տասնեակ փորձանմուշներ ժահրի գոյութեան վերաբերեալ դրական արդիւնք ցոյց տուած են, տեղեկացուցած է Daily Mailը: Այս մասին յայտարարած է նահանգապետ Քեթի Հոչուլի աշխատակազմը, որ տեղեկացուցած է, թէ այս քայլը կ՛արտօնէ «նահանգի…
Սննդաբան Եքաթերինա Յաշճենքօ խօսած է ջուրի օգտագործման օգտակարութեան մասին, երբ կը փորձենք ձերբազատուիլ աւելորդ կշիռքէն։ Մասնագէտին խօսքով՝ առանց ջուր խմելու «ռեժիմ»ի եւ «պալանս»ի պահպանման, իմաստ չունի խօսիլ լաւ ինքնազգացողութեան եւ «աքթիվ» երկարակեցութեան մասին։ Բայց, կը բացայայտուի, որ ջուրի օգնութեամբ կարելի է նաեւ նիհարնալ։ «Ջուրը կ՛աւելցնէ քալորիներու վատնումը։ Բաւարար է խմել 500 մ.լիթր սովորական մաքուր ջուր…
Երեք անձ մահացած է Արժանթինի մէջ՝ անյայտ ծագում ունեցող թոքաբորբոքումէ մը, հաղորդած է Medical Xpress-ը՝ վկայակոչելով տեղւոյն առողջապահական մարմիններուն: Թուքումանի հիւսիսարեւմտեան նահանգին մէջ 9 մարդ վարակուած է առեղծուածային շնչառական հիւանդութեամբ, այդ շարքին՝ ութ բուժաշխատող, որոնցմէ երեքը մահացած են, լրագրողներուն յայտնած է Թուքումանի առողջապահութեան նախարար Լուիս Մետինա Ռուիս: Իշխանութիւնները քննութիւններ կը կատարեն. անոնք բացառած են COVID-ի…
Արեւոտ, տաք եւ խոնաւ եղանակի ազդեցութիւնը կրնայ ծանր հոգեբանական ախտանիշներ յառաջացնել, որ շտապ օգնութիւն կը պահանջեն: Այս մասին գրուած է Օլպանիի համալսարանի գիտնականներու կողմէ կատարուած հետազօտութեան մը մէջ, որոնք օգտագործած են Նիւ Եորք նահանգի եղանակի տուեալները եւ շտապ օգնութեան հիւանդանոցներ այցելութիւնները՝ գնահատելու համար, թէ ինչպէ՞ս եղանակային օրինաչափութիւնները կ՛ազդեն հոգեկան խանգարումներ ունեցող մարդոց վրայ: Այդ բացայայտումները,…
Գիտնականները առաջին անգամ ըլլալով մուկի ցօղունային բջիջներէն սաղմեր աճեցուցած են, որոնց մօտ ուղեղ, բաբախող սիրտ եւ մարմնի այլ օրկաններու հիմքեր ձեւաւորուած են, գրուած է Nature ամսագրին մէջ: Փորձի ընթացքին, Քեմպրիճի համալսարանի կենսաբանները աշխատած են երեք տեսակի ցօղունային բջիջներու՝ սաղմնային ցօղունային բջիջներու (ESC), «թրոֆոպլասթ»ներու (TSCs) եւ iXEN բջիջներու հետ: Գիտնականները դասաւորած են «էմպրիոճենեսիզ»ի մէջ ներգրաւուած «ճին»երու…
Կիներու օրկանիզմին մէջ մէկ օրկան աւելի քան երկու անգամ աւելի արագ կը ծերանայ, քան միւս բոլոր հիւսուածքները՝ վնաս հասցնելով ինչպէս պտղաբերութեան, այնպէս ալ առողջութեան երկարաժամկէտ հեռանկարին մէջ: «Երբ կին մը 20 կամ 30 տարեկան է, անոր հիւսուածքները կը գործեն իրենց արտադրողականութեան առաւելագոյն չափով, բայց ձուարանները արդէն ծերացման յստակ նշաններ ցոյց կու տան»,- նշած է Քալիֆորնիոյ…
Սննդաբան Օլկա Ցուրսքայա հարցազրոյցի մը ընթացքին յայտնած է, թէ ինչպէս կարելի է միանգամընդմիշտ զանց առնել միջանկեալ սնունդը։ Մասնագէտին խօսքով՝ մարդոց մեծամասնութիւնը կը կարծէ, որ միջանկեալ սնունդը անօթութիւնը յագեցնելու համար է, բայց իրականութեան մէջ այդպէս չէ։ Իւրաքանչիւր միջանկեալ սնունդ կը բարձրացնէ «ինսուլին»ի մակարդակը, ինչ որ կը բարձրացնէ անօթութեան զգացումը։ Բացի ատկէ, արեան մէջ «ինսուլին»ի աւելցած քանակը…
The Lancet Regional Health-Americas-ին մէջ հրապարակուած նոր հետազօտութեան մէջ գիտնականներ գնահատած են ծնելու ժամանակ կշիռքի եւ ճշգրիտ պատճառներով մահացութեան միջեւ կապը տարեց տղամարդոց եւ կիներու շրջանակին մէջ։ Հետազօտութեան մասնակցած են 22389 տղամարդ եւ 162231 կին: Հետաքրքական է, որ կիներու շրջանակին մէջ ճշգրիտ պատճառներով մահացութեան վերլուծումը ցոյց տուած է, որ քաղցկեղէն մահացութեան բարձր վտանգը կապուած է…
Միջին տարիքի կիներու մօտ, որոնք երբեք միս չեն ուտեր, ազդրի կոտրուածք ունենալու հաւանականութիւնը կրնայ աւելի մեծ ըլլալ, քան այն կիներուն մօտ, որոնք կանոնաւոր կերպով միս եւ/կամ ձուկ կ՛ուտեն, յայտնած են գիտնականները BMC Medicine ամսագրին մէջ հրապարակուած նոր հետազօտութեան մէջ: Հետազօտողները կը կասկածին, որ մարմնի ցած զանգուածի ինտեքսը եւ սննդանիւթերու պակասը որոշ դեր կը խաղան: Մարմնի…
Որոշ պարագաներու սառեցուած սնունդը ոչ միայն կը կորսնցնէ իր սկզբնական կառուցուածքը, այլեւ կրնայ վնասակար ըլլալ առողջութեան համար: Նման կարծիք յայտնած է «թերափիսթ եւ կասթրոէնթերոլոճիսթ» Սերկէյ Լոփաթին զրոյցի մը ընթացքին։ Սառեցուած հատապտուղներու, միրգերու եւ բանջարեղէնի օգուտներն ու վնասները բժշկական հանրութեան մէջ հակասութիւններ կը յառաջացնեն։ Մէկ կողմէ, նոյնիսկ ցած ջերմաստիճանի պարագային, պտուղները կը պահպանեն օգտակար նիւթերու մեծ…
Ամռան եղանակին շատեր կը սկսին աւելի պաղպաղակ եւ հատապտուղներ ուտել, ինչպէս նաեւ՝ կազ պարունակող խմիչքներ օգտագործել. այս բոլորը կ՛ազդեն ակռայի «էմալ»ին վրայ եւ կը ստեղծեն «քարիես»։ Տաքը կրնայ աւելցնել ակռաներու քրոնիք հիւանդութիւնները: Այս մասին կը զգուշացնէ ատամնաբոյժ Կլեպ Փեքլին։ Ան հարցազրոյցի մը ընթացքին խօսած է տաք եղանակին ակռաներու առողջութեան պահպանման 5 կանոններու մասին։ Արձակուրդէն առաջ…
Տարբեր պտուղներու եւ բանջարեղէնի օգտագործումը սովորական թելադրանք է, սակայն շատ ամերիկացիներ քիչ կ՛օգտագործեն այդ սննդարար ուտելիքները, ըսուած է Journal of Renal Nutrition-ին մէջ հրապարակուած նոր հետազօտութեան մէջ: Այս մէկը յատկապէս կը վերաբերի երիկամներու քրոնիք հիւանդութիւն ունեցող չափահաս անձերու, որոնք կ՛ուտեն քիչ քանակութեամբ պտուղներ եւ բանջարեղէն, քան այդ հիւանդութիւնը չունեցող նման մարդիկ, յայտնած են Վըրճինիայի համալսարանի…
Ռուսիոյ Քլինիքական ֆարմաքոլոճիի եւ դեղագործութեան ազգային գործակալութեան քլինիքի գլխաւոր բժիշկ Լեոնիտ Քարեւ պատասխանելով լրագրողի հարցումին ըսած է, որ պաղպաղակը կոկորդի ցաւ չի կրնար յառաջացնել: «Պաղպաղակը չի կրնար կոկորդի ցաւի պատճառ դառնալ։ Այս հիւանդութեան պատճառը վարակն է. յաճախ քրոնիք, որ կ՛ապրի քիթ-կոկորդին մէջ: «Հայփոթըրմիա»ն կրնայ միայն սադրիչ գործօն ըլլալ, որ կը յառաջացնէ հիւանդութիւնը: Ուստի քրոնիք «թոնսիլիթ»…
Առողջապահութեան Համաշխարհային Կազմակերպութիւնը կապիկի ծաղիկի բռնկումը «կլոպըլ» արտակարգ իրավիճակ յայտարարած է, հաղորդած է AP-ը։ Այդ կը նշանակէ, որ կապիկի ծաղիկի բռնկումը «արտակարգ իրադարձութիւն» է, որ կրնայ տարածուիլ շատ երկիրներու մէջ եւ կը պահանջէ համակարգուած «կլոպըլ» արձագանգ: Առողջապահութեան Համաշխարհային Կազմակերպութիւնը նախապէս արտակարգ իրավիճակ յայտարարած է COVID-19 համավարակը, 2014 թուականին Էպոլայի բռնկումը, իսկ 2016-ին Զիքա ժահրը։ Անցեալ…
Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մէջ արձանագրուած է փոլիոմիելիթի առաջին պարագան գրեթէ տասնամեակէ մը ի վեր: Հիւանդութիւնը պատահած է չպատուաստուած չափահաս երիտասարդի մը, որ երկիրը չէր ձգած վերջերս, գրած է USA Today-ը։ Դէպքը, որ ուղեկցուած է կաթուածի ախտանիշներով, բարձր զգօնութեան վիճակի մատնած է Նիւ Եորքի Ռոքլենտ շրջանի հանրային առողջապահութեան աշխատակիցները: Ի՞նչ պէտք է գիտնալ փոլիոմիելիթի մասին. Փոլիոմիելիթը…
«Լասսա» տենդը կամ բարձր տաքութիւնը ժահրային հիւանդութիւն է, որ յաճախ կը պատահի Արեւմտեան Ափրիկէի մէջ։ Ծանր պարագաներուն, ատկէ մահացութիւնը կը հասնի 15 առ հարիւրի, յղի կիներու մօտ՝ 90 առ հարիւրի, ողջ մնացած մարդոց քառորդին մօտ անիկա կը յառաջացնէ խլութիւն, իսկ պատուաստներ կամ հակաժահրային դեղեր «Լասսա» վիրուսի դէմ պարզապէս գոյութիւն չունին։ Նոր հետազօտութեան մէջ, որ հրապարակուած…
The New England Journal of Medicine ամսագրին մէջ հրապարակուած են շարք մը դէպքեր, որ դարձած են 13 երկիրներու հետազօտողներու միջազգային համագործակցութեան արդիւնքը։ Հետազօտութիւնը ցոյց տուած է կապիկի ծաղիկի վարակի նոր «քլինիք»ական ախտանշաններ, որ կը դիւրացնէ ախտորոշումը ապագային եւ կ՛օգնէ դանդաղեցնելու վարակի տարածումը։ Ներկայիս ժահրի տարածումը խիստ ձեւով կ՛անդրադառնայ ոչ աւանդական կողմնորոշում ունեցող տղամարդոց վրայ. վարակուածներու…
Արեան բարձր ճնշում եւ սրտանօթային համակարգի այլ «փաթոլոճի»ներ ունեցող մարդիկ երկար թռիչքներու ժամանակ պէտք է տարբեր շարժին օդանաւին մէջ, ըսած է սրտաբան Անասթասիա Լեպետեւա։ Ամառը արձակուրդներու եւ ճամբորդութիւններու եղանակ է։ Իսկ ինչպէ՞ս պէտք է ճամբորդեն արեան բարձր ճնշում ունեցող մարդիկ: Նախ՝ սրտաբանը կը յանձնարարէ, որ նախօրօք պէտք է ստուգել, որ ճամբորդական պայուսակին մէջ կան բոլոր…
COVID-19-ը յաղթահարած մարդիկ երկար ժամանակ՝ մօտաւորապէս կէս տարի, կրնան առողջական խնդիրներ ունենալ։ Այդ միջոցին հիւանդներուն կը յանձնարարեն յատուկ սննդականոն, ըսած է բժիշկ-սննդաբան, սնունդի մասին գիրքերու հեղինակ, բժշկական գիտութիւններու թեկնածու Մարինա Քոփիթքօ: «COVID-19-էն ետք բարդութիւնները կրնան երկարիլ երեքէն վեց ամիս։ Անհատի մը պարագային հիւանդութիւնը կրնայ ընթանալ ծանր ձեւով, կրնան բարդութիւններ յառաջանալ՝ թէ՛ սրտամկանի, թէ՛ ուղեղի աշխուժութեան,…
Մենք բոլորս գիտենք, որ ուլթրամանիշակագոյն ճառագայթները վնասակար են մեր մորթին համար։ Չնայելով, որ ատոնց ազդեցութեան տակ կը ստեղծուի արեւային D վիթամինը, բայց երբ արեւը «չափէն աւելի է», խիստ կը բարձրանայ մորթի քաղցկեղի (մելանոմայի) հաւանականութիւնը, մորթը աւելի արագ կը ծերանայ։ Գումարելով տաքի ներգործութիւնը՝ արեան խտացում, այսինքն կը բարձրանայ «թրոմպ»ներու յառաջացման վտանգը, ինչպէս նաեւ՝ անօթներու «սփազմ», այսինքն…
Մազը լուալու մասին շատ կարծիքներ կան։ Օրինակ, կը կարծուի, որ ամէն օր մազերը լուալը բացասաբար կ՛անդրադառնայ անոնց որակին եւ գլխու մորթին վրայ: Մաշկաբան-«թրիքոլոճիսթ» Նաթալիա Քոզլովա յայտնած է, որ մաշկային ճարպի արտադրութեան «փարամեթր»ը կախեալ է շարք մը գործօններէ. . մազերը լուալու ժամանակ ջուրի չափազանց բարձր ջերմաստիճանէն, . ամէն օր մազերը վարսայարդարիչով չորցնելէն եւ ջերմային պաշտպանութենէն հրաժարելէն,…
Բժիշկ-«թերափիսթ»ները, «էնտոքրինոլոճիսթ»ները եւ այլ մասնագէտներ գիտեն, թէ ինչպէ՞ս երջանիկ կրնանք դարձնել մեր մարմինը։ Անոնք կը յանձնարարեն օգտուիլ պարզ, բայց արդիւնաւէտ միջոցներէն, օրինակ, հետեւիլ քունի կատարեալ կանոնին՝ քնանալ ժամը 22.00-ին եւ արթննալ առաւօտեան 6.00-8.00-ին։ Իսկ եթէ կ՛արթննանք մինչեւ ժամը 6.00, ապա օրկանիզմը ինքնաբերաբար կը պարգեւատրէ մեզ «սերոթոնին»ի՝ երջանկութեան հորմոնի արտադրութեամբ։ Այս մէկը հիանալի կը հնչէ, բայց…
Իրաքի մէջ քոլերայի բռնկման հետեւանքով արձանագրուած է առաջին զոհը Քիրքուք հիւսիսային նահանգին մէջ: Վերջին 24 ժամուան ընթացքին երկրին մէջ արձանագրուած է հիւանդութեան 17 նոր պարագայ, տեղեկացուցած է առողջապահութեան նախարարութեան ներկայացուցիչ Սէյֆ ալ-Պատր։ «Իրաքի մէջ տարեսկիզբէն արձանագրուած պարագաներու ընդհանուր թիւը հասած է 76-ի»,- ըսած է առողջապահութեան նախարարութեան ներկայացուցիչը։ Առաջին անգամ հիւանդութեան բռնկման մասին պաշտօնապէս յայտարարուած է…
Մասնագէտներ յայտնած են, թէ ի՛նչ հիւանդութիւններ կրնայ պահած ըլլալ վատ յիշողութիւնը։ Յայտնի է, որ տարիքի բերումով մարդիկ աւելի դժուար կը յիշեն եւ կը վերարտադրեն տեղեկութիւնը։ Բայց առողջ տարեց մարդիկ յիշողութիւնը չեն կորսնցներ. անոնց պարագային պարզապէս աւելի ժամանակ պէտք է իմաստաւորելու համար ստացուած տեղեկութիւնը։ Այնուամենայնիւ, յիշողութեան վատթարացումը կրնայ կապուած ըլլալ Ալզհայմըրի հիւանդութեան հետ։ Մասնագէտները նշած են,…
Նոր հետազօտութիւն մը ցոյց տուած է, որ «տիփրեշըն»ի վտանգը մինչեւ 30 տարեկան մարդոց մօտ, որոնք օրական երկու ժամէն աւելի կ՛անցընեն ընկերային ցանցերը օգտագործելով, շատ աւելի բարձր է, քան` չափաւոր օգտագործողներու մօտ: Ի՞նչ բանի հետ կապուած է այդ մէկը։ «Ընկերային ցանցերու վրայ բազմաթիւ երիտասարդներու ժապաւէնները «սնափառութեան տօնավաճառի» կը նմանին,- կ՛ըսէ «սայքօդերափիսթ», «Վերածնունդ» գիտագործնական կեդրոնի ղեկավար Եուրի…
Նոր հետազօտութիւնը կը նկարագրէ, թէ ինչպէս բարձր «փրոլիֆերաթիվ լիւքիմիա»ի (քաղցկեղային ) բջիջները բնական բջիջներու կը վերածուին, որոնք այլեւս չեն բազմանար քիմիական «մոտիֆիքէյշըն»ներու միջոցով՝ այսպէս կոչուած «էփիճենեթիքս»ի միջոցով: Յօդուածին հեղինակը, որ հրապարակուած է «Leukemia» ամսագրին մէջ, Ալպերթօ Պուենօ-Քոսթան է՝ բժիշկ Մանել Էսթելլըրի խումբի հետազօտող, հետազօտութեան ղեկավար եւ Հոսեփ Քառեռասի անուան «լիւքիմիա»ի հետազօտման հիմնարկի տնօրէն, Պարսելոնայի համալսարանի…
Քանի որ վերջին քանի մը շաբաթներուն ընթացքին գրեթէ մօտաւորապէս 30 երկիր հաստատած է կապիկի ծաղիկով վարակման պարագաներու մասին, Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան գլխաւոր տնօրէն Թետրոս Ատհան Կեպրեյեսուս նախազգուշացուցած է, որ առկայ է ոչ «էնտեմիք» երկիրներու մէջ հիւանդութեան տարածման վտանգ, տեղեկացուցած է UPIը։ Մամլոյ ասուլիսի մը ընթացքին ան տեղեկացուցած է նաեւ, որ 29 երկիր հաղորդած է, Մայիսի…
Հարաւային Ափրիկէի, Աւստրալիոյ եւ Պրեմենի մէջ գտնուող Ճէյքըպսի համալսարանի նեարդակենսաբանները համակարգչային «մօտել» մը մէջտեղ բերած են, որ ստեղծագործական գործընթացները կը բաշխէ ուղեղի «նիւրոնային» ցանցերուն: Ստեղծագործական գործունէութենէն մեկնելով այդ ցանցերը կրնան տարբեր ձեւով դասաւորուիլ: Հետազօտութեան արդիւնքները վերջերս հրապարակուած են Neuroscience & Biobehavioral Reviews ամսագրին մէջ, որ նոր, օգտակար եւ անսպասելի լուծումներու ստեղծումն է: Հետազօտողները կը պնդեն,…
Հարվըրտի բժշկական դպրոցի մոլեքիւլային կենսաբան Տէյվիտ Սինկլըրի տարրալուծարանին մէջ ծեր մուկերը դարձեալ կ՛երիտասարդանան։ Օգտագործելով սպիտակուցներ, որոնք կրնան ծերացած բջիջը վերածել ցօղունային բջիջի, Սինկլըր՝ իր խումբին հետ միասին վերադարձուցած են մկաններու ծերացող բջիջները իրենց աւելի կանուխ տարբերակներուն։ Խումբին առաջին յայտնագործութեան ժամանակ, որ հրապարակուած է 2020ի վերջաւորութեան, վատ տեսողութեամբ եւ վնասուած ցանցաթաղանթով ծեր մուկերը յանկարծ կրցած են…
Հնդկաստանի Պիհար նահանգի Մոթիհարի քաղաքին մէջ բժշկական անբնականոնութիւն արձանագրուած է. բժիշկները 40 օրուան մանուկի մը ստամոքսին մէջ զարգացող սաղմ յայտնաբերած են, գրած է Medical Dialogues-ը։ Ռահմանիա բժշկական կեդրոնէն բժիշկ Թապրեզ Ազիզ փոքրիկ հիւանդին որովայնի «թոմոկրաֆի» կատարած է` որովայնի ուռելուն եւ միզուղիներու գործունէութեան խանգարման պատճառը գիտնալու համար եւ ցնցում ապրած է իր տեսածէն: Բժիշկները պարզած են,…
Բժշկական գիտութիւններու տոքթոր, սննդաբան Միխայիլ Կինզպուրկ յայտնած է, որ հակացուցմունքներու բացակայութեան պարագային օրական պէտք է մինչեւ երեք խնձոր ուտել, գրած է Medikforum-ը։ «Խնձորը ամէնէն օգտակար ամառնային պտուղն է»,- ըսած է Կինզպուրկ։ Մասնագէտը բացատրած է, որ խնձորը հարուստ է «զինք»ով՝ նիւթ մը, որ իբրեւ հակաօքսիտանդ կը գործէ. կը կանխէ «աթերոսկլերոզ»ի զարգացումը, կը նպաստէ անօթներու առողջութեան եւ…
Երիտասարդ տարիքին առողջ սովորութիւններու ձեւաւորումը կրնայ որոշ երկարաժամկէտ առաւելութիւններ ունենալ, սակայն ֆիզիքական «աքթիվութիւն»ը կրնայ օգնել նաեւ տարեց մարդոց, կը վկայեն նոր հետազօտութիւններու արդիւնքները: Նոր հետազօտութեան համաձայն՝ ցած մկանային զանգուածով (սարքոփենիա) ֆիզիքապէս տկար տարեցները կրցած են երեք տարուան ընթացքին նուազեցնել իրենց հաշմանդամութիւնը 22 առ հարիւրով ծրագրի մը միջոցով, որ փոփոխութիւններ կը ներառէ անոնց սովորութիւններուն եւ սննդականոնին…
Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան համաձայն՝ վերջին շաբաթներու ընթացքին, աշխարհի մէջ արձանագրուած է կապիկի ծաղիկ հիւանդութեան մօտաւորապէս 80 պարագայ առնուազն 12 երկրի մէջ եւ 50 կասկածելի պարագայ հետազօտութեան տակ է տակաւին։ Հայաստանի Հանրապետութեան Հիւանդութիւններու վերահսկման եւ կանխարգիլման ազգային կեդրոնը տեղեկացուցած է, որ հիւանդութեան պարագաները հաստատուած են եւրոպական 9 երկրի մէջ (Մեծն Բրիտանիա, Սպանիա, Փորթուկալ, Գերմանիա, Պելճիքա, Ֆրանսա,…
«Հայփըրթէնշըն» ունեցողներու մակարդակը կը բարձրանայ ամբողջ աշխարհի մէջ, յատկապէս սեռական հասունացման շրջանին. ի դէպ, տղոց շրջանակին մէջ անիկա կը պատահի երեք-չորս անգամ աւելի յաճախ, քան աղջիկներու շրջանակին մէջ. դեռահաս տղոց մօտաւորապէս 20 առ հարիւրին մօտ արեան բարձր ճնշում կը նկատուի, գրած է Medical Xpress-ը: Գիտական տուեալներէն մեկնելով՝ երիտասարդներու շրջանակին մէջ առողջական վիճակի վատթարացման պատճառը ճարպակալումն…
Քալիֆորնիոյ Սան Տիեկոյի համալսարանի գիտնականները բացայայտած են, թէ ինչո՞ւ որոշ մարդիկ չեն վարակուիր Քորոնա ժահրով: Անոնք փոքրամասնութիւն են բնակչութեան մէջ, սակայն այս երեւոյթը բացատրութեան կարիք ունի, գրած է «Մետիք Ֆորում»-ը: Աշխարհի գիտնականները այժմ աշխուժօրէն կ՛ուսումնասիրեն այն անձերը, որոնք այս ժահրով չեն վարակուած, յատկապէս այն մարդիկը, որոնք այնքան ալ չեն պաշտպանուած: Գիտնականները կ՛ուզեն գիտնալ, թէ ի՞նչն…
Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը վերջերս հրապարակած է սկզբնական զեկուցում մը COVID-19-ի նոր տարբերակի՝ XE-ի մասին, որ նաեւ այլ սարսափազդու անուն ունի՝ «Ֆրենքընշթայն»։ Անիկա օմիքրոնի BA.1 եւ BA.2 տարբերակներու խառնուրդն է, տեղեկացուցած է Fox News-ը։ Յայտարարուած է, որ «Ֆրենքընշթայն»ը առայժմ հետաքրքրութիւն չի ներկայացներ եւ անհանգստանալու առիթ չ՛ստեղծեր, նշուած է Euronews-ի վերջերս ներկայացուած զեկուցումին մէջ։ XE տարբերակը առաջին…
Քալիֆորնիոյ արհեստագիտական հիմնարկի գիտնականները գտած են ուլթրաձայնի միջոցով «պաքթիրիա»ները վերահսկելու եւ քաղցկեղի բջիջները փնտռելու եւ ոչնչացնելու միջոց: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Nature Communications ամսագրին մէջ։ Escherichia coli (E. coli) «պաքթիրիա»ներու մշակուած տարբերակը կրնայ հիւանդին օրկանիզմը ներթափանցելով յայտնաբերել եւ մտնել քաղցկեղի բջիջներուն մէջ: Երբ «պաքթիրիա»ները կը հասնին քաղցկեղային ուռուցքներուն, ատոնք կ՛ենթարկուին ուլթրաձայնային «իմփալս»ներու՝ աքթիվ դեղերու թողարկումը…
Փոքրիկները ախտահարող անյայտ ծագումով ծանր «հեփաթիթ»ը արդէն յայտնաբերուած է Եւրոմիութեան 12 երկիրներու մէջ, ինչպէս նաեւ՝ Ճափոնի եւ Գանատայի մէջ։ Արդէն իսկ յայտնաբերուած է այս հիւանդութեան 200 պարագայ աշխարհի մէջ։ Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան տուեալներով՝ փոքրիկ մը մահացած է, իսկ 17 փոքրիկ լեարդի փոխպատուաստումի անհրաժեշտութիւն ունեցած է։ «Հեփաթիթ»ով կը հիւանդանան 1 ամսականէն մինչեւ 16 տարեկան, բայց յաճախ՝…
Մեծն Բրիտանիոյ Առողջապահութեան ազգային ծառայութիւնը (NHS) անդրադարձած է ձայնի փոփոխութիւններու հարցերուն ըսելով, որ ձայնի փոփոխութիւնները կրնան վկայել քաղցկեղի մասին եւ յանձնարարած է, որ յատուկ ուշադրութիւն դարձուի այդ փոփոխութիւններուն, նշած է Daily Express-ը: Քաղցկեղը կրնայ ախտորոշուիլ նաեւ շարք մը այլ ախտանշաններով՝ կլլելու դժուարութիւն, կշիռքի կորուստ, արիւնահոսութիւն եւ թմրութիւն բերանին մէջ, շարժող ակռաներ, ծնօտի շարժման դժուարութիւն եւ…
Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Scripps Research Institute-ի գիտնականները «խելացի» ժամացոյցներու միջոցով գնահատած են մարդու օրկանիզմի արձագանգը քորոնա ժահրային պատուաստներուն: Այս հետազօտութիւնը հրապարակուած է npj Digital Medicine ամսագրին մէջ: Հետազօտութեան ընթացքին, մասնագէտները վերլուծած են աւելի քան 5600 հիւանդի քունի ընթացքին սրտի կծկումներու յաճախականութեան մասին «սենսըր»ներու տուեալները: Բացայայտուած է, որ պատուաստի առաջին դեղաչափը ստանալէն ետք, սրտի կաթուածներու յաճախականութիւնը…
Ճափոնցի գիտնականները մշակած են նոր ախտահանիչ ծածկոյթ մը, որ կրնայ օգտագործուիլ ժահրերէն, այդ շարքին՝ SARS-CoV-2 քորոնա ժահրէն պաշտպանուելու համար։ Այս նոր հետազօտութիւնը հրապարակուած է Scientific Reports ամսագրին մէջ։ Նման ծածկոյթի անհրաժեշտութիւնը յառաջացած է քորոնա ժահրի տարածման առանձնայատկութիւններէն մեկնելով, որ, ինչպէս յայտնի է, կրնայ փոխանցուիլ օդակաթիլային ճամբով եւ նստիլ մակերեսներու վրայ։ Ախտահանման համար ընդհանրապէս օգտագործուող քիմիական…
Հոտի զգացողութեան կորուստը կամ հոտերու ընկալման խախտումը կը նկատուէր քորոնա ժահրային վարակի հիմնական ախտանիշներէն մէկը համավարակի սկզբնական շրջանին։ Փորձելով հասկնալ COVID-19-ի ժամանակ հոտի զգացողութեան հետ կապուած խնդիրները՝ հետազօտողները նաեւ ուսումնասիրած են ուղեղի ներքին հիւսուածքները: Բացայայտուած է, որ ժահրով վարակուիլը կապուած է ուղեղի այն մասի վնասման հետ, որ կը վերահսկէ հոտառութիւնը։ Գիտնականները այս եզրակացութեան յանգած են՝…
Քէյսի համալսարանի բժշկական դպրոցի մասնագէտները փոխանցած են 5 տարեկանէն վար փոքրիկներու մօտ «օմիքրոն» եւ «տելթա» տարբերակներով յառաջացած COVID-19-ի ընթացքի մասին։ JAMA Pediatrics ամսագրին մէջ հրապարակուած ուսումնասիրութեան ընթացքին մասնագէտները վերլուծած են աւելի քան 651 000 ամերիկացի փոքրիկներու տուեալները 2021-2022 թուականներուն: Բացայայտուած է, որ «օմիքրոն»ը 6-8 անգամ աւելի վարակիչ է քան՝ «տելթա» տարբերակը։ Այնուամենայնիւ, օմիքրոնով վարակուելու պարագային…
Առողջ սննդականոնի համադրութիւնը ֆիզիքական վարժութիւններու հետ՝ աւելորդ կշիռքէն ձերբազատուելու ամէնէն լաւ միջոցն է, յայտնած է սննդաբան Մայքլ Մոսլի: Աստիճաններով բարձրանալը մասնագէտը կը նկատէ արդիւնաւէտ միջոց՝ նիհարնալ փափաքողներու համար: «Մարզասրահին մէջ այլընտրանք կրնան ըլլալ կքանստումները եւ հրում վարժութիւնը: Ես օրական 40 հրում վարժութիւն կը կատարեմ, որպէսզի աւելորդ կշիռք չհաւաքեմ», յայտնած է Մոսլին: Նոյնպէս օգտակար վարժութիւն է…
Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան տուեալներով` բնակչութեան 5 առ հարիւրէն աւելին կամ 466 միլիոն մարդ (432 միլիոն մեծ եւ 34 միլիոն փոքրիկ) ունի լսողութեան կորուստ: Մինչեւ 15 տարեկան փոքրիկներու լսողութեան կորուստի պարագաներու 60 առ հարիւրի պատճառներէն են. Վարակները` կարմրուկ, կարմրախտ, խոզուկ, «մենինճիթ», «սայթոմեկալովիրուսային» բորբոքում, միջին ականջի քրոնիք բորբոքում (31%), նորածիններու ծննդաբերական վնասուածքները, անհասութիւնը, ծնելու ժամանակ ցած կշիռքը,…
Արեւածաղիկի կուտը կրնայ վտանգ ներկայացնել, ըսած է բժիշկ-սննդաբան եւ սննդաբաններու ազգային կազմակերպութեան անդամ Մարինա Մակիշա: Մասնագէտին համաձայն, հարցը արեւածաղիկի կուտին բարձր «քալորի» ունենալն է՝ 50 կրամ մաքրուած կուտը օրկանիզմին 400 «քիլոքալորի» կը հայթայթէ։ Այս քանակութեամբ «քալորի» ամբողջական ճաշ մը կրնայ պարունակել: Ան կը յայտնէ, որ կուտի անվերահսկելի օգտագործումը կրնայ յանգեցնել կշիռքի բարձրացման, որ յաճախ կը…
Այսպէս կոչուած «քովիտային ոտքի մատները» կրնան իրականութեան մէջ կապ չունենալ քորոնա ժահրին հետ։ Այս եզրակացութեան յանգած են Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Քոնեքթիքըթի Եյլի համալսարանի մասնագէտները։ Անոնց հետազօտութեան արդիւնքները ներկայացուած են PNAS ամսագրին մէջ։ Գիտնականները ուսումնասիրած են քորոնա ժահրային վարակի կասկածով 23 անձերու տուեալները, ինչպէս նաեւ «քովիտային ոտքի մատներու» վերաբերեալ գանգատները։ Սակայն հիւանդութիւնը հաստատուած է միայն 3…
COVID-19-ն կրնայ յանգեցնել թոքախտի զարգացման՝ այն հիւանդներու պարագային, որոնք յարուցիչի կրողներ են։ Այսպիսի կարծիք յայտնած է փրոֆեսոր, առողջապահութեան նախարարութեան գլխաւոր մասնագէտ, թոքաբան Իրինա Վասիլեւա: Մասնագէտին խօսքով՝ ինչպէս COVID-19-ի, այնպէս ալ թոքախտի «թիրախը» հիւանդի թոքերն են, ուրեմն COVID-19-ն կրնայ մինչ այդ հիւանդին մօտ եղած թոքախտային մահացու վարակը արթնցնել։ Միեւնոյն ժամանակ, երկու հիւանդութիւններու ախտանշաններուն նմանութեան պատճառով, այս…
Մատներու թմրելու յաճախակի պատճառը, այսպէս կոչուած, «թիւնելային» ախտանշաններն են։ Այս մասին տեղեկացուցած են նեարդաբաններ Եուրի Անտրուսով եւ Փավել Խորոշեւ: «Եթէ մենք կը խօսինք ձեռքերու մատներու մշտական կամ երբեմն թմրելու մասին, ապա պատճառը ձեռքերու նեարդերու որոշ ախտահարումներն են։ Հիմնական պատճառը, այսպէս կոչուած, «թիւնելային» ախտանշաններն են։ Նման պարագայի այս կամ այն նեարդը կը սկսի սեղմուիլ աւելի խոցելի…
Ալքոլի օգտագործումը կանուխ տարիքին կ՛աւելցնէ քաղցկեղի յառաջացման վտանգը ապագային: Նման եզրակացութեան յանգած են Մելպուռնի համալսարանի մասնագէտները նոր հետազօտութեան մը ընթացքին։ Մասնագէտները վերլուծած են քաղցկեղի հեռանկարային հետազօտութեան տուեալները, որուն մասնակցած են 22756 կին եւ15701 տղամարդ 1990-1994 թուականներուն, գրած է Medportal.ru-ն: Կամաւորները բաժնած են քանի մը խումբերու՝ կախեալ տարբեր տարիքի ալքոլի օգտագործման մակարդակէն։ Ծանր գինովութիւն նկատուած է…
COVID-19-ին կրնայ «ընկերանալ» վարակիչ այլ հիւանդութիւններ, որովհետեւ հիւանդի մը դիմադրողականութիւնը կը տկարանայ եւ չի կրնար հիւանտութիւնները արդիւնաւէտօրէն դիմակայել։ Այսպիսի կարծիք յայտնած է վարակաբան Նիքոլայ Մալիշեւ։ «Խօսքը թէ՛ վիրուսային, թէ՛ սնկային հիւանդութիւններու, թէ՛ «պաքթերիըլ» վարակներու մասին է։ Այդ կը բարդացնէ հիւանդութեան ընթացքը՝ մեծ վտանգ ներկայացնելով անհատի մը համար, որ հիւանդ է կամ արդէն յաղթահարած է հիւանդութիւնը»,-…
COVID-19-ը կրնայ յանգեցնել ուղեղի գորշ նիւթի ծաւալներու փոքրացման։ Այս մասին գրուած է Nature ամսագրին մէջ հրապարակուած հետազօտութեան մը մէջ։ Քորոնաժահրային վարակը յաճախ կը յառաջացնէ համի եւ հոտի խախտումներ։ Բրիտանացի մասնագէտները ապացուցած են, որ այդ կրնայ յանգեցնել ուղեղի գորշ նիւթի ծաւալներու փոփոխութեան՝ հոտառութեան հետ կապուած մասերուն մէջ, նշած է Medportal.ru-ն: Ուղեղի նախորդ հետազօտութիւնները՝ «մագնիսառեզոնանսային թոմոկրաֆի»ի magnetic…
COVID-19ով վարակուած մարդիկ երկար ժամանակ հետեւանքներու եւ յետ քովիտային համախտանիշի կը հանդիպին: Մասնագէտ Իլիա Խոխլով փոխանցած է սնունդ ստանալու որոշ սկզբունքներ, որոնք կրնան օգնել աւելի արագ վերակագտնելու մենք մեզ քորոնա ժահրային վարակէն ետք։ Աւելցնել սպիտակուցը եւ նուազեցնել շաքարը Քաղցր սնունդը արեան մէջ «կլիւքոզ»ի մակարդակի բարձրացում կը յառաջացնէ։ Քաղցր սնունդը կը նպաստէ նաեւ օրկանիզմին մէջ բորբոքային…
Քորոնա ժահրի օմիքրոն տարբերակով վարակուած մարդիկ աւելի նուազ հաւանականութեամբ կը հանդիպին յետ քովիտային համախտանիշի։ Այսպիսի կարծիք յայտնած է Մոսկուայի համաճարակաբանութեան եւ մանրէաբանութեան գիտահետազօտական հիմնարկի քլինիքային աշխատանքներու գծով փոխտնօրէն Թաթիանա Ռուժենցովա։ Յետ քովիտային համախտանիշը յաճախ կը դրսեւորուի այնպիսի ախտանշաններով ինչպէս՝ թուլութիւն, յիշողութեան վատացում, գլխապտոյտ, գլխացաւ, արեան ճնշման բարձրացում կամ նուազում, մարսողութեան խանգարում։ Երբեմն հիւանդները կը դժգոհին…
Գիտնականները պարզած են, որ վիթամին D-ի երկու տեսակները տարբեր ազդեցութիւն կ՛ունենան օրկանիզմին վրայ։ Այսպէս, վիթամին D2-ի ազդեցութիւնը մարդու առողջութեան վրայ կասկածներ կ՛առաջացնէ, բայց վիթամին D3-ը կրնայ հաւասարակշռել դիմադրողական համակարգը եւ ամրապնդել պաշտպանութիւնը ժահրային վարակներէն, ներառեալ՝ քորոնա ժահրէն։ Երկու բրիտանական համալսարաններու միատեղ ուսումնասիրութեան ընթացքին, հետազօտողները ուսումնասիրած են վիթամին D-ի յաւելումներու ազդեցութիւնը մարդոց արեան մէջ «ճին»երու աշխուժութեան…
Ձիթապտուղը կրնայ բարձրացնել զարկերակային ճնշումը, ինչ որ կրնայ յատկապէս վտանգաւոր ըլլալ արեան բարձր ճնշում (հայփըրթէնշն) ունեցող մարդոց համար։ Մայօ «քլինիք»ի մասնագէտները յայտնած են, որ բարձր զարկերակային ճնշումը շատ ընդհանրացած խնդիր է, որով կը տառապի բրիտանացիներու մօտաւորապէս մէկ երրորդը: Այնուամենայնիւ, շատերը կրնան նոյնիսկ չգիտնալ ատոր մասին, որովհետեւ «հայփըրթէնշն»ը յաճախ կը բնորոշուի ախտանշաններու բացակայութեամբ: Ձիթապտուղը կը պարունակէ…
Քորոնա ժահրով վարակուելէն ետք, մէկ տարուան ընթացքին, մարդու մօտ կ՛աւելնայ հոգեկան տարբեր խանգարումներու, այդ շարքին տագնապի, «տիփրեշըն»ի յառաջացման, քունի խանգարման եւ antipsychotic դեղերու (դեղեր, որոնք նախատեսուած են հոգեկան գործունէութեան խանգարումներու բուժման համար) օգտագործման հաւանականութիւնը։ Հետազօտութիւններու համաձայն՝ COVID-19-ով հիւանդացողներու 20 առ հարիւրը կ՛ունենայ հոգեբանական եւ նեարդաբանական տարբեր բարդութիւններ, այսպէս կոչուած, յետքովիտային համախտանիշի ծիրին մէջ։ Ամէնէն աւելի…
Մէկ վայրկեանի մէջ 100 զարկը գերազանցող զարկերակը, յուզումի բացակայութեան պարագային, կրնայ լուրջ վտանգ ներկայացնել, կը հաստատէ մասնագէտ Միխայիլ Քոպրիանով: Եթէ յաճախասրտութիւն ունիք, փափաքելի է բժշկական քննութիւն կատարել պատճառները գիտնալու համար։ Մասնագէտին խօսքով՝ նման խնդիրներու պարագային կը կատարեն ելեկտրասրտագրում (electrocardiography): Պէտք է կատարուի նաեւ միօրեայ «մոնիթըրինկ» Հոլթերի համաձայն եւ խորհրդակցութիւն սրտաբանի հետ՝ քննութեան արդիւնքները քննելու համար,…
Օմիքրոնով վարակուածներուն կը յանձնարարուի հրաժարիլ սուրճ խմելու սովորութենէն, ըսած է նեարդաբան Իկոր Մացոքին: Մասնագէտը յայտնած է, որ յետքորոնաժահրային ընթացքին խթանիչներու ազդեցութիւնը օրկանիզմին վրայ պէտք է նուազագոյնի հասցնել, որոնց շարքին է նաեւ քաֆէինը։ Քաֆէինը կը սպառէ «ատենոզին թրիֆոսֆաթ»ը (ԱՏՖ), որ կարեւոր դեր ունի նիւթափոխանակութեան եւ «էնըրճի»ի գործին մէջ: Ատոր առկայութիւնը օրկանիզմին մէջ COVID-19-էն ետք «արդէն նուազագոյն…
Քորոնա ժահրի համավարակը կանգնեցնելու համար միայն պատուաստը բաւարար չէ, եւ ատով է, որ ներկայ համավարակը կը տարբերի բոլոր նախորդներէն։ Այսպիսի կարծիք յայտնած է Դ. Ի. Իվանովսքիի անուան ժահրաբանութեան հիմնարկի «արպովայրըս»ներու (ողնաշարաւոր կենդանիներու եւ մարդու վայրըսներու խումբ) բաժնի եւ կենսաբանական գիտութիւններու տոքթոր, փրոֆեսոր Ալեքսանտր Պութենքոն։ Մասնագէտին համաձայն՝ այսպիսի համավարակ չէ եղած մարդկութեան գոյութեան ամբողջ ընթացքին։ «Եղած…
«Ճին»երու յատուկ համակցութիւնը կրնայ COVID-19-ի ժամանակ հոտառութեան կորուստի բարձր վտանգի պատճառ ըլլալ։ Nature Genetics գիտական ամսագրին մէջ, ամերիկացի գիտնականները կապ մը գտած են UGT2A1 եւ UGT2A2 «Ճին»երու «լոքըս»ներու փոփոխութիւններու եւ քիթի հոտառութեան «էփիթիլիում»ի բջիջներու աշխուժութեան միջեւ, հաղորդած է «Իզվեսթիա»ն: «Ինչ կը վերաբերի Ռուսիոյ բնակչութեան, Genotek-ի իւրաքանչիւր եօթներորդ յաճախորդը ունի UGT2A1 / UGT2A2 «Ճին»ի տարբերակներ, որոնք…
Կարգ մը ուտելիքներ կրնան օգտակար ըլլալ աչքերու առողջութեան համար, ըսած է սննդաբան Քերոլին Ուիլիամս: Աչքերու համար շատ օգտակար է վիթամին A-ը, որովհետեւ կը զօրացնէ եղջերաթաղանթը եւ կը բարելաւէ տեսողութեան սրութիւնը։ Օրկանիզմին մէջ այս վիթամինին պակասը կրնայ յանգեցնել տեսողութեան «փիկմընթ ռոտոփսինի սինթըսիզ»ի հետ կապուած խնդիրներու, որու հետեւանքով կը յառաջանայ մթութեան մէջ առարկաները յստակ տեսնելու անկարողութիւն, փոխանցած…
Քորոնա Ժահրային վարակէն ետք բաւական մեծ թիւով հիւանդներ կը հանդիպին, այսպէս կոչուած, յետ քովիտային համախտանիշին, որ կ՛արտայայտուի տկարութեամբ, գլխացաւերով եւ այլ անախորժ ախտանշաններով։ Ուաշինկթընի համալսարանի եւ Սիեթլի Շուէտական բժշկական կեդրոնի գիտնականները հետազօտութիւն մը կատարած են, որուն մասնակցած է 18-էն 89 տարեկան 209 հիւանդ։ Անոնք բոլորը COVID-19ով վարակուած են՝ տարբեր աստիճանի ծանրութեամբ։ Գիտնականները անոնց վիճակին հետեւած…
«Օմիքրոն»ը գրեթէ ամբողջութեամբ դուրս մղած է «Տելթա»ն եւ դարձած՝ գերակշռող տարբերակը Անգլիոյ մէջ: Այս մասին կը վկայեն Լոնտոնի Կայսերական քոլէճի մասնագէտներու հրապարակած տուեալները։ Հիւանդութեան մասին Յունուար 5-20-ի տուեալները ստացուած են շարունակուող REACT-1 ազգային հետազօտութեան ընթացքին, ուր կը գնահատուին հիւանդութեան մակարդակը Անգլիոյ բնակչութեան ծիրին մէջ եւ անոր վրայ ազդող գործօնները։ Այդ ընթացքին մասնագէտները կատարած են աւելի…
Յունուար 21-ին Մեծն Բրիտանիոյ առողջապահութեան գործակալութիւնը (UKHSA) արձանագրած է Օմիքրոնի նոր տեսակ մը՝ BA.2: Հարվըրտի համալսարանի Պոսթընի մանկական հիւանդանոցի մասնագէտ Ճոն Պրաունշթայնի խօսքով՝ քորոնա ժահրի սովորական քննութիւնները դրական կամ բացասական արդիւնք կու տան, բայց չեն որոշեր ժահրին տեսակը։ Անոր խօսքով՝ Օմիքրոնը ունի «ճենեթիք» յատկութիւն, որ կը դիւրացնէ ախտորոշումը։ Այնուամենայնիւ, նոր BA.2 տարբերակը չունի այս յատկանիշը…
Հաւաքական դիմադրողականութիւնը (օրկանիզմի անընկալութիւնը վարակիչ հիւանդութիւններու նկատմամբ) կրնայ անկարող ըլլալ քորոնա ժահրի «օմիքրոն» տարբերակին դէմ։ Այսպիսի կարծիք յայտնած է գիտաշխատող, «մոլեքիւլըր» կենսաբան, վիրուսաբան Մաքսիմ Սքուլաչով: Նոր տարբերակի դէմ հաւաքական դիմադրողականութեան անկարողութեան մասին կը վկայէ այն երկիրներու փորձառութիւնը, ուր «օմիքրոն»ը արդէն իսկ աճ արձանագրած է, գրած է URA.RU-ն: Մասնագէտին խօսքով, հաւաքական դիմադրողականութեան խնդիրը մարդոց՝ վարակուելէն պաշտպանելն…
Օրական միայն 7 կրամ (կէս ճաշի դգալ) ձիթապտուղի ձէթը կը նուազեցնէ սրտանօթային, «նիւրոտիճեներաթիվ» եւ շնչառական հիւանդութիւնները, ինչպէս նաեւ քաղցկեղէն մահացութեան վտանգը։ Այս եզրակացութեան յանգած են ամերիկացի գիտնականները։ Հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ բուսական իւղերով չյագեցած մարկարինը եւ կարագը, օրինակ, ձիթապտուղով փոխարինելը զգալիօրէն կը բարելաւէ առողջութեան ցուցանիշները։ Գիտնականները յայտնած են, որ օրական 10 կրամ այլ ճարպեր,…
Քորոնա ժահրի «օմիքրոն» տարբերակը կրնայ աւելի վտանգաւոր ըլլալ փոքրիկներուն համար՝ շնչուղիներու առանձնայատկութիւններուն պատճառով։ Նման կարծիք յայտնած է Նիւ Տելհիի բժշկական հիմնարկի բժիշկ Անիմեշ Արիան։ «Փոքրիկներու շնչուղիները աւելի փոքր են, քան մեծերու շնչուղիները, եւ այս նոր տարբերակը կ՛ազդէ հիմնականին մէջ վարակուած հիւանդներու վերին շնչուղիներուն վրայ»,- ըսած է մասնագէտը։ IANS-ի համաձայն՝ վարակի ախտանիշներն են կոկորդի ցաւը, թեթեւ…
Քորոնա ժահրային համավարակի պատճառով «լոքտաուն»ները մեծ ազդեցութիւն ունեցան «պիզնես»ներու վրայ ամբողջ աշխարհի մէջ: Այնուամենայնիւ, ոչ բոլոր ոլորտները տուժեցին: Այնպիսի ոլոտներ, ինչպէս՝ զբօսաշրջութիւնը եւ օդագնացութիւնը, անկասկած, մեծապէս վնասուեցան համավարակի պատճառով, սակայն կային նաեւ այնպիսի ոլորտներ, որոնք բաւական ծաղկեցան, ինչպէս՝ առցանց առեւտուրը եւ սնունդի առաքումը: Քորոնա ժահրէն «շահեցան» այնպիսի ընկերութիւններ, ինչպէս՝ Amazon-ը, Apple-ը, Google-ը, Facebook-ը եւ Microsoft-ը:…
Նոյնիսկ ամանորի տօներուն պէտք չէ չափազանցել ալքոլային խմիչքներ խմելը։ Իսկ գինովնալէ խուսափելու համար, սննդագէտ Իննա Քոնոնենքոն կը յանձնարարէ հետեւիլ քանի մը պարզ կանոններու: Մասնագէտին խօսքով՝ ալքոլային խմիչքներ օգտագործելէն առաջ պէտք է ուտել: Անօթի եղած ժամանակ խմելը շատ վատ գաղափար է։ «Ճարպերով, ածխաջուրերով եւ սպիտակուցներով հարուստ ուտելիքը կը նուազեցնէ իւրացումը, եթէ կ՛օգտագործուի ալքոլէն առաջ կամ խմելու ընթացքին»,-…
Պիստակը բարձր քալորի ունի, կը պարունակէ շատ ճարպեր։ Սակայն, չնայած ատոր, պէտք է ներառել սննդականոնին մէջ՝ նիւթափոխանակութիւնը արագացնելու համար, ըսած է սննդաբան Թաթիանա Ռազումովսքայա: Պիստակի օգտագործումը կը բարելաւէ սրտանօթային համակարգի աշխատանքը եւ կ՛արագացնէ նիւթափոխանակութիւնը։ Սննդաբանին խօսքով՝ պիստակին հիմնական սննդանիւթերէն մէկը B7-ն է կամ «պայոտին»ը, որ կ՛օգնէ իւրացնելու սպիտակուցը եւ այրելու ճարպերը։ «Եթէ «պայոտին»ը բաւարար չէ,…
Միջերկրականեան սննդականոնը կրնայ նուազեցնել ծանր COVID-19-ի զարգացման վտանգը։ Այս մէկը պարզած են Magna Græcia համալսարանի իտալացի գիտնականները։ Անոնց հետազօտութեան մասին կը հաղորդէ Medicina ամսագրին մէջ հրապարակուած յօդուածը: Հետազօտութեան հեղինակները ուսումնասիրած են միջերկրածովեան սննդականոնի հնարաւոր ազդեցութիւնը քորոնա ժահրային վարակի զարգացման վտանգի վրայ։ Յայտնի է, որ Իտալիոյ, Սպանիոյ, Յունաստանի եւ այլ երկիրներու բնակիչներու կողմէ աւանդաբար օգտագործուող ուտելիքները…
Տօնական օրերուն սննդային թունաւորումներէն զերծ մնալու համար, մասնագէտները կը յանձնարարեն. Նախաճաշ, ճաշ կամ ընթրիք պատրաստելէն առաջ եւ ընթացքին յաճախ լուալ ձեռքերը, յատկապէս, եթէ գործ ունիք հում ուտելիքի հետ, մասնաւորապէս` հում միսի: Պէտք է մաքուր պահել մակերեսները եւ խոհանոցային ապրանքները, որոնք կ՛օգտագործուին պատրաստութեան ժամանակ: Հում միսը, թռչնամիսը եւ ծովային ուտելիքները պէտք է զատել այլ ուտելիքներէն: Եթէ…
Քորոնա ժահրի «Օմիքրոն» տարբերակը 70 անգամ աւելի արագ կը բազմանայ հիւանդներու «պրոնք»ներու (շնչառական ուղիներու ճիւղաւորումներ) հիւսուածքներուն մէջ, քան «Տելթա»ն։ Այս մէկը պարզած են հոնգոնկցի գիտնականները։ Բայց ատոր հետ մէկտեղ «Օմիքրոն»ը 10 անգամ աւելի դանդաղ կը բազմանայ թոքերուն մէջ, եւ ատոր համար մասնագէտները յոյս ունին, որ վարակը աւելի դիւրին կը յաղթահարուի։ Գիտնականները հետազօտած են թոքերու հիւանդութիւններ…
Քորոնա ժահրի «Օմիքրոն» տարբերակը ունի արտասովոր ախտանշան մը, որ միայն գիշերը կը յայտնուի։ Այս մասին գրած է Daily Star-ը՝ յղում կատարելով ITV Lorraine հեռատեսիլի հեռարձակումը։ Հարաւային Ափրիկէի մէջ, ուր առաջին անգամ յայտնաբերուած է քորոնա ժահրի նոր տարբերակը, բժիշկները յայտնած են գիշերային քրտնարտադրութեան յաւելումի վերաբերեալ՝ վարակուած հիւանդներու բողոքներու մասին: Եթէ սկիզբը քորոնա ժահրով վարակման ախտանշան կը…
Օմիքրոնի տարբերակով վարակումի պարագային թոքաբորբոքումը կրնայ աւելի արագ զարգանալ, քան միւս տարբերակներու պարագային: Նման կարծիք յայտնած է վարակաբան Ալեքսանտր Սեմիոնով: Անոր խօսքով՝ նոր տարբերակով վարակուելու պարագային, մարդու մօտ քանի մը օրերու ընթացքին կրնայ թոքաբորբոքում զարգանալ։ Համավարակի նախորդ հանգրուաններուն մէջ, երբ քորոնա ժահրի այլ տարբերակներով վարակում տեղի կ՛ունենար, վարակուելէն ետք մինչեւ թոքաբորբոքումի սկիզբը կը տեւէր 10-11…
Առողջ ապրելաձեւը տարուան ցուրտ եղանակին կրնայ նպաստել դիմադրողականութեան: Բայց ճիշդ ի՞նչ պէտք է ընել ատոր համար: Այս մասին իրենց կարծիքը յայտնած են ամերիկացի սննդաբանները։ «Հաւասարակշռուած սննդականոնը՝ չափաւորութեան եւ այլազանութեան շեշտադրումով, յաջողութեան բանալին է: Սննդականոնին մէջ պտուղներու, բանջարեղէնի, ամբողջահատիկներու, օգտակար ճարպերու, խոտաբոյսերու եւ համեմներու ներառումը օրկանիզմը կ՛ապահովէ սննդանիւթերով, որոնք անհրաժեշտ են բորբոքային զարգացման ընթացքին դէմ պայքարելու…
2021ի Նոյեմբերին, Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը յայտարարեց Քորոնա ժահրի նոր տարբերակի՝ «Օմիքրոնի» մասին: Այժմ, գիտնականները Հարաւային Ափրիկէի եւ ամբողջ աշխարհի մէջ հետազօտութիւններ կը կատարեն «Օմիքրոն» տարբերակի յատկութիւնները բացայայտելու համար: Այս պահուն, տակաւին պարզ չէ, որ «Օմիքրոն» տարբերակը միւսներուն հետ բաղդատելով աւելի՞ վարակելի է, թէ՞ ոչ, հակառակ անոր որ Հարաւային Ափրիկէի շրջաններուն մէջ, ուր շրջանառութեան մէջ է…
Տօնածառերը ամբողջովին անվտանգ եւ անվնաս չեն։ Այս մասին, յղում կատարելով բրիտանացի գիտնականներուն, զգուշացուցած է «The Sun» պարբերականը։ Գիտնականներու խումբը պարզած է, որ տօնածառերուն մէջ կան ոչ միայն հակածիններ, այլեւ՝ բորբոսի 53 տեսակ։ Այս բոլոր նիւթերը կրնան մարդոց մօտ գլխացաւ ստեղծել։ Աւե՛լին, «ալերճիք» հիւանդութիւններ ունեցող մարդիկ յաճախ շատ զօրաւոր կերպով կ՛արձագանգեն բոյսերու եւ խոտաբոյսերու հոտերուն, անոնց…
Ամէն օր մաքարոն ուտելը շատ վատ գաղափար է, յայտնած է սննդաբան Անասթասիա Գավրիքովա: Անոր խօսքով՝ այդ մէկը կրնայ ստեղծել գրգռուած աղի համախտանիշ (հիւանդութեան նախանշաններու որոշ համակցում), «օթոիմիւն» հիւանդութիւններ (քրոնիք հիւանդութիւն, ուր օրկանիզմը՝ վահանաձեւ գեղձը եւ անոր կողմէ արտադրուող հորմոնները կ՛ընկալէ որպէս օտար՝ արտադրելով հակամարմիններ եւ ստեղծելով «օթոիմիւն» հիւանդութիւններ) եւ մաշկային խնդիրներ: Սնունդի այլազանութիւնը, մասնագէտին համաձայն,…
Հիւանդութենէն կամ պատուաստումէն ետք քորոնա ժահրով դարձեալ վարակուելու կարելիութիւնը շատ մեծ չէ, բայց տակաւին կանուխ է ուրախանալու համար։ Այս մասին ըսուած է հետազօտութեան մը մէջ, որու արդիւնքները հրապարակուած են New England Journal of Medicine ամսագիրին մէջ։ Քաթարէն գիտնականներ հետազօտած են քորոնա ժահրով վարակման դէպքերը 353 000 մարդոց ծիրին մէջ, երկրի տարածքին երկու ալիքներու ընթացքին՝ 2020ի…
Կազմուածքի պահպանման համար պայման չէ ամբողջութեամբ հրաժարիլ «սանտուիչ»ներէն, յայտնած է սննդաբան-սրտաբան Ասիյաթ Խաչիրովա: «Սանտուիչ»ները աւելի նուազ վնասակար կարելի է դարձնել: Ամբողջական սնունդը պէտք է ներառէ սննդանիւթերու բոլոր խումբերը՝ չլուծուող բջիջանիւթեր, սպիտակուցներ, ճարպեր եւ ածխաջուրեր։ Կարելի է պատրաստել «սանտուիչ» մը, որ կը պարունակէ բոլոր անհրաժեշտ «մաքրօէլեմընթ»ները, որմէ ետք աւելորդ կշիռք չէք ունենար», ըսած է մասնագէտը։ Ածխաջուրերը,…
Օրկանիզմին մէջ վիթամին B12-ի պակասը կրնայ տարբեր հիւանդութիւններ յառաջացնել, որոնք կրնան տարբեր ձեւով դրսեւորուիլ։ Այսպիսի կարծիք յայտնած է սննդաբան, սննդային վարքագիծի խանգարումներու մասնագէտ Հելեն Ուեսթ։ Daily Express-ին համաձայն, մասնագէտին խօսքով, կայ մէկ նշան, որով կարելի է անմիջապէս հասկնալ, որ մարդ B12-ի պակաս ունի։ Կը պարզուի, որ լեզուն նման պարագաներուն կ՛ուռի, կը կարմրի եւ քիչ մը…
Տեսողութիւնը չվնասելու համար ակնաբոյժ Սերկէյ Խոմեաքով կը յանձնարարէ «էքրան»էն հեռու մնալ 50-60 սանթիմեթր։ Մասնագէտը կը յանձնարարէ «մոնիթոր»ը տեղադրել անմիջապէս անհատին դիմացը, մինչդեռ ատոր վերին եզրը պէտք է ըլլայ տեսադաշտի մակարդակին վրայ։ Ան յանձնարարած է պահել 50-60 սանթիմեթր, սակայն հեռաւորութիւնը կրնայ տարբերիլ՝ կախեալ ըլլալով սարքի անկիւնագիծէն։ «Եթէ դուք կ՛աշխատիք 25-30 սանթիմեթր «էքրան»ի անկիւնագիծով «նօթպուք»ի կամ «թապլէթ»ի…
Պատուաստուած մարդոց պարագային, COVID-19-ն աւելի մեղմ կ՛ընթանայ, քան անոնց պարագային, որոնք չեն պատուաստուած։ Այս մասին յայտարարած են Վիտորվէ հիւանդանոցի բորբոքումի հետ կապուած հիւանդութիւններու ամպիոնի գլխաւոր բժիշկ, փրոֆեսոր Թոմաս Պենֆիլտ եւ Օրհուսի համալսարանի «իմիւնոլոճի»ի փրոֆեսոր Ռուն Հարթման: Danmarks Radio-ի համաձայն` եթէ ամբողջապէս պատուաստուած մարդիկ այնուամենայնիւ կը վարակուին, այդ կը կոչուի «բեկումնային վարակ»: Այդ պարագային, պատուաստուածներու մօտ…
Աշնանային եւ ձմեռնային ժամանակամիջոցին, եղանակին հայթայթուած բանջարեղէնը շատ կարեւոր է առողջութեան պահպանման համար: Աւելին` այդ բանջարեղէններէն քանի մը հատը կրնան օգնել պայքարելու «սթրես»ի դէմ, յայտնած է սննդաբան Եվկենի Արզամասցեւ։ Մասնագէտը նման ուտելիքներու առաջին շարքին նշած է ճակնդեղը: «Ճակնդեղին մէջ B խումբի վիթամիններու լայն տեսականի կայ, ատոնք մեզի համար անհրաժեշտ են նեարդային համակարգին համար: Այլ եղանակի…
Քորոնա ժահրի A.30 տարբերակը (A.VOI.V2), որ յայտնաբերուած էր 2021ի գարնան Անկոլայի եւ Շուէտի մէջ գտնուող հիւանդներու մօտ, կրնայ խուսափիլ դիմադրողական պատասխանէն՝ չեզոքացնող հակամարմիններու միջոցով: Այս մասին կը նախազգուշացնեն Գերմանիոյ Կիոթինկենի համալսարանի գիտնականները, որոնք իրենց գիտական աշխատանքի մանրամասնութիւնները հրապարակած են Nature ամսագրին մէջ։ Հեղինակները ուսումնասիրած են հիւրընկալող բջիջներու ներթափանցումը եւ հակամարմիններու միջնորդաւորուած A.30 տարբերակի չէզոքացումը: Բաղդատութեան…
Ընկոյզը, նուշը, պիստակը եւ հնդկական ընկոյզը օգտակար են «էներժին» ամբողջացնելու, ինչպէս նաեւ՝ սրտանօթային համակարգի կարգաւորման համար, սակայն սխալ օգտագործման պարագային կրնան վնասակար ըլլալ օրկանիզմին համար: Նման կարծիք յայտնած է սննդաբան Արտեմ Լէոնով: Մասնագէտը նշած է, որ թէեւ ընկոյզները կը պարունակեն շատ օգտակար մաքրօ եւ միքրոտարրեր, մանրաթելեր եւ սպիտակուցներ, ատոնք նաեւ կը պարունակեն նիւթեր, որոնք կը ճնշեն…
Մասնագէտները կը յանձնարարեն ձուկ ուտել շաբաթական առնուազն երկու անգամ, գրած է Eat This, Not That պարբերականը: «Ձուկը անկասկած «սուփըր» ուտելիք է: Այսինքն՝ սովորական սնունդ՝ անսովոր օգուտներով»,-ըսած է սննդաբան եւ առողջ սնանելու մասին քանի մը գիրքերու հեղինակ Ճեքսըն Պլեթնըր։ Անոր խօսքով՝ ձուկը հարուստ է օմեկա-3 թթուներով, որոնք շատ օգտակար են ուղեղին համար եւ կ՛օգնեն պայքարելու տարիքային…
Յաճախակի յօրանջելու պատճառներուն մասին իր կարծիքը յայտնած է վարակաբան Նուրժախան Ֆալահին։ «Յօրանջելը ակամայ շնչառական շարժում է, որ բաղկացած է խոր շունչէն եւ զօրաւոր արտաշնչումէն: Թուլացնելով մկանները եւ ընդլայնելով շնչուղիները՝ «ռիֆլեքս»ը օգտակար է։ Յօրանջելը՝ նեարդային լարուածութենէն կամ «սթրես»էն ետք հանգստանալու կ՛օգնէ, ինչպէս նաեւ կ՛աշխուժացնէ ուղեղը։ Որպէս հիւանդութեան ախտանիշ՝ յօրանջելը կրնայ դրսեւորուիլ, օրինակ՝ «տիփրեշըն»ի պարագային, երբ արեան…
Տարբեր մարդոց կը յանձնարարուի ուտել տարբեր քանակութեամբ հաց: Այդ կախեալ է անոնց տարիքէն եւ առողջական վիճակէն։ Նման կարծիք յայտնած է սննդաբան Նաթալիա Քրուկլովան: Անոր խօսքով՝ կազմուածքի եւ առողջութեան պահպանման համար պէտք է սահմանափակել հացի օգտագործումը։ Քրոնիք հիւանդութիւններու բացակայութեան պարագային կ՛ենթադրուի օրական 100-էն 200 կրամի սահմաններուն մէջ օգտագործել հացը: «Միջին հաշիւով՝ տղամարդոց համար չափաբաժինը կը կազմէ…
Ուղեղի ցնցումը կրնայ ժխտական ազդեցութիւն ունենալ կիներու վերարտադրողականութեան վրայ։ Այս հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են Journal of Head Trauma Rehabilitation-ին մէջ։ Նոյնիսկ թեթեւ գանկ-ուղեղային ցնցումները կրնան երկարաժամկէտ ազդեցութիւն ունենալ կիներու առողջութեան վրայ։ Ատոնք կրնան կապ ունենալ դաշտանային «սայքըլ»-ի խանգարումներու, սեռական գործունէութեան խախտումներու եւ այլ խնդիրներու հետ։ Բայց թէ ինչպէ՞ս ուղեղի ցնցումը կ՛ազդէ յղութեան հաւանականութեան վրայ՝ մինչեւ…
Ֆինլանտան դադրեցուցած է Moderna Spikevax-ով մինչեւ 30 տարեկան տղամարդոց պատուաստումը՝ «միոքարտիթ»ի (սրտի բորբոքում) զարգացման վտանգին պատճառով: 1991-էն ետք ծնած մարդոց կ՛առաջարկուի Pfizer/Biontech պատուաստը, փոխանցած է Reuters.com-ը: Եթէ մարդ ստացած է Moderna պատուաստի առաջին դեղաչափը, ապա երկրորդը կրնայ ստանալ Pfizer/Biontech-էն: «Սկանտինավիան հետազօտութիւնը, որուն մասնակցած են Ֆինլանտան, Շուէտը, Նորվեկիան եւ Տենմարքը, ցոյց տուած է, որ մինչեւ 30…
Պանիր գնելու ժամանակ աւելի լաւ է նախապատւութիւնը տալ բնական բաղադրութեամբ արտադրութիւններու: Այս մասին յայտնած է սննդաբան Ելենա Սոլոմաթինա: Մասնագէտին խօսքով` աւելի լաւ է խուսափիլ աղի բարձր պարունակութեամբ պանիրներէն: Բացի ատկէ՝ լաւ, որակաւոր պանիրը պէտք չէ վնասակար յաւելումներ պարունակէ: «Աւելի լաւ է առանց կաթի իւղի փոխարինողներու, առանց արմաւենիի իւղի ուտելիք գնել: Մասնաւորաբար, վերամշակուած պանիրներուն յատուկ աղեր…
Որոշ ուտելիքներ առողջութեան համար օգտակար կը նկատուին, սակայն կրնան որոշ խնդիրներ յառաջացնել, այդ շարքին՝ գլխացաւ եւ «միկրենի նոպա»ներ: Նեարդաբան Թաթիանա Վոն յայտնած է, որ գլխացաւ կրնան յառաջացնել այնպիսի ուտելիքներ, ինչպէս՝ «սիթրըսային միրգ»երը, տուրմը, սուրճը եւ ալքոլային խմիչքները: «Կան ուտելիքներ, որ կը յառաջացնեն «միկրենի նոպա»ներ: «Միկրեն»ի պարագային քլինիքական պատկերը յատկանշական է` նոպայի ձեւով գլխացաւ, զօրաւոր ուժգնութեամբ:…
Տարիքի բերումով մեր մարմինը կը սկսի փոխուիլ եւ աստիճանաբար ծերանալ: Սակայն մարմնի զանազան մասերը տարբեր ձեւերով եւ տարբեր արագութեամբ կը ծերանան: Ներքին բժշկութեան մասնագէտ Մաթիաս Ռիետլ կը յայտնէ, որ տարիքային բազմաթիւ գործընթացներ մօտաւորապէս 30 տարեկանէն կը սկսին: Մորթը 30 տարեկանին մաշկը արդէն իսկ կը սկսի կորսնցնել իր առաձգականութիւնը եւ ծերանալ: Ժամանակի ընթացքին, մորթին վրայ կը…
Լաւ հացը B խումբի վիթամիններու, ինչպէս նաեւ բջիջանիւթի աղբիւր է, որ անհրաժեշտ է աղիքներու լաւ աշխատանքին համար։ Այսպիսի կարծիք յայտնած է սննդաբան Օլկա Տեքեր։ Անոր խօսքով՝ լաւ հացի մէջ կան նաեւ բարդ ածխաջուրեր, որ կ՛օգնեն անօթութեան զգացողութիւն չունենալու եւ կը նուազեցնեն քաղցրի հանդէպ հակումը։ Մասնագէտը նշած է, որ հաց ընտրելու ժամանակ, պէտք է ուշադրութիւն դարձնել…
MIND սննդականոնը կրնայ յատկապէս օգտակար ըլլալ տարեցներու համար եւ բարելաւել անոնց իմացական/ճանաչողական գործունէութիւնները: Այսպիսի եզրակացութեան յանգած են Ռաշի համալսարանի բժշկական կեդրոնի հետազօտողները: MIND-ը կը միացնէ միջերկրածովեան սննդականոնի հիմքերը «հայփըրթէնշըն»ի դէմ սննդականոնի հետ (DASH): Նախորդ հետազօտութիւնները ցոյց տուած էին, որ MIND սննդականոնը կրնայ նուազեցնել «Ալզհայմըր»ի վտանգը: Նոր հետազօտութեան մէջ, որ հրապարակուած է Journal of Alzheimer’s Disease-ին…
Որոշ ուտելիքներ, ինչպէս նաեւ կարգ մը վիթամիններու աւելցուկը կամ անբաւարարութիւնը կրնան յանգեցնել ուշաթափութիւններու եւ տկարամտութեան, կը հաւաստիացնեն ամերիկացի սննդաբանները։ Անոնց կարծիքը կը վկայակոչէ «Eat This, Not That!» պարբերականը։ Ուղեղի բնական աշխատանքի համար, մասնագէտները կը յանձնարարեն կրճատել շաքարի քանակը սննդաբաժինին մէջ։ Բժիշկ Տիմիթար Մարինով կը յայտնէ, թէ հակառակ անոր որ «կլիւքոզ»ը ուղեղի հիմնական վառելանիւթն է, շատ…
Նիհարնալու փորձերու արդիւնաւէտութիւնը կապուած է ոչ միայն անոր հետ, թէ մարդ որքան կ՛ուտէ եւ կը շարժի, այլ նաեւ՝ աղիքներու «մայքրոպիոթա»-ի հետ: Այս մասին յայտնած են Սիեթլի համակարգային կենսաբանութեան հիմնարկի գիտնականները: գիտնականները վերլուծած են աւելորդ կշիռքի դէմ պայքարի մասշտաբային ծրագիրի մօտաւորապէս 100 մասնակիցի տուեալները: Անոնց կէսը յաջողած է 6-12 ամսուան ընթացքին կորսնցնել կշիռքին 1 առ հարիւրը,…
Աորթայի մասնահատումը աւելի յաճախ կը յայտնուի 50-60 տարեկան մարդոց մօտ: Ի՞նչ ախտանշաններ կրնան ցոյց տալ աորթայի հետ կապուած խնդիրները: Այդ վիճակի նախանշանները նման են անոր, երբ մարդ կը զգայ սիրտի կաթուածի կամ այլ կաթուածի ժամանակ՝ շնչառութեան դժուարութիւններ եւ հեւոց, ցաւ կրծքավանդակին մէջ, գունատութիւն, բարձր քրտնարտադրութիւն, ուշագնաց վիճակ եւ այլն: Ո՞վ կայ վտանգի խումբին մէջ: Բարձր…
Հնդկական ընկոյզի օգտագործումը կապուած է զարկերակային ճնշման նուազումին հետ։ Այս մասին գրուած է ամերիկացի գիտնականներու հետազօտութեան մէջ, որու արդիւնքները հրապարակուած են Current Developments in Nutrition ամսագիրին մէջ։ Հետազօտութեան համաձայն՝ հնդկական ընկոյզը օգտագործելը ոչ միայն կրնայ բարելաւել զարկերակային ճնշման ցուցանիշները, այլեւ նուազեցնել արեան մէջ «թրիկլիսերիտ»-ի մակարդակը։ Հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ հնդկական ընկոյզը կը բարելաւէ սիրտի…
Կուրծքի կաթը դրական ձեւով կ՛ազդէ թերահաս մանուկներու սրտանօթային համակարգի եւ սրտանօթային զարգացման վրայ: Այսպիսի եզրակացութեան յանգած են Իրլանտայի վիրաբուժներու թագաւորական վարչական կազմի բժշկական համալսարանի մասնագէտները: Հետազօտութիւնը, որ հրապարակուած է JAMA Network Open ամսագիրին մէջ, ներառած է 80 թերահաս փոքրիկներու տուեալները: Այս իր տեսակին մէջ առաջին հետազօտութիւնն է, որ ցոյց տուած է, թէ թերահաս փոքրիկները, որոնք…
Ամերիկացի սննդաբաններ թուած են սննդային այն վնասակար սովորութիւնները, որ արգելք կրնան հանդիսանալ նիհարնալու, յայտնած է Eat This, Not That!-ը։ Բժիշկ Ռոքսանա Էսանին յայտնած է, որ վատ սովորութիւններէն մէկն է՝ աշխատանքի ընթացքին ճաշի ընդմիջում չընելը, ինչ որ կրնայ նուազեցնել արտադրողականութիւնը եւ տրամադրութիւնը: Ճաշէն հրաժարելէն ետք շատ հաւանական է, որ երեկոյեան մարդ աւելի շատ ուտէ: Սննդաբան Քրիսթեն…
Ինչպէ՞ս բուսական սնունդի գերակշռութեամբ սննդականոնները կ՛ազդեն փոքրիկներու առողջութեան վրայ: Այս մասին նոր տուեալները առնուած են American Journal of Clinical Nutrition ամսագրին մէջ հրապարակուած ուսումնասիրութենէն: Բուսական սննդականոններու արդիւնքները լաւ ուսումնասիրուած են հիմնականին մէջ մեծերու համար: Յայտնի է, որ բուսակերութիւնը եւ «վիկըն»-ութիւնը կը նուազեցնեն սրտանօթային հիւանդութիւններու վտանգը, սակայն կը բարձրացնեն կոտրուածքներու հաւանականութիւնը, որովհետեւ բուսական ուտելիքները քիչ «քալսիում»…
Կօշիկներու որոշ տեսակներ կրնան ծայրայեղ բացասական ազդեցութիւն ունենալ ոտքերու վիճակին վրայ: Ինչպէ՞ս կարելի է ոտքերը պաշտպանել կօշիկներէն յառաջացող խնդիրներէն: Ընտրեցէ՛ք յարմարաւէտ բարձրակրունկ կամ 2-3 սանթիմեթր բարձրութեամբ կօշիկներ Ամէն օր հագնելու համար փորձեցէ՛ք հրաժարիլ բարձր ու բարակ կրունկներէն, ինչպէս նաեւ ամբողջովին հարթ կօշիկներէն: Տան մէջ բոպիկ մի՛ քալէք Բոպիկ քալելը լաւ գաղափար չէ, նոյնիսկ տան մէջ:…
Շրթունքներու մաշկը նոյնքան խոցելի է արեւու ճառագայթներու նկատմամբ, որքան մարմնի այլ բաժիններու մաշկը՝ անիկա նոյնպէս կրնայ այրիլ, աւելին՝ կրնայ մաշկի քաղցկեղ յառաջանալ: Շրթունքներու այրուածքներու ախտանիշներ են. շրթունքներու կարմրութիւն, ուռուցք, շրթունքներու մաշկի բարակութեան եւ խոցելիութեան զգացողութիւն, ցաւոտ զգացողութիւններ, բշտիկներ շրթունքներուն վրայ, որոնք, ի տարբերութիւն «հըրբըս»-ի, փոքր բշտիկներ են՝ լեցուած հեղուկով, այլ ոչ թէ թարախով: Ծանր պարագաներուն…
Շատ պարագաներու մարդ ինքը կրնայ բուժել քերծուածքները, սակայն ո՞ր պարագաներուն պէտք է անհանգստանալ: Ե՞րբ պէտք է դիմել բժիշկի: Մասնագէտներու կարծիքով՝ քերծուածքներու ապաքինումը կը սկսի գրեթէ անմիջապէս, եւ ամբողջ գործընթացը կրնայ տեւել քանի մը օրէն մինչեւ քանի մը շաբաթ: Վերականգնումի տեւողութեան երկարաձգումին վրայ կրնան ազդել քանի մը գործօններ. վնասուածքի ընդհանուր բնոյթը՝ որքան աւելի մեծ եւ խորունկ…
Այն փոքրիկները, որոնք շատ կանուխ կ՛ընդունուին առաջին դասարան, աւելի հաւանական է, որ սորվելու դժուարութիւններ ունենան: Աւելին, պատանեկութեան ընթացքին, անոնք աւելի հաւանական է, որ ունենան թմրամոլութեան կամ ալքոլի վերաբերեալ հարցեր: Այս մասին նախազգուշացուցած են Լոնտոնի Քինկ քոլէճի հոգեբուժութեան, հոգեբանութեան եւ նեարդաբանութեան հիմնարկի եւ Քարոլինսքայի հիմնարկի եւ Օրեպրոյի համալսարանի գիտնականները: Ինչպէս նշած է The Daily Mail-ը, գիտնականները…
Քորոնա ժահրի «տելթա» տարբերակը COVID-19-ի պատճառ կը դառնայ՝ աւելի ցած ժահրային ծանրաբեռնուածութեան պարագային, քան Ուհանի տարբերակը: Նման կարծիք յայտնած է Լապինոյի «Մօր եւ մանկան» քլինիքային հիւանդանոցի մանկաբոյժ Անտոն Ռավտին: Մասնագէտը նշած է, որ «տելթա» շտամը վարակիչ է ջրծաղիկին նման: Անիկա, մինչեւ օրս, վարակիչ ժահրային վարակներէն մէկը կը նկատուի: Նոր շտամի աւելի վարակիչ ըլլալը կը բացատրէ…
Սրտի կանգային անբաւարարութիւնը (ՍԿԱ, cardiac arrest) այդքան ալ տարածուած չէ, բայց շատ վտանգաւոր հիւանդութիւն է: Հիւանդներու կէսը կը մահանան ախտորոշումէն ետք 5 տարուան ընթացքին, եւ միայն մօտաւորապէս 30 առ հարիւրը հիւանդութեամբ կ՛ապրի աւելի քան 10 տարի: Սրտի կանգային անբաւարարութիւնը կը զարգանայ, երբ սրտի փորոքներու խցիկները չեն կրնար արիւնը մղել նախկին ձեւով: Սովորաբար, այդ մէկը տեղի…
Միշտ լողալը կրնայ օգտակար ըլլալ ուղեղին համար. անիկա կը նպաստէ ուղեղի մտային գործառոյթի բարելաւման, ինչպէս նաեւ ատոր մէջ կը ձեւաւորուին նոր «նիւրոնըլ» կապեր։ Այս մասին անդրադարձ կատարուած է Մարտի Հարտին-Պեյլոր համալսարանի նիւրօ-կենսաբանութեան փրոֆ. Սինա Մեթիուի յօդուածին մէջ, որ հրապարակուած է «The Conversation» ամսագիրին մէջ։ Մեթիուի խօսքով՝ լողալը աւելի օգտակար է ուղեղին համար, քան վազքը կամ…
Գունաւոր ուտելիքներու՝ կարմիր պղպեղի, ելակի, բալի, շարունակական ձեւով օգտագործումը կրնայ նպաստել ուղեղի առողջութեան պահպանման։ Այս մասին գրուած է Neurology ամսագիրին մէջ հրապարակուած հետազօտութեան մէջ։ Այդ ուտելիքներուն մէջ կը գտնուին «ֆլավոնոյտ»-ներ՝ բուսական ծագումով կենսաբանօրէն աշխուժ բաղադրիչներ։ Ընդունուած է, որ հակաօքսիտընթներու անբաւարարութիւնը օրկանիզմին մէջ կրնայ դեր ունենալ մտային կարողութիւններու նուազումի գործին մէջ՝ տարիքի հետ կապուած, նշած է…
Դիմադրողական համակարգի խախտումներու այսպէս կոչուած «հայճինիք վարկած»-ը ծանօթ է 1980-ականներէն։ Այդ վարկածին կողմնակիցները կը կարծեն, որ չափէն աւելի մաքրութիւնը եւ «միքրոպ»-ներու հետ շփման նուազումը մանուկ հասակին վատ ձեւով կ՛ազդեն դիմադրողական համակարգին վրայ եւ կը նախատրամադրեն, օրինակ, «ալերժի»-ներու։ Սակայն վերջին գիտական տուեալները այդ վարկածը չեն հաստատեր։ Լոնտոնի Համալսարանական քոլէճի եւ Լոնտոնի «հայճին»-ի եւ մերձարեւադարձային բժշկութեան դպրոցի…
Եթէ տաք օրերուն մարդ բաւարար քանակութեամբ ջուր չի խմեր, այդ կրնայ յանգեցնել արեան թանձրացման եւ հետեւաբար՝ սրտի, երիկամներու եւ անօթային համակարգի խանգարումներու, յայտնած է սննդաբան Սվետլանա Ֆուսը: Մասնագէտին խօսքով՝ քրտինքի հետ միասին օրկանիզմը կը կորսնցմէ ոչ միայն հեղուկը, այլեւ ամէնէն կարեւոր հանքանիւթերը՝ «փոթէսիում», «սոտիում», «քալսիում», «մակնիզիում» եւ «քլոր», որոնք օրկանիզմին մէջ կարեւոր աշխատանքներ կը կատարեն՝…
Կրծքագեղձի քաղցկեղի բուժման նոր մեթոտը կը սպաննէ ուռուցքային բջիջներու 95-100 առ հարիւրը: ErSo դեղը, որ մշակած են Իլինոյսի համալսարանի գիտնականները, արագօրէն կը կրճատէ ոչ միայն առաջնային ուռուցքները, այլ նաեւ յաջողութեամբ կը պայքարի «մեթասթազ»-ներու դէմ: Նոյնիսկ երբ քանի մը քաղցկեղային բջիջ կը վերապրի, նորագոյացութիւնները կը մնան ամբողջովին զգայուն ErSo-ի օգնութեամբ՝ բուժման նկատմամբ, հաղորդած է MedicalXpress-ը: Քանի…
Հապալասը (blueberry), սննդաբան Սվետլանա Ֆուսի համաձայն, շարք մը օգտակար յատկութիւններ ունի: Հապալասը մեծ քանակութեամբ սիլիցիում (silicon) կը պարունակէ, որու շնորհիւ կ՛ամրացնէ ոսկորները, կը բարելաւէ յօդերու շարժունակութիւնը, ինչպէս նաեւ՝ մաշկի, մազերու եւ եղունգներու վիճակը, յայտնած է ՌԻԱ Նովոսթին: Հապալասը հարուստ է նաեւ երկաթով, իոտով, մանկանիզով եւ հակաօքսիտընթներով, որոնք նոյնպէս օգտակար են առողջութեան համար: Բացի ատկէ, այս…
Պատուաստուած քաղաքացիները պէտք է շարունակեն պաշտպանիչ դիմակներ կրել, հակառակ պարագային անոնք կրնան քորոնա ժահրի «սուփըր տարածող» դառնալ: Նման կարծիք յայտնած է մասնագէտ Վլատիմիր Պոլիպոք: Մասնագէտին համաձայն՝ նոյնիսկ պատուաստուած անձ մը կրնայ ժահրի այնպիսի չափ մը ստանալ, որ կրնայ յաղթահարել դիմադրողական համակարգը եւ դառնալ հիւանդութեան պատճառ: «Յաճախ պատուաստուած մարդիկ կը հիւանդանան «ասիմփթոմաթիք» ձեւով ու կը դառնան…
Բալը կարեւոր առաւելութիւն ունի կեռասին հետ բաղդատելով։ Երկու պտուղներն ալ կը պարունակեն մեծ քանակութեամբ արժէքաւոր նիւթեր, բայց բալը աւելի հարուստ է վիթամինա-հանքային կազմով, իսկ շաքարը՝ երկու անգամ աւելի քիչ է, քան կեռասին մէջ։ Այս մասին տեղեկացուցած է սննդաբան Սվետլանա Ֆուսը։ Անոր խօսքով՝ բալի «կլայքեմիք ինտեքս»-ը ցած է, ամէնէն ցածերէն մէկը բոլոր պտուղներու մէջ։ Իսկ բալի…
Pfizer եւ BioNTech ընկերութիւնները պիտի առաջարկեն Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու սննդանիւթերու եւ դեղամիջոցներու որակի առողջապահական հսկողութեան վարչութեան (FDA) եւ Դեղամիջոցներու եւրոպական գործակալութեան (EMA), որպէսզի համաձայնութիւն տալն քորոնա ժահրի դէմ պատուաստի երրորդ չափաբաժինին որպէս «պուսթըր»։ Այս մասին տեղեկացուցած է Reuters-ը՝ յղում կատարելով Pfizer ընկերութեան գլխաւոր գիտաշխատող Միքայէլ Տոլսթենին։ «Պուսթերային» ներարկումի փորձարկման արդիւնքները ցոյց տուած են, որ պատուաստի…
Պատուաստումէն հրաժարող մարդիկ կը վտանգեն ոչ միայն իրենց առողջութիւնը, այլեւ կը դառնան «նոր շտամներու արտադրութեան գործարաններ»։ Այսպիսի կարծիք յայտնած է Վանտերպիլթի համալսարանի Բժշկական կեդրոնի վարակիչ հիւանդութիւններու բաժանմունքի փրոֆեսոր, տոքթոր Ուիլիամ Շաֆներ։ Անոր խօսքով՝ ներկայիս մարդկային օրկանիզմը քորոնա ժահրի նոր տարբերակներու տարածման միակ աղբիւրն է։ Եւ որքան շատ ըլլան չպատուաստուած մարդիկը, այնքան աւելի մեծ կ՛ըլլան ժահրի…
Ե՞րբ ճիշդ է պաղպաղակ ուտելը՝ առողջ մնալու եւ աւելորդ կշիռք չհաւաքելու համար: Այս մասին իր կարծիքը յայտնած է սննդաբան Թամարա Փրունցեւա: Մասնագէտին խօսքով՝ կարեւոր են պաղպաղակ ուտելու ժամը եւ չափաբաժինը: Բնական կշիռք ունեցող մարդը կրնայ մէկ փոքր պնակ պաղպաղակ ուտել որպէս երկրորդ նախաճաշ, յատկապէս տաք եղանակին: Այնուամենայնիւ, գիշերային ժամերուն չի յանձնարարուիր պաղպաղակ ուտել (նոյնիսկ եթէ…
Որոշ խմիչքներ կրնան օգնել վերականգնելու լեարդի գործառոյթը, յայտնած է սննդաբան եւ «կասթրոէնթերոլոկ» Ալինա Պուտաքովսքայա: Մասնագէտը նշած է, որ նման խմիչքներ հիմնականին մէջ ստեպղինի եւ դդումի հիւթեր կը ներառեն: Ստեպղինը, ինչպէս բոլոր նարնջագոյն եւ դեղին բանջարեղէնները, հարուստ են «քարոթինոիտ»-ներով, որ կը նուազեցնեն լեարդին վրայ «թոքսին»-ներու վնասակար ազդեցութիւնը: Մասնագէտին համաձայն, օրուան ընթացքին, կարելի է խմել 250 միլիլիթր…
Շատ մարդիկ աւելորդ կշիռք ունին եւ ոչ մէկ ձեւով կը յաջողին նիհարնալ, որովհետեւ շատ քաղցր կը սիրեն: Ինչպէ՞ս կարելի է յաղթահարել այս ձգտումը: Սննդաբան Ռուճութա Տիվեքար այս մասին քանի մը խորհուրդներ տուած է։ Անոր խօսքով՝ նախ պէտք է գիտնալ բնական անօթութիւնը զանազանել սնունդի նկատմամբ անցողական ձգտումէն, որ շատ յաճախ հոգեբանական ծագում կ՛ունենայ: Շատ պարագաներու, մարդիկ…
Կարելի՞ է արդեօք կանոնաւոր ձեւով օգտագործել կաղամբը: Կաղամբը կը պարունակէ շարք մը վիթամիններ եւ հանքանիւթեր՝ C, A, K, B վիթամինները, «պեթաքարոթին»ը, «քալսիում»ը, եւ «մակնիզիում»ը, ինչպէս նաեւ «լիութէին» եւ «թէանին» ամինաթթուները: Կաղամբը հարուստ է նաեւ բջիջանիւթով, որ անփոխարինելի է լեարդի եւ աղիքներու առողջութեան համար: Անիկա կ՛օգնէ հեռացնելու աւելորդ քոլեսթերոլը եւ լեարդի նիւթափոխանակութեան արտադրութիւնը, հետեւաբար կաղամբը մեր…
Քիթէն արիւնահոսութիւնը կրնայ ըլլալ լեարդի վտանգաւոր վիճակի նշաններէն մէկը, որու պարագային այս օրկանին մէջ ճարպի մեծ քանակ կը կուտակուի: Լեարդի ճարպակալումը կրնայ զարգանալ քանի մը պատճառներով, որոնց շարքին է ալքոլի շատ օգտագործումը: Լեարդին մէջ կը կուտակուին ալքոլի քայքայումէն ետք մնացած վնասակար նիւթերը, եւ ատոնք կրնան վնասել լեարդին բջիջները, որու պատճառով լեարդը դիւրութեամբ կը բորբոքի, վատօրէն…
Քորոնա ժահրը փոքրիկներու եւ անչափահասներու համար աւելի վտանգաւոր է, քան նախապէս կ՛ենթադրուէր, ինչպէս ցոյց կու տան վերջին ուսումնասիրութիւնները: Քորոնա ժահրի եւ «կրիփ»-ի հետ կապուած անչափահասներու հիւանդանոցային բուժումի անհրաժեշտութիւնը բաղդատելու համար, CDC մասնագէտները օգտագործած են 13 նահանգներու մէջ FluSurv-NET համաճարակային հսկողութեան համակարգի տուեալները: Անոնք տեղեկութիւն հաւաքած են COVID-19 ունեցող 12-17 տարեկան փոքրիկներու հիւանդանոցային բուժումի վերաբերեալ եւ…
Որոշ մարդոց համար փափաքելի չէ ծիրան ուտելը, իսկ ուրիշներու համար կը յանձնարարուի սահմանափակել ատոր քանակը, յայտնած է «էնտոքրինոլոկ», սննդաբան Թաթիանա Պոչարովա: «Կարելի չէ ծիրան ուտել անօթի փորին. այդ կրնայ յանգեցնել մարսողական խնդիրներու, մանաւանդ երբ ախտորոշուած են «կասթրիթ» (ստամոքսը պատող լորձաթաղանթի բորբոքում), խոց, բորբոքած աղիքներու ախտանշան, ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքում։ Եթէ վերը նշուած հիւանդութիւններու բարդացում կայ, աւելի…
Ամրան արեւու այրուածք ունենալու վտանգը քանի մը անգամ աւելի կ՛ըլլայ: Արեւու այրուածքը կարելի է նշմարել այն ախտանիշներով, որ յայտնի են մարդոց մեծամասնութեան՝ թեթեւ այրուածքի պարագային, այդ մորթի կարմրութիւն է, իսկ երբեմն ալ յոգնածութեան եւ գլխապտոյտի զգացում: Աւելի զօրաւոր (2-րդ աստիճանի) այրուածքի պարագային, կրնան բշտիկներ յառաջանալ: Ընդհանրապէս, արեւու թեթեւ այրուածքը, որու պարագային զօրաւոր գրգռուածութիւն եւ բշտիկներ…
Ինչպէ՞ս ճիշդ սնանիլ` չհրաժարելով սիրած կերակուրներէն եւ չի չարչարուիլ «քալորի»-ներ հաշուելով: Այս մասին յայտնած է բրիտանացի սննդաբան Քերի Մեյճըր: Մասնագէտին խօսքով, սնունդը կարելի է բաժնել հինգ հիմնական խումբի. բարդ ածխաջուրեր, սպիտակուցներ, պտուղներ եւ բանջարեղէն, կաթնամթերք, ճարպեր եւ իւղ: Ձեր սնունդը բարելաւելու համար բաւարար է ամէն օր ուտել նշեալ հինգ խումբի ուտելիքները` այնքան, որքան կը պահանջուի:…
Քորոնա ժահրի նոր շտամները վտանգաւոր են ոչ միայն մեծերու, այլ նաեւ՝ փոքրիկներու համար։ Լոս Անճելըսի մանկական հիւանդանոցի հետազօտողները SARS-CoV-2-ով վարակման աւելի քան 2000 պարագայի «ճենոմային անալիզ» կատարած են մանկաբուժական հիւանդներու ծիրին մէջ՝ պարզելու համար, թէ որքանո՞վ փոքրիկները ընկալելու ունակ են «փաթոճեն»-ի նոր տարբերակի հանդէպ։ Հետազօտութեան արդիւնքները տակաւին փորձագիտական գնահատում չեն ստացած եւ հրապարակուած են նախնական…
Ածխաջուրերու եւ ճարպերու օգտագործումը կրնան լրջօրէն վնասել աղեստամոքսային «թրաքթ»-ի դիմադրողական համակարգը, եւ փոփոխութիւնները կրնան անդառնալի բնոյթ կրել: Այս մասին յայտնած են Սենթ Լուիսի Ուաշինկթընի համալսարանի բժշկական դպրոցի եւ Քլիվլենտի դարմանատան գիտնականները: «Cell Host & Microbe» ամսագիրին մէջ հրապարակուած ուսումնասիրութեան համաձայն՝ մեծ քանակութեամբ շաքարի եւ ճարպի օգտագործումը, ինչ որ առանձնայատուկ է արեւմտեան ապրելակերպին, կ՛ախտահարէ «Փանեթ» բջիջները՝…
Մարդիկ հակում ունին գիրնալու գետնախնձորի «չիփս»-երու կանոնաւոր օգտագործումի պարագային, ըսած է սննդաբան Լորէն Մանակեր: «Eat This, Not That!»-ի համաձայն, գետնախնձորի «չիփս»-երը կրնան շատ բարձր ջերմուժ ունենալ՝ յաճախ կամ մեծ քանակով ուտելու պարագային: Մէկ բաժինը կ՛ենթադրէ 18 «չիփս», որ կը համապատասխանէ 28 կրամի, սակայն շատեր չեն սահմանափակուիր ատով, աւելին՝ զայն կը թաթխեն «սոս»-երու մէջ, որ յաճախ…
Մազաթափութեան հիմնական պատճառները ընդհանրապէս ցած սպիտակուցային եւ ցած ջերմուժային սննդականոններն են, վատառողջ սնունդը, շատ արագ կշիռքի կորուստը եւ օրկանիզմին մէջ զինքի, երկաթի ու վիթամին B12-ի պակասը, յայտնած է սննդագէտ Քինիթա Քատաքիա Փաթել: Մազաթափութենէն խուսափելու համար, մասնագէտը կը յանձնարարէ նախ կանոնաւորել սպիտակուցներու ստացումը, որովհետեւ մազերը հիմնականին մէջ բաղկացած են «քերաթին»-էն, որու «սինթեզ»-ին համար անհրաժեշտ է «պայոթին»…
Moderna-ն քորոնա ժահրի դէմ լաւագոյն պատուաստ ճանչնալը աշխարհաքաղաքական դրդապատճառ ունեցող քայլ է, յայտնած է առաջնակարգ ժահրաբաններէն եւ Պելճիքայի մէջ COVID-19-ի ոլորտի փորձագէտներէն մէկը նկատուող Մարք Վան Ռանսթ: Անոր խօսքով՝ ռուսական «Սփութնիք V»-ը ոչինչով կը զիջի պատուաստներու համաժողովին յաղթած իր մրցակիցին։ Մասնագէտը նշած է, որ ինքը մեծ նշանակութիւն չէր տար այս մրցանակին, որովհետեւ այս պարագային հաշուի…
Քառասուն տարեկան հասակին, մարդու օրկանիզմին մէջ որոշ մարմնային գործընթացներ կը սկսին փոխուիլ, ինչ որ կրնայ յանգեցնել կշիռքի անսպասելի փոփոխութեան: Այդ է պատճառը, որ 40-էն ետք, շատ կարեւոր է վերատեսութեան ենթարկել սննդականոնը, յայտնած է սննդաբան Ելենա Քալեն: Անոր խօսքով, քառասունէն վեր տարիքի մարդոց չի յանձնարարուիր խիստ սննդականոնը՝ դանդաղող նիւթափոխանակութեան եւ «հորմոնալ ֆոն»-ի փոփոխութեան պատճառով: Փափաքելի է,…
COVID-19 is considered a respiratory disease, but it also affects other organs and systems, including the digestive system. COVID-19 symptoms in the digestive system can vary from one person to another, but some of them are found in many people who get sick. Here are the signs that could indicate a coronavirus infection: Diarrhea and…
Զինքի պակասը կրնայ աւելցնել քորոնա ժահրի ծանր ընթացքի վտանգը: Այս մասին ըսուած է Մարսէյի համալսարանական հիւանդանոցի գիտնականներու հետազօտութեան մէջ, որու արդիւնքները ներկայացուած են Clinical Nutrition ամսագիրին մէջ: «Սքրինինկ»-ի կեդրոններ դիմած քորոնա ժահրով վարակուած 152 հիւանդի եւ առանց COVID-19-ի 88 հիւանդի մասնակցութեամբ կատարուած է քորոնա ժահրի ծանր ընթացքի կանուխ կանխատեսման գնահատում: «Հայփոսինեմիա» յաճախ տեսնուած է քորոնա…
Որոշ համեմներ կրնան շատ օգտակար ըլլալ առողջութեան համար, բայց, անշուշտ, չի յանձնարարուիր չափազանց շատ օգտագործել այդ համեմները: Կասիա Կասիան կը նուազեցնէ արեան մէջ շաքարի մակարդակը: Անիկա օգտակար է նաեւ սիրտին համար. կը նուազեցնէ «քոլեսթերոլ»-ի եւ «թրիկլիսերայտ»-ի մակարդակը: Անշուշտ, կասիան չի կրնար փոխարինել դեղերը՝ շաքարի եւ «քոլեսթերոլ»-ի մակարդակը իջեցնելու համար, բայց ատոր ներառումը սննդականոնին մէջ, նշանակուած…
Աւելորդ կշիռքը իսկապէս կը բարձրացնէ քորոնա ժահրի ծանր ընթացքի զարգացման վտանգը, պարզած են բրիտանացի գիտնականները: Հետազօտութեան ընթացքին, որու արդիւնքները հրապարակուած են The Lancet Diabetes & Endocrinology-ին մէջ, մասնագէտները ուսումնասիրած են գրեթէ 7 միլիոն բրիտանացիներու տուեալները, որոնց մօտ քորոնա ժահրը յայտնաբերուած է համավարակի առաջին ալիքի ժամանակ: Հետազօտողները նկատած են, որ 23-էն վեր մարմինի զանգուածի «ինտեքս»-ով մարդոց…
Տնային ճանճերը կրնան դիւրընկալ ըլլալ քորոնա ժահրին նկատմամբ եւ կրնան կրել այն 24 ժամուան ընթացքին: Այս մասին յայտնած են երկու նոր հետազօտութիւններ: Տնային ճանճերը (musca domestica) կրնան մարդուն եւ կենդանիներուն՝ մինչեւ 250 մակաբուծային, ժահրային եւ «պաքթիրիըլ» վարակ փոխանցել, յայտնած է Medportal.ru: Kansas State University-ի եւ Agricultural Research Service-ի գիտնականները երկու տարրալուծարանական փորձ կատարած են, որպէսզի…
Ալքոլը՝ լեարդին միակ թշնամին չէ: Կարգ մը անվնաս կարծուող սովորութիւններ կրնան նոյնքան վնաս հասցնել լեարդին: Վիթամիններ ստանալը Շատեր կը կարծեն, որ վիթամիններու յաւելումներ օգտագործելով՝ լաւ բան կ՛ընեն իրենց առողջութեան համար: Սակայն, վիթամին A-ի եւ վիթամին B3-ի բարձր քանակը բացասաբար կ՛ազդէ լեարդին վրայ: Այդ իսկ պատճառով, մասնագէտները կը յանձնարարեն օգտակար նիւթերը սնունդէն ստանալ։ Հետեւաբար, սննդակարգը կարելի եղած…
Բոլոր կանոններուն համապատասխան, քլորացուած ջուրը հանրային լողաւազաններու մէջ կը չէզոքացնէ SARS-CoV-2 քորոնա ժահրի գրեթէ բոլոր մասնիկները, վկայած է Լոնտոնի Imperial College-ի հետազօտութիւնը: Ժահրին կենսունակութիւնը մարդու օրկանիզմէն դուրս կախեալ է շրջապատի տեսակէն, ջերմաստիճանէն, խոնաւութեան աստիճանէն եւ այլ պայմաններէ: Աւելի կանուխ, ժահրային մասնիկներ յայտնաբերուած էին կեղտոտ ջուրերու մէջ, որմէ ետք գիտնականները որոշած էին ստուգել քլորացուած ջրաւազաններու անվտանգութիւնը,…
Թոքերու քրոնիք օպըսթրաքթիվ հիւանդութիւնը (ԹՔՕՀ) վտանգաւոր ախտորոշում է, որ յաճախ կը տեսնուի ծխող մարդոց մօտ: Սակայն, վերջերս, այս հիւանդութիւնը սկսած են ախտորոշել նաեւ չծխողներու մօտ: Ըստ գերմանական Wunderweib ամսագիրին, ատոր պատճառը կրնայ պահուըտած ըլլալ վտանգի այնպիսի գործօններու մէջ, ինչպէս՝ «փասիվ» ծխելը, «ճենեթիք» հակումը, օդի ապականումը, ինքնաշարժներու արտանետումները եւ յաճախակի շնչառական վարակները (օրինակ՝ տկար դիմադրողական համակարգի…
Երբեմն սխալ սննդականոնը կը յանգեցնէ այն բանին, որ մենք արթննանք գիշերուան կիսուն: Սննդաբան Փուճա Մահիճան Instagram-ի իր էջին վրայ խօսած է, թէ ինչպէ՞ս կարելի է յաղթահարել անհանգիստ քունը եւ գիշերուան կիսուն արթննալը: Մասնագէտին խօսքով՝ յաճախ քունի հետ կապուած խնդիրներու պատճառը արեան մէջ շաքարի մակարդակի անկումն է, ինչ որ կը յանգեցնէ «ատրենալին»-ի եւ «քորթիզոլ»-ի արտազատման: Իր…
Moderna-ի (Նուպար Աֆէեանի ընկերութիւն) պատուաստուած հիւանդներու 82 առ հարիւրը յայտնած է ներարկման տեղը հակազդեցութեան մասին: Այս մասին հրապարակուած է Journal of the American Medical Association-ին մէջ: Զեկուցումին համաձայն, Moderna-ի պատուաստի առաջին դեղաբաժինէն ետք, ստացողներու 74 առ հարիւրը յայտնած է ներարկման տեղը հակազդեցութեան մասին՝ ցաւ, կարմրութիւն, ուռուցք եւ քերուըտուք: Ցաւը ամէնէն տարածուած տեղական հակազդեցութիւնն է. ատոր…
Մասնագէտներու կարծիքով՝ ճիշդ սննդականոնը կրնայ նպաստել դիմադրողական համակարգի ամրապնդման եւ պատուաստումէն ետք պաշտպանութիւն ստեղծել քորոնա ժահրէն: Ի՞նչ սնունդ ստանալ պատուաստումէն ետք: Սպիտակուց Քորոնա ժահրին դէմ պատուաստումէն ետք կը յանձնարարուի բաւարար քանակութեամբ սպիտակուցներ ուտել: Հիւանդութիւններու կանխարգիլման փորձագէտ տոքթոր Սանտրա Էլ Հաժ յայտնած է, որ պատուաստումէն ետք սպիտակուցներ ստանալը կրնայ օգնել կանխելու ֆիզիքական թուլութեան զգացողութիւնները: «Ձեր մարմինը…
COVID-19-էն բուժուած որոշ հիւանդներու մօտ շաքարախտ գոյացած է կա՛մ հիւանդութեան ժամանակ, կա՛մ բուժուելէն ետք, նշած են հետազօտողներէն շատեր, եւ այդ մէկը, հաւանաբար, պաշտօնապէս կը ճանչցուի իբրեւ քորոնա ժահրային բորբոքումի ծանր հետեւանքներէն մէկը: Times of India-ի տեղեկութիւններով՝ COVID-19-էն բուժուած աւելի քան 3700 հիւանդներու մասնակցութեամբ 8 հետազօտութիւններու մէջ շաքարախտ յայտնաբերուած է 14 առ հարիւրի մօտ: Այս հարցին…
Քորոնա ժահրին դէմ «Սփութնիք V» պատուաստը չի կրնար ազդել մարդու «ճենոմ»-ին կամ ճենեթիք ժառանգականութեան վրայ, յայտնած է Գամալիոյ անուան համաճարակաբանութեան եւ մանրէաբանութեան հետազօտական կեդրոնի ղեկավար Ալեքսանտր Կինցպուրկը: «Եթէ դեղը մարդու օրկանիզմին մէջ չի բազմանար, ապա անիկա չի կրնար որեւէ ձեւով փոխազդել եւ «ինթեկրուիլ» մեր «նուքլէինաթթու»-ի հետ: Հետեւաբար, «Սփութնիք V»-ը ոչ մէկ ձեւով կրնայ ազդել «նուքլէինաթթու»-ի,…
Ուղեղի չարորակ ուռուցքներու դէմ պատուաստը անցած է քլինիքային փորձարկումներու առաջին հանգրուանը: Պարզուած է, որ պատուաստը անվտանգ է եւ յառաջացուցած է ուռուցքային հիւսուածքի մէջ դիմադրողական ցանկալի պատասխան, հաղորդած է Nature ամսագիրը: Newatlas.com-ին համաձայն, քանի մը տարի առաջ մշակուած է IDH1 սպիտակուցի հատուածի արհեստական տարբերակ մը՝ այս տեսակի քաղցկեղի բնորոշ «միւթէյշըն»-ով: Այս «միւթէյշըն»-ին յատուկ «բեբդիտ»-ային պատուաստը կրցած…
Հնդկաստանի մէջ յայտնաբերուած է քորոնա ժահրի նոր եւ վտանգաւոր տարբերակ մը, որ կը կոչուի «կրկնակի միւթանթ», ինչպէս նաեւ շտամներ, որ առաջին անգամ յայտնաբերուած էին Մեծն Բրիտանիոյ, Հարաւային Ափրիկէի եւ Պրազիլիոյ մէջ: Համավարակաբանները նշած են, որ նոր շտամը ունի ժահրի արդէն իսկ յայտնի երկու տարբերակներու յատկանիշները եւ ճիշդ այդ պատճառով զայն անուանած են «կրկնակի միւթանթ», փոխանցած…
Եթէ մորթին վրայ կապտուկներ դիւրութեամբ յայտնուին՝ աննշան հարուածներու հետեւանքով կամ ընդհանրապէս առանց որեւէ յայտնի պատճառի, այդ արդէն բաւարար է, որպէսզի զգուշանանք: Անշուշտ, այս ախտանիշը միշտ չի վկայեր լուրջ խնդիրներու մասին, բայց պէտք չէ անտեսել զայն: Ահաւասիկ քանի մը պատճառ, թէ ինչո՞ւ ձեր մաշկին վրայ դիւրութեամբ կապտուկներ կը յառաջանան: Ուլթրամանիշակագոյն ճառագայթով մաշկի ախտահարում Ուլթրամանիշակագոյն ճառագայթներու «ակրեսիվ»…
Քորոնա ժահրի համավարակի պայմաններուն մէջ, մարդիկ սկսած են աւելի յաճախ օգտագործել ախտահանող միջոցներ եւ «հակապաքթիրիըլ ժելեր ու սփրէյ»-ներ: Գիտնականները կը կարծեն, որ այս միտումը երկարաժամկէտ հեռանկարի մէջ կրնայ խնդիրներ յառաջացնել մարդու առողջութեան եւ միջավայրին համար: Հաւանական թունաւորում Ձեռքերու ախտահանող միջոցները աւելի շատ ալքոլ` «էթանոլ» կամ «իզոփրոփանոլ» կը պարունակեն 60-95% խտացումով: Ոչ ճիշդ օգտագործելու պարագային, ատոնք…
Չոր աչքի ախտանիշներով հիւանդները կեանքի աւելի ցած որակ կ՛ունենան՝ նման ախտանիշներ չունեցող հիւանդներու հետ բաղդատելով: Այս մասին գրուած է BMJ Open ամսագիրին մէջ հրապարակուած հետազօտութեան մէջ: Հետազօտութեան արդիւնքները ցոյց տուած են, որ այս հիւանդութեամբ տառապող մարդիկ գանգատած են չոր աչքերու՝ տեսողական գործունէութեան բացասական ազդեցութեան, ամէնօրեայ աշխատանք կատարելու անոնց ունակութեան եւ աշխատանքի կատարողականութեան վերաբերեալ: Չոր աչքի…
Փոքրիկներու սննդային ուղեցոյցները պէտք է ներառեն աւելի գործնական խորհուրդներ, թէ ինչպէ՞ս կարելի է անոնց սորվեցնել բանջարեղէն սիրել եւ ուտել, կ՛ըսեն Ֆլինտերսի համալսարանի Ապագայի համար հոգածութեան հիմնարկի սնունդի եւ սննդագէտի մարզի հետազօտողները: Աւստրալիոյ մէջ առողջութեան վիճակի ուսումնասիրութիւնը ցոյց տուած է, որ 2-17 տարեկան անձերու միայն 6%-ը կ՛ուտէ բանջարեղէնի յանձնարարուած քանակը: Փորձագէտներու կարծիքով՝ անհրաժեշտ են աւելի անհատականացուած,…
Հաւանաբար շատեր լսած են «յուզական այրում»-ի (emotional burnout) եզրոյթը: Պարզուած է, որ այս խնդիրը կրնայ յառաջանալ իւրաքանչիւր անձի մօտ: «Յուզական այրում»-ը սովորաբար կը զարգանայ մասնագիտական գործունէութեան մէջ «քրոնիք» չյաղթահարուած «սթրես»-ի հետեւանքով, որ կրնայ ի յայտ գալ շարք մը պատճառներով՝ աշխատանքի լարուած «ռիթմ», արդիւնքներու նկատմամբ պահանջներու անորոշութիւն, աշխատանքի մէջ որոշումներ կայացնելու անկարելիութիւն, աշխատանքի «մոնօթօնութիւն», ընկերութեան արժէքներու…
Մասնագէտները կը յանձնարարեն բարձր ճնշման պարագային հրաժարիլ սպիտակ ալիւրի օգտագործումէն: Նման խորհուրդ տուած են Մայոյի «քլինիք»-ի մասնագէտները: Սպիտակ ալիւրով պատրաստուած ուտելիքները այսօր յայտնի են, անոնց շարքին են՝ հաց, թխուածքաբլիթներ եւ այլն: Մասնագէտները կը յիշեցնեն, որ վերոնշեալ ուտելիքներուն մէջ շատ վնասակար են համային յաւելումները: Նման ուտելիքներու հանդէպ սէրը կը բարձրացնէ արեան մէջ շաքարի եւ «ինսուլին»-ի մակարդակը…
Մտավախութիւնները, որ դիմակ կրելը կը նուազեցնէ թթուածինի մակարդակը արեան մէջ, չափազանցուածութիւն է, ըսած են ամերիկացի հետազօտողները: Medportal.ru-ի փոխանցումով` Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը տակաւին նախորդ ամառ յայտարարած էր, որ դիմակներ կրելը թթուածինի պակասութիւն չ՛ստեղծեր եւ ածխաթթու կազէն թունաւորում չի յառաջացներ: Աւելի ուշ, Թոքերու առողջութեան ամերիկեան ընկերակցութիւնը (ALA) հաստատած էր այս տեղեկութիւնը` նշելով, որ ապացոյցներ չկան, որ դիմակը…
Բջիջային սարքերու յաճախակի օգտագործումը կրնայ ազդել փոքրիկներու ուղեղին վրայ: Այս մասին ըսուած է Պուտաբեշթի համալսարանէն խումբ մը հետազօտողներու ուսումնասիրութեան մէջ: Սովորաբար, մարդ առաջին անգամ ուշադրութիւն կը դարձնէ ամբողջական պատկերին, որմէ ետք կը սկսի նայիլ մանրամասնութիւններուն: Սակայն, փոքրիկներու պարագային աշխարհընկալումը տարբեր է: Հետազօտութիւնները ցոյց տուած են, որ թուային սարքերու օգտագործումը կ՛ազդէ փոքրիկներու մտային եւ ընկերային-զգացական զարգացման…
Քորոնա ժահրի դէմ պատուաստները զգալիօրէն կը նուազեցնեն հիւանդանոց մուտքի կարիքը COVID-19-ի պատճառով: Օրինակ, BioNTech/Pfizer պատուաստը կը նուազեցնէ այդ կարիքը 85 առ հարիւրով, իսկ AstraZeneca-ն` 94 առ հարիւրով, յայտնած են սկովտացի մասնագէտներ: Dw.com-ի համաձայն, սկովտացի հետազօտողները պարզած են, որ գերմանական BioNTech-ի եւ ամերիկեան Pfizer-ի կողմէ միատեղ պատրաստուած պատուաստի առաջին դեղաբաժինը 85 առ հարիւրով կը նուազեցնէ հիւանդանոց…
Ֆրանսական BioSerenity ընկերութեան մասնագէտները պաշտպանիչ դիմակ մը պատրաստած են, որ կ՛ոչնչացնէ քորոնա ժահրը, յայտնած է BFMTV-ն: Ընկերութեան գործադիր տնօրէն Մարք Ֆրուին յայտնած է, որ այս դիմակը «ժահրերը արգելափակելու» ունակութիւն ունի: Դիմակը բաղկացած է 4 շերտէ, որոնցմէ մէկը «հակապաքթիրիըլ» եւ հակաժահրային յատկութիւններ ունի: Դիմակը մէկ անգամ օգտագործելու համար է, եւ կը յանձնարարուի զայն կրել ոչ աւելի,…
