ՍՆՆԴԱԳԷՏ ՄԱՐԻԱ Գ. ՏԱԳԷՍԵԱՆ «Covid-19» համաճարակին ընթացքին, շատեր հարցեր ուղղեցին եւ տակաւին կ՚ուղղեն ուտելիքներու մասին, օրինակ` – Ո՞րն է լաւագոյն սննդանիւթը կամ վիթամինը՝ կանխելու covid-էն վարակումը: – Ո՞ր ուտելիքը կը զօրացնէ անհատին ախտամերժութեան համակարգը: – Ի՞նչ կրնանք խմել (բուսական ըմպելիքներ) խուսափելու համար վարակուելէ: Եւ դեռ շատ աւելին: Այս համավարակը մեծապէս ազդեց մարդկութեան վրայ՝ անյայտ ապագայի…
ՏՈՔԹ. ԷՏԻ ՐԱԳՈՒՊԵԱՆ COVID-19-ի բռնկումէն ի վեր, (2019-ի վերջաւորութեան), աշխարհը դէմ յանդիման եղած է ժահրին առնուազն 3 տարբերակներուն՝ Alpha (Մեծ Բրիտանիա -> 50%-ով աւելի արագ փոխանցուող) եւ Beta (Հարաւային Ափրիկէ-> 50% ով աւելի արագ փոխանցուող) եւ Delta (Հնդկաստան, Պրազիլ- > 60%-ով աւելի արագ փոխանցուող եւ պատուաստներու արդիւնաւէտութեան նուազում, երբ հարցը վերաբերի Plus Delta տարբերակին):…
ՏՈՔԹ․ ԳՈՀԱՐ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ՔԷՇԻՇԵԱՆ Վերջին տասնամեակներուն, սեռային դաստիարակութեան հարցը ամէնէն այժմէական հարցերէն մէկը կը նկատուի արդի ընկերութեան համար: Ան ոչ միայն բժիշկներու, ուսուցիչներու, այլ նաեւ պետութեանց մտահոգութեան հարց է, քանի որ սեռային գետնի վրայ ճիշդ դաստիարակուած սերունդը ապագային կը կազմէ կայուն եւ երջանիկ ընտանիք մը, որ իր կարգին կը հանդիսանայ հզօր պետականութեան հիմքը: Լաւ կամ…
Շուէտի Լինքէօփինկ համալսարանի գիտնականները յայտնաբերած են կապ մը սթրեսի հորմոնին՝ քորթիզոլի բարձր մակարդակին եւ անոր յաջորդող սրտի տագնապին միջեւ, կը նշէ Scientific Reports ամսագրին մէջ հրապարակուած հետազօտութիւն մը: Գիտնականները վերլուծած են 174 կամաւորներու մազերու նմուշներ, կը յայտնէ MedicalXpress-ը: Մազերը ունեցած են 1-3 սմ երկարութիւն, ինչ որ կը համապատասխանէ 1-3 ամսուան աճին: Բոլոր կամաւորները սրտի կաթուածի…
10-րդ դարու չինական եւ հնդկական աղբիւրներ վկայութիւներ կու տան «բնական ծաղիկի» դէմ պատուաստումի մասին. այդ ժամանակներէն ի վեր մարդիկ ըմբռնած էին մնայուն ախտամերժութեան պաշտպանական յատկութիւնները: Այն փաստը, որ բնական ծաղիկը յաղթահարած մարդիկ հետագային նորէն չէին վարակուեր, միջնադարեան բժիշկները մղած է մտածելու պատուաստումի եղանակներու մասին: Մեծ տարածում ունեցող վարակիչ այս հիւանդութիւնը շուրջ 40% մահացութեան համեմատութիւն ունէր:…
ՏՈՔԹ. ԷՏԻ ՐԱԳՈՒՊԵԱՆ Անգլիացի գիտնական եւ բժիշկ Էտուըրտ Ճէնըրի կատարած պատուաստի առաջին գիւտէն ի վեր, 1796-ին, մարդկութիւնը սկսած է ունենալ միջոցը եւ առաւելութիւնը կանխելու վարակիչ հիւանդութիւնները: 20-րդ դարուն, պատուաստ մշակելու տեւողութիւնը կը գնահատուէր 5-10 տարիով՝ հետազօտութենէն մինչեւ շուկայ: «Շուկայ» ըսելով նկատի ունինք արտադրող տարբեր ընկերութիւններ, որոնք ճշգրիտ նոյն բաղադրութիւնը կը պատրաստեն, եւ հանրութիւնը կը պատուաստուի…
Սննդականոնէն աղի քանակութեան սահմանափակումը կը բարելաւէ զարկերակային ճնշումը, ցոյց կու տայ նոր հետազօտութիւն մը, հրապարակուած՝ Circulation ամսագրին մէջ: Հետազօտութեան հեղինակները առաջին անգամ ըլլալով սննդականոնին մէջ աղի (sodium) քանակութեան նուազումին պարագային, կրցած են զարկերակային ճնշման նուազումի յստակ թիւեր հաշուել: Մարդկային մարմնին մէջ, յաւելեալ աղը պատճառ կը դառնայ արիւնատար անօթներուն մէջ ջուրի յապաղումին, ինչ որ կ՚աւելցնէ սիրտի…
Որոշ մասնագիտութիւններ առանձնապէս մարդիկ խոցելի կը դարձնեն COVID 19-ի դէմ, կը պնդեն Քալիֆորնիոյ համալսարանի բժշկական գիտութիւններու հիմնարկին գիտնականները: Ինչպէս որ կը նախատեսուէր, առաջին տեղը կը գրաւեն բժշկական-առողջապահական մարզին մէջ աշխատողները: Անոնք ամէնօրեայ շփումի մէջ են հիւանդներու հետ, եւ առաջին հերթին անոնք ենթակայ են վարակուելու վտանգին, նաեւ՝ հետագայ բարդութիւններուն: Երկրորդ տեղը կը գրաւեն ուտեստեղէնի եւ գիւղատնտեսութեան…
Վերջին տուեալներու համաձայն, աշխարհի տարածքին աւելի քան 115 միլիոն անձ վարակուած է պսակաձեւ ժահրով, հետեւաբար հարց կը տրուի. անոնք պէ՞տք է պատուաստուին: Երկու նոր ուսումնասիրութիւններ այս հարցին կը պատասխանեն «միանշանակ այո»-ով, եւ կը նշեն, որ այս մարդոց բաւարար է տալ պատուաստի միայն մէկ չափ՝ անոնց արեան մէջ հակամարմիններ յառաջացնելու եւ պսակաձեւ ժահրը ոչնչացնելու համար, կը…
ԹԱՄԱՐ ԱԲՈՎԵԱՆ – ԽԱՆՃԻՀԱՆԵԱՆ Պատուաստումը ապահով եւ արդիւնաւէտ ձեւ մըն է հիւանդութիւններ կանխարգիլելու եւ կեանքեր փրկելու համար: Այսօր, պատուաստներ գոյութիւն ունին մեզ պաշտպանելու բազմաթիւ հիւանդութիւններէ: Պատուաստուելով՝ կը պաշտպանենք ոչ միայն մենք մեզ, այլ՝ մեր շուրջ գտնուողները: Պսակաձեւ ժահրի (COVID 19) համավարակի այս օրերուն, պատուաստումը կը նկատուի խիստ կարեւոր: COVID 19 ժահրը դիմագրաւելու նպատակով, աշխարհի չորս…