ԲԺԻՇԿ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ Տարի մը առաջ, 26 յունուար 2020-ին, գրած էի պսակաձեւ ժահրի` Չինաստանի մէջ յայտնաբերումին եւ անոր վտանգաւոր զարգացումներուն մասին: Այդ գրութեամբ անդրադարձած էի պսակաձեւ ժահրի հիւանդութեան պատմականին եւ անակնկալ, արագընթաց ու վտանգաւոր համաճարակի վերածուելու հաւանականութեան: Նոյնիսկ հաստատած էի, որ մարդկութիւնը կը գտնուի առողջապահական աննախընթաց պատերազմի մը` «Երրորդ համաշխարհային պատերազմի» առջեւ: Այդպէս եղաւ եւ…
Վերջին տուեալներու համաձայն, աշխարհի տարածքին աւելի քան 115 միլիոն անձ վարակուած է պսակաձեւ ժահրով, հետեւաբար հարց կը տրուի. անոնք պէ՞տք է պատուաստուին: Երկու նոր ուսումնասիրութիւններ այս հարցին կը պատասխանեն «միանշանակ այո»-ով, եւ կը նշեն, որ այս մարդոց բաւարար է տալ պատուաստի միայն մէկ չափ՝ անոնց արեան մէջ հակամարմիններ յառաջացնելու եւ պսակաձեւ ժահրը ոչնչացնելու համար, կը…
ԹԱՄԱՐ ԱԲՈՎԵԱՆ – ԽԱՆՃԻՀԱՆԵԱՆ Պատուաստումը ապահով եւ արդիւնաւէտ ձեւ մըն է հիւանդութիւններ կանխարգիլելու եւ կեանքեր փրկելու համար: Այսօր, պատուաստներ գոյութիւն ունին մեզ պաշտպանելու բազմաթիւ հիւանդութիւններէ: Պատուաստուելով՝ կը պաշտպանենք ոչ միայն մենք մեզ, այլ՝ մեր շուրջ գտնուողները: Պսակաձեւ ժահրի (COVID 19) համավարակի այս օրերուն, պատուաստումը կը նկատուի խիստ կարեւոր: COVID 19 ժահրը դիմագրաւելու նպատակով, աշխարհի…
Սեխը օգտակար սնունդ է, սակայն ոչ ամէն մարդ կրնայ ուտել զայն, կը պնդեն կարգ մը մասնագէտներ: Օրինակ, պէտք չէ սեխ տալ մինչեւ 2 տարեկան երեխաներուն, որովհետեւ անիկա կրնայ ստամոքսի խանգարում յառաջացնել անոնց մօտ: Նաեւ, կը թելադրուի սեխ չուտել աղիքաստամոքսային հիւանդութիւններու եւ շաքարախտի պարագային: Յատուկ վտանգ կը ներկայացնեն մեծ պարունակութեամբ բորակատ (nitrate) պարունակող սեխերը, որոնք կը…
ՏՈՔԹ․ ԳՈՀԱՐ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ՔԷՇԻՇԵԱՆ Յղութիւնը կանխարգիլող միջոցները հնարաւորութիւն կ՚ընձեռեն ոչ միայն խուսափելու անցանկալի յղութենէ, այլեւ ծրագրելու ապագայ երեխաներուն թիւը եւ անոնց ծնելու հաւանական ժամկէտները: Հակաբեղմնաւորիչներ չօգտագործելու հետեւանք է անբաղձալի յղութիւնը, որմէ ձերբազատելու նպատակով (ըստ UNESCO-ի տուեալներու), իւրաքանչիւր 10 վայրկեանը կին մը կը մահանայ: Յղութենէն խուսափելու նպատակով կ՚օգտագործուին, ինչպէս հակաբեղմնաւորիչ տարբեր միջոցներ, այնպէս ալ յատուկ…
Մելանոման մորթի քաղցկեղի ամէնէն վտանգաւոր տեսակներէն է, որ կը զարգանայ, երբ մելանին արտադրող բջիջներուն մէջ ծինային խանգարումներ տեղի ունենան: Հիւանդութեան զարգացման մեզի ծանօթ հիմնական պատճառներէն է արեւու եւ անդրմանիշակագոյն ճառագայթներու ազդեցութիւնը: Քաղցկեղի այս տեսակը շատ վտանգաւոր է, իսկ անոր բարեյաջող բուժման հաւանականութիւնը կախեալ է կանուխ ախտորոշումէն, սակայն հարցը կը կայանայ հոն, որ հիւանդները շատ յաճախ…
ՏՈՔԹ. ԽԱԺԱԿ ԱՅՆԹԱՊԵԱՆ «Զգոյշ»-ի նախորդ թիւերէն մէկուն մէջ (Զ. տարի, թիւ 1, 2020) անդրադարձած էի իմաստութեան ակռաներուն հետ կապուած կարգ մը հարցերու՝ խոստանալով հետագային ուրիշ յօդուածով մը անպայման շարունակել զանոնք: Նախորդ յօդուածին մէջ ներկայացուած հարցերն էին՝ ի՞նչ են իմաստութեան ակռաները, ի՞նչու այս ակռաները կը կոչուին «իմաստութեան ակռաներ», ի՞նչ է իմաստութեան ակռաներուն դերը բերանին մէջ, ի՞նչ…
Տարուան այս եղանակին ժահրային հիւանդութիւնները շատ տարածուած կ՚ըլլան, ուրեմն վարակումէ խուսափելու համար անհրաժեշտ է յաւելեալ միջոցներ կիրարկել դիմադրողական համակարգը ամրապնդելու եւ վարակման հաւանականութիւնը կարելի չափով նուազեցնելու համար: Ձեր ուշադրութեան կը յանձնենք վեց պարզ քայլեր, որոնք թոյլ կու տան պաշտպանուելու կռիփէն, պաղառութենէն եւ ժահրային այլ հիւանդութիւններէ: Խոնաւցնել օդը Մասնագէտներու համաձայն, տան օդի խոնաւութեան մակարդակը պէտք չէ…
Մելանոման մորթի քաղցկեղի ամէնէն վտանգաւոր տեսակներէն է, որ կը զարգանայ, երբ մելանին արտադրող բջիջներուն մէջ ծինային խանգարումներ տեղի ունենան: Հիւանդութեան զարգացման մեզի ծանօթ հիմնական պատճառներէն է արեւու եւ անդրմանիշակագոյն ճառագայթներու ազդեցութիւնը: Քաղցկեղի այս տեսակը շատ վտանգաւոր է, իսկ անոր բարեյաջող բուժման հաւանականութիւնը կախեալ է կանուխ ախտորոշումէն, սակայն հարցը կը կայանայ հոն, որ հիւանդները շատ յաճախ…
Ստորեւ Փարքինսն հիւանդութեան մասին քանի մը հետաքրքրական տուեալներ: Փարքինսընը քրոնիք է, բայց մահացու հիւանդութիւն չէ Փարքինսընը քրոնիք հիւանդութիւն է, որ կ՚ախտահարէ ուղեղին մէջ տոփամին արտադրող ջղաբջիջները (neuron): Այս նիւթին պակասը կ՚առաջացնէ շարք մը ախտանշաններ, ինչպէս՝ դողոց, շարժումներու դանդաղեցում, կաշկանդուածութիւն եւ անկայունութիւն: Հակառակ անոր որ անիկա ծանր հիւանդութիւն մըն է, սակայն մահացու չէ, կը յայտնէ Ճոն…