ՕԳՏԱԿԱՐ ԽՈՐՀՈՒՐԴՆԵՐ ԱՊԱԳԱՅ ՄԱՅՐԵՐՈՒՆ ԵՒ ՀԱՅՐԵՐՈՒՆ

1- Յղութեան շրջանին կանոնաւորաբար այցելել առողջապահական հաստատութիւն մը. – Առնուազն չորս անգամ նախածննդեան այցելութիւն կատարել բժիշկին: – Ձեր բժիշկին հարցնել, թէ ե՞րբ անհրաժեշտ է նախածննդեան հսկողութեան նպատակով այցելութիւն կատարել: – Տեղեակ ըլլալ յղութեան վտանգաւոր նշաններուն մասին, ինչպէս՝ արիւնահոսութիւնը, բարձր ջերմը, ձեռքերու եւ ոտքերու այտուցը եւ տեսողութեան վատթարացումը։ – Անպայման ուղեկցիլ յղի կնոջ՝ բժիշկին տուած անոր…

«ԱԶՈՒՆԻԷԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԲՈՒԺԱՐԱՆԸ ԿԸ ԾՐԱԳՐԷ ՍՏԵՂԾԵԼ ՆՈՐ ԲԱԺԱՆՄՈՒՆՔՆԵՐ ԵՒ ԾԱՌԱՅՈՒԹԻՒՆՆԵՐ»

  Հարցազրոյց՝ ՏՆՕՐԷՆ ՎԱՀԷ ԳԱՄՊՈՒՐԵԱՆ-ի հետ           2023 տարին կը զուգադիպի Ազունիէի Ազգային Բուժարանի հիմնադրութեան 100-ամեակին: Բուժարանի խնամակալութիւնն ու տնօրէնութիւնը շուտով կը յայտարարեն այս առիթին նուիրուած նախաձեռնութիւններու ծրագիր մը:         Անոր պատմութեան, առաքելութեան եւ աշխատանքներուն մասին տեղեկութիւններ փոխանցելու նպատակով, «Զգոյշ» հետեւեալ հարցազրոյցը ունեցաւ Բուժարանի տնօրէն Վահէ Գամպուրեանի հետ:   «ԶԳՈՅՇ».- Ե՞րբ հիմնուած է Ազունիէի…

ԵՐԵԽԱՆԵՐՈՒՆ ՀԵՏ ԽԱՂԱԼՈՒ ԿԱՐԵՒՈՐ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐ ԾՆՈՂՆԵՐՈՒ ՀԱՄԱՐ

  Սնունդը, խաղը եւ սիրով լեցուն ու ապահով միջավայրը կը զարգացնեն երեխային ուղեղին աշխատանքը՝ ամուր հիմք ստեղծելով անոր ամբողջ կեանքին համար: Խաղը երեխային իրաւունքն է. ան էական նշանակութիւն ունի անոր մտաւոր, ֆիզիքական, ընկերային եւ զգացական յատկութիւններու զարգացման համար: Խաղի վրայ հիմնուած կրթութիւնը երեխաներուն մօտ կը ձեւաւորէ համագործակցելու կարողութիւնը, ստեղծագործ միտքը եւ հետաքրքրասիրութիւնը, որոնք 21-րդ դարու…

Ի՞ՆՉ Է ՊԱՏՈՒԱՍՏԸ ԵՒ ԻՆՉՊԷ՞Ս ԿԸ ՊԱՇՏՊԱՆԷ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՒԱՆԴՈՒԹԻՒՆՆԵՐԷ

Պատուաստը կը պաշտպանէ մեզ լուրջ, յաճախ մահացու հիւանդութիւններէ՝ օգնելով մեր մարմնի բնական պաշտպանութեան՝ ախտամերժ համակարգին պայքարելու անոնց դէմ: Պատուաստը կը նմանակէ նոյն իրավիճակը մարմնին մէջ, երբ ան կ’ենթարկուի ժահրային կամ պաքթերիաներու յարձակումին, սակայն առանց մեզ հիւանդացնելու: Պատուաստներու մեծ մասը կը պարունակէ մահացած կամ տկարացած մանրէներ, այդ պատճառով անոնք պատճառ չեն դառնար հիւանդութեան: Ներարկումէն ետք պատուաստները…

ԿԼԻՄԱՅԻ ՏԱՔԱՑՈՒՄԸ

ՆԱՆՈՐ ԳՈՉՈՒՆԵԱՆ-ԹԱՇՃԵԱՆ Կլիմայի փոփոխութիւնը օդի տաքացումն է, որ կախեալ է երկրագունդի մթնոլորտին մէջ գտնուող ջերմոցային կազերու (ածխաթթու կազ, օզոն, մեթան…) խտութենէն, որուն պատճառը յաճախ մարդածին է: Այս կազերը կը տաքցնեն Երկրի ստորին շերտերը թոյլ չտալով որ արեւու ճառագայթները արտացոլան («reflection»), որոնք մնալով Երկրի մակերեսին չեն ձգեր որ մոլորակը սառի: Այս կազերը կը կոչուին ջերմոցային կազեր,…

ԲԺՇԿՈՒԹԻՒՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ՝ ՀԻՆ ԵՒ ՄԻՋԻՆ ԴԱՐԵՐՈՒՆ

ԼՈՒՍԻԿ ՍՈՄՈՒՆՃԵԱՆ-ԱՖԱՐԵԱՆ   Հայաստանի մէջ բժշկութիւնը մօտաւորապէս երեք հազար տարուան պատմութիւն ունի: Հնագիտական պեղումներ կը վկայեն ուրարտական եւ աւելի հին շրջանի բժիշկութեան մակարդակի մասին: Ժամանակի ընթացքին, ստեղծուած է դեղանիւթերու հարուստ գանձարան մը: Հայկական լեռնաշխարհի դեղաբոյսերը արտածուած են տարբեր երկիրներ: Հայաստան եղած է արժէքաւոր խէժատու բոյսերու եւ դեղերու հայրենիքը: Գլխաւոր դեղանիւթեր եղած են Հայկաւը, Հայքարը, Ուպանը,…

ՍՆՈՒՆԴԸ ԵՒ ՏԱՐԻՔԱՅԻՆ ՏԱՐԲԵՐ ՇՐՋԱՆՆԵՐԸ

ՏՈՔԹ․ ԳՈՀԱՐ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ՔԷՇԻՇԵԱՆ   Կեանքի առաջին 20 տարիներուն ընդունուած սնունդը մարմինը կ’օգտագործէ որպէս շինանիւթ։ 25 տարեկանին վերջնականապէս կազմաւորուած կ’ըլլան կմախքը, մկանները եւ միւս օրկանները։ 25 տարեկանէ ետք ընդունուած սնունդը կը ծառայէ պահպանելու արդէն կազմուած մարմնի բնականոն գործունէութիւնը։ 50 տարեկանէն ետք, պէտք է սնուիլ ոչ թէ ախորժակը բաւարարելու, այլ օրկանիզմը վերակառուցելու համար։ Անհրաժեշտ է ուշադրութիւն…

ՄԱՐՄԻՆԻ ՋՐԱՆՈՒԱԶՈՒՄ – DEHYDRATION

ԲԺԻՇԿ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ Խօսելէ առաջ մարմինի ջրանուազումին մասին, կ՛ուզեմ որոշ տեղեկութիւններ փոխանցել ընթերցողներուն ջուրի կարեւորութեան եւ դերակատարութեան մասին՝ մարմինի առողջութեան պահպանման մէջ: Մեր մարմինին 72-75 տոկոսը կազմուած է ջուրէ, որ կը գրաւէ մարմինին ներբջիջային (intracellular) եւ արտաբջիջային (extracellular) տարածքները: Ներբջիջային ջուրի քանակը արտաբջիջայինին կրկինն է: Արտաբջիջային ջուրի մեծ մասը կը գտնուի անօթներուն (vessels) մէջ, իսկ…

ԱՄԱՌ Է. ՉՄՈՌՆԱՆՔ ԿԱՐԳ ՄԸ ԹԵԼԱԴՐԱՆՔՆԵՐ

ՏՈՔԹ. ԷՏԻ ՐԱԳՈՒՊԵԱՆ Առողջութիւնը մեծապէս կախեալ է մեր ապրելակերպէն եւ մեր ուտելիքներէն: Ծինային տուեալները աննշան դեր կը խաղան, երբ ընտանեկան պատմութեան մէջ ժառանգական լուրջ հիւանդութեան  պարագայ չկայ: Ուստի, հակառակ Լիբանանի մէջ մեր դիմաց ցցուած տնտեսական բոլոր խնդիրներուն, ի՞նչ կրնանք ընել աւելորդ հիւանդութիւններէ խուսափելու համար: Ինչ կը վերաբերի ապրելակերպին, ապա թելադրելի է օրական քալել: Գլխարկը կամ…

ՎԱԽԸ ԱՏԱՄՆԱԲՈՒԺՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ

Տոքթ. Խաժակ Այնթապլեան Ամէնէն վախազդու մասնագիտութիւններէն մէկը մինչեւ այսօր, մանաւանդ բժշկական ասպարէզին մէջ տակաւին կը շարունակէ մնալ ատամնաբուժութիւնը։ Հակառակ անոր որ ներկայիս այս մասնագիտութիւնը բաւական զարգացած է, ներկայ ատամնաբուժական գործիքները աւելի քիչ ցաւ ու վախ կը պատճառեն, ցաւազրկիչ միջոցները հիմա աւելի ազդեցիկ են, սակայն տակաւին շատ մը մարդիկ մեծ վախ ունին ատամնաբուժներէն իսկ ոմանց քով…