ԼՈՒՍԻԿ ՍՈՄՈՒՆՃԵԱՆ-ԱՖԱՐԵԱՆ Հայաստանի մէջ բժշկութիւնը մօտաւորապէս երեք հազար տարուան պատմութիւն ունի: Հնագիտական պեղումներ կը վկայեն ուրարտական եւ աւելի հին շրջանի բժիշկութեան մակարդակի մասին: Ժամանակի ընթացքին, ստեղծուած է դեղանիւթերու հարուստ գանձարան մը: Հայկական լեռնաշխարհի դեղաբոյսերը արտածուած են տարբեր երկիրներ: Հայաստան եղած է արժէքաւոր խէժատու բոյսերու եւ դեղերու հայրենիքը: Գլխաւոր դեղանիւթեր եղած են Հայկաւը, Հայքարը, Ուպանը,…
ՏՈՔԹ․ ԳՈՀԱՐ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ՔԷՇԻՇԵԱՆ Կեանքի առաջին 20 տարիներուն ընդունուած սնունդը մարմինը կ’օգտագործէ որպէս շինանիւթ։ 25 տարեկանին վերջնականապէս կազմաւորուած կ’ըլլան կմախքը, մկանները եւ միւս օրկանները։ 25 տարեկանէ ետք ընդունուած սնունդը կը ծառայէ պահպանելու արդէն կազմուած մարմնի բնականոն գործունէութիւնը։ 50 տարեկանէն ետք, պէտք է սնուիլ ոչ թէ ախորժակը բաւարարելու, այլ օրկանիզմը վերակառուցելու համար։ Անհրաժեշտ է ուշադրութիւն…
ԲԺԻՇԿ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ Խօսելէ առաջ մարմինի ջրանուազումին մասին, կ՛ուզեմ որոշ տեղեկութիւններ փոխանցել ընթերցողներուն ջուրի կարեւորութեան եւ դերակատարութեան մասին՝ մարմինի առողջութեան պահպանման մէջ: Մեր մարմինին 72-75 տոկոսը կազմուած է ջուրէ, որ կը գրաւէ մարմինին ներբջիջային (intracellular) եւ արտաբջիջային (extracellular) տարածքները: Ներբջիջային ջուրի քանակը արտաբջիջայինին կրկինն է: Արտաբջիջային ջուրի մեծ մասը կը գտնուի անօթներուն (vessels) մէջ, իսկ…
ՏՈՔԹ. ԷՏԻ ՐԱԳՈՒՊԵԱՆ Առողջութիւնը մեծապէս կախեալ է մեր ապրելակերպէն եւ մեր ուտելիքներէն: Ծինային տուեալները աննշան դեր կը խաղան, երբ ընտանեկան պատմութեան մէջ ժառանգական լուրջ հիւանդութեան պարագայ չկայ: Ուստի, հակառակ Լիբանանի մէջ մեր դիմաց ցցուած տնտեսական բոլոր խնդիրներուն, ի՞նչ կրնանք ընել աւելորդ հիւանդութիւններէ խուսափելու համար: Ինչ կը վերաբերի ապրելակերպին, ապա թելադրելի է օրական քալել: Գլխարկը կամ…
Տոքթ. Խաժակ Այնթապլեան Ամէնէն վախազդու մասնագիտութիւններէն մէկը մինչեւ այսօր, մանաւանդ բժշկական ասպարէզին մէջ տակաւին կը շարունակէ մնալ ատամնաբուժութիւնը։ Հակառակ անոր որ ներկայիս այս մասնագիտութիւնը բաւական զարգացած է, ներկայ ատամնաբուժական գործիքները աւելի քիչ ցաւ ու վախ կը պատճառեն, ցաւազրկիչ միջոցները հիմա աւելի ազդեցիկ են, սակայն տակաւին շատ մը մարդիկ մեծ վախ ունին ատամնաբուժներէն իսկ ոմանց քով…
Նանոր Գոչունեան-Թաշճեան Գաւաթումը ամէնուն ծանօթ շիշէն է, անգլերէնով՝ «Cupping therapy»: Մարդիկ հազարաւոր տարիներ օգտագործած են այս մեթոտը, մարմինի տարբեր մասերու՝ մէջքի, գլխու, վիզի ցաւերը մեղմելու կամ թեթեւցնելու նպատակով: Գաւաթային բուժումը օգտակար ձեւ մըն է, սակայն պէտք է գիտնալ հիմնական բոլոր կարեւոր կէտերը, գաւաթը ճիշդ տեղը զարնելու համար: Գաւաթային բուժման նպատակն է արեան շրջանառութւինը աշխուժացնել. ներծծող…
20 հետազօտութիւններու քննարկումը կը թելադրէ քնանալէ առաջ բջիջայինը չթողել մահճակալին կողքին: Հետազօտութեան համաձայն, հարցուածներուն կէսէսն աւելին (48 տոկոս) գիշերը կը քնանայ հեռախօսը մահճակալին կողքին դրուած, կը գրէ Techlikethis: Հետազօտութիւնները ցոյց կու տան, որ կան յստակ ապացոյցներ, որ քնանալէ առաջ էլեկտրոնային սարքերու օգտագործումը եւ անոնց հասանելիութիւնը կրնայ կապուած ըլլալ քունի վատ որակի, ինչպէս նաեւ՝ ցերեկային ժամերու…
Մօր յետծննդաբերական սթրեսը կ’ազդէ նորածինի առողջութեան վրայ, իսկ այդ սթրեսին փոխանցման հաւանական միջոցներէն մէկը կուրծքի կաթին բաղադրութեան փոփոխութիւնն է: Հոլանտացի գիտնական-ները որոշած են պարզել, թէ ինչպէ՞ս կ’աշխատի այդ մեքանիզմը: Անոնք ուսումնասիրած են յետծննդաբերական մայրական սթրեսի կենսաբանական եւ հոգեբանական ազդեցութիւնը կուրծքի կաթին ճարպա-թըթուներու բաղադրութեան վրայ: Ծանօթ է, որ ճարպաթթուները անհրաժեշտ են երեխայի առողջ զարգացման համար, իսկ…
Վերահսկիչ մարմիններ կանաչ լոյս տուած են ճաղատնալու դէմ պայքարի միջոցի մը, որ կրնայ վերականգնել մազերը: Փորձերը ցոյց տուած են, որ դեղահատին ամէնօրեայ օգտագործումը կրնայ գրեթէ լիովին չէզոքացնել այն վիճակը, որուն պարագային մազերը կը թափին խուրձերով: Պարիսիթինիպ (baricitinib) դեղահատը արդէն կ’օգտագործուի Մեծն Բրիտանիոյ Առողջապահութեան ազգային համակարգին կողմէ` շարք մը հիւանդութիւններու բուժման համար, ներառեալ յօդացաւը, մորթատապը եւ…
Արեան մէջ երկաթի պակասը կրնայ յանգեցնել ախտամերժ (immune) համակարգի կարեւոր բջիջներու` լիւքոսիթներու (leukocytes) քանակի կտրուկ նուազումին, կ’ըսեն քաղցկեղի ուսումնասիրման գերմանական կեդրոնի հետազօտողները Science Advances պարբերականին մէջ հրապարակուած յօդուածի մը մէջ: Երկաթի մատակարարումը բջիջներուն կը վերահսկուի IRP-1 եւ IRP-2 երկու սպիտակուցներով (proteins), նշուած է նոյն յօդուածին մէջ: Գիտնականները արգելակած են երկու սպիտակուցներու աշխատանքը տարեց մուկերու մօտ,…