ՏՈՔԹ. ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՍԱՂԸՐԵԱՆ Ի՞ՆՉ Է ԱՐԿԱԾԸ Մարդկային մարմնին անակնկալ վնաս հասցնող որեւէ պատճառ կը դասուի արկածներու շարքին: Արկածի արդիւնք են վէրքերը նախապէս առողջ մորթի վրայ, արիւնահոսումները, յօդային խախտումները, ոսկրային բեկումները, թունաւորումները եւ զգայազուրկ վիճակները: Ո՞ՒՐ ԿԸ ՊԱՏԱՀԻՆ ԱՐԿԱԾՆԵՐԸ Արկածները կը պատահին ամէն տեղ, ուր մարդիկ ներկայութիւն հաստատած են՝ տուներէն ներս, վերելակներուն մէջ, փողոցին…
ՆԱՆՈՐ ԳՈՉՈՒՆԵԱՆ-ԹԱՇՃԵԱՆ Դաջուածքը մորթի տակ թանաքի կամ ներկի միջոցով պատկերներու, նախշերու դրոշմումն է: Դաջուածքը շատ հին սովորութիւն է: Տարբեր մշակոյթի ներկայացուցիչներ, ըստ աւանդոյթի կը դաջէին իրենց երեսները կամ մարմինի տարբեր մասերը: Այն սկսաւ արդիականանալ 1700 թուականներէն սկսեալ, երբ անգլիացի բուսաբան Սըր Ճոզեֆ Պեքսը, նաւային երկար ճանապարհորդութենէն, Անգլիա վերադարձաւ դաջուածք ըրած. ան Անգլիոյ բարձր խաւի ներկայացուցիչ…
ՏՈՔԹ. ԿՈՍՏԱՆ ԵԱՓՈՒՃԵԱՆ Պատմութեան ամէնէն մահացու համաճարակէն անցած են 103 տարիներ: Այսօր գիտնականները խուճապի մատնուած են լուծում մը գտնելու երկու տարի առաջ բռնկած նմանօրինակ համաճարակի մը: 1918-ի Influenza-ն (կռիփը) սպաննեց տասնեակ միլիոններով մարդիկ եւ քանի մը ամսուան ընթացքին տարածուեցաւ երկրագունդին մէջ: Այսօրուան «Քորոնա» ժահրի բռնկումը մասնագէտները կը ստիպէ վերլուծելու անցնող համաճարակներու եզրակացութիւնները՝ նպատակ ունենալով, թէ…
Սննդագէտ Քէրի Թորընզ, BBC Goodfood ԹԱՐԳՄԱՆԵՑ՝ ԹԱՄԱՐ ԱԲՈՎԵԱՆ – ԽԱՆՃԻՀԱՆԵԱՆ Սննդագէտ Քէրի Թորընզ կը բացատրէ, թէ ինչպէ՞ս պէտք է յարմարեցնել մեր սննդականոնը տաք եղանակին, որքա՞ն պէտք է հեղուկ ստանալ, ի՞նչ ուտել, ինչպէ՞ս ուտել, եւ արդեօք կարելի՞ է զովանալ ուտելիքի միջոցով, թէ՝ ոչ: Որքա՞ն պէտք է ջուր խմել Մենք ընդհանրապէս 2-2.5 լիթրի միջեւ հեղուկ կը կորսնցնենք…
ՏՈՔԹ․ ԳՈՀԱՐ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ՔԷՇԻՇԵԱՆ Առողջութիւնը հարստութիւն մըն է, զոր կը ստանանք ծնունդով եւ անխղճօրէն կը վատնենք կեանքի ընթացքին: Ան բնական վիճակ մըն է, երբ մարմնի բոլոր օրկանները կ՚աշխատին բնականոն եւ անձը չի զգար անոնց գոյութիւնը: Փօլ Պրէյկը իր «Սիրտ» գիրքին մէջ կը գրէ.- «Արարիչը ձեզի պարգեւած է ամենահիանալի մեքենան, ձեր մարմինը։ Ան ունի երբեք կանգ…
ՍՆՆԴԱԳԷՏ ՄԱՐԻԱ Գ. ՏԱԳԷՍԵԱՆ «Covid-19» համաճարակին ընթացքին, շատեր հարցեր ուղղեցին եւ տակաւին կ՚ուղղեն ուտելիքներու մասին, օրինակ` – Ո՞րն է լաւագոյն սննդանիւթը կամ վիթամինը՝ կանխելու covid-էն վարակումը: – Ո՞ր ուտելիքը կը զօրացնէ անհատին ախտամերժութեան համակարգը: – Ի՞նչ կրնանք խմել (բուսական ըմպելիքներ) խուսափելու համար վարակուելէ: Եւ դեռ շատ աւելին: Այս համավարակը մեծապէս ազդեց մարդկութեան վրայ՝ անյայտ ապագայի…
ՏՈՔԹ. ԷՏԻ ՐԱԳՈՒՊԵԱՆ COVID-19-ի բռնկումէն ի վեր, (2019-ի վերջաւորութեան), աշխարհը դէմ յանդիման եղած է ժահրին առնուազն 3 տարբերակներուն՝ Alpha (Մեծ Բրիտանիա -> 50%-ով աւելի արագ փոխանցուող) եւ Beta (Հարաւային Ափրիկէ-> 50% ով աւելի արագ փոխանցուող) եւ Delta (Հնդկաստան, Պրազիլ- > 60%-ով աւելի արագ փոխանցուող եւ պատուաստներու արդիւնաւէտութեան նուազում, երբ հարցը վերաբերի Plus Delta տարբերակին):…
ՏՈՔԹ․ ԳՈՀԱՐ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ՔԷՇԻՇԵԱՆ Վերջին տասնամեակներուն, սեռային դաստիարակութեան հարցը ամէնէն այժմէական հարցերէն մէկը կը նկատուի արդի ընկերութեան համար: Ան ոչ միայն բժիշկներու, ուսուցիչներու, այլ նաեւ պետութեանց մտահոգութեան հարց է, քանի որ սեռային գետնի վրայ ճիշդ դաստիարակուած սերունդը ապագային կը կազմէ կայուն եւ երջանիկ ընտանիք մը, որ իր կարգին կը հանդիսանայ հզօր պետականութեան հիմքը: Լաւ կամ…
Շուէտի Լինքէօփինկ համալսարանի գիտնականները յայտնաբերած են կապ մը սթրեսի հորմոնին՝ քորթիզոլի բարձր մակարդակին եւ անոր յաջորդող սրտի տագնապին միջեւ, կը նշէ Scientific Reports ամսագրին մէջ հրապարակուած հետազօտութիւն մը: Գիտնականները վերլուծած են 174 կամաւորներու մազերու նմուշներ, կը յայտնէ MedicalXpress-ը: Մազերը ունեցած են 1-3 սմ երկարութիւն, ինչ որ կը համապատասխանէ 1-3 ամսուան աճին: Բոլոր կամաւորները սրտի կաթուածի…
10-րդ դարու չինական եւ հնդկական աղբիւրներ վկայութիւներ կու տան «բնական ծաղիկի» դէմ պատուաստումի մասին. այդ ժամանակներէն ի վեր մարդիկ ըմբռնած էին մնայուն ախտամերժութեան պաշտպանական յատկութիւնները: Այն փաստը, որ բնական ծաղիկը յաղթահարած մարդիկ հետագային նորէն չէին վարակուեր, միջնադարեան բժիշկները մղած է մտածելու պատուաստումի եղանակներու մասին: Մեծ տարածում ունեցող վարակիչ այս հիւանդութիւնը շուրջ 40% մահացութեան համեմատութիւն ունէր:…