2022ը բաւական ծանր տարի էր յատկապէս առողջապահութեան ոլորտին մէջ։ Covid-ի համավարակը կը շարունակէր հիւանդութեան եւ մահացութեան աճ արձանագրել։ Որոշ չափով մոռցուած ժահրերը, ինչպէս՝ ծաղիկը, կրիփը եւ RSV-ն, անսպասելի գլուխ բարձրացուցին: Իսկ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Գերագոյն դատարանը չեղեալ յայտարարեց վերարտադրողական ազատութեան գրեթէ 50-ամեայ իրաւունքը, որ հաստատուած էր Roe v. Wade-ի որոշումով, գրած է Scientific American-ը։ Բայց…
Փոքրիկներու «սենսըր»ային աշխարհը (sensory world) սկզբունքով կը տարբերի մեծերէն. փոքրիկներու բերանին մէջ մօտաւորապէս 30,000 համային «ռիսեփթըր» կայ, եւ 18 տարեկանին մօտաւորապէս ատոնցմէ կը մնայ միայն մէկ երրորդը։ Փոքրիկի մը «ռիսեփթըր»ներուն մեծ մասը հակամէտ է քաղցր եւ իւղոտ սնունդին, որովհետեւ մայրական կաթը հարուստ է շաքարներով եւ ճարպերով։ Հետեւաբար, «ուաֆըլ»է գաւաթով առաջին պաղպաղակը կամ շոքոլայէ շաքարը որպէս…
Շատ մարդիկ չեն նկատեր, որ մանաւանդ տօնական օրերուն որքա՜ն շատ ածխաջուրեր (carbohaydrates) կ՛օգտագործեն։ Առօրեայ կեանքին մէջ գրեթէ անկարելի է խուսափիլ ածխաջուրերէն: Ատոնք կարեւոր են, որովհետեւ տեսակ մը «վառելիք» են ուղեղին համար։ Ածխաջուրերը օրկանիզմին կ՛ապահովեն «էնըրճի», եւ մենք ատոր կարիքը ունինք՝ ամբողջ օրուան ընթացքին՝ արդիւնաւէտ եւ կեդրոնացած մնալու համար: Այնուամենայնիւ, ածխաջուրերու չարաշահումը, յատկապէս արագ մարսուող, կրնայ…
Մեծն Բրիտանիոյ մէջ առաջին անգամ ըլլալով ցօղունային բջիջներ օգտագործած են մանուկի մը սրտին արատը բուժելու համար։ Պրիսթոլի համալսարանի գիտնականներու ձեռքբերումներուն մասին տեղեկացուցած է Live Science-ը։ Ֆինլի անունով փոքրիկ տղան ծնած է Մեծն Բրիտանիոյ մէջ երկու տարի առաջ։ Ծնելէն չորս օր ետք, ան սրտի բաց գործողութեան ենթարկուած է։ Փոքրիկը սրտի հազուադէպ արատով ծնած էր՝ գլխաւոր անօթներու…
Թոքիոյի համալսարանի գիտնականները արհեստական DNA օգտագործած են՝ արգանդի վզիկի, կրծքագեղձի եւ մելանոմայի քաղցկեղի բջիջները յայտնաբերելու եւ ոչնչացնելու համար։ Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են համալսարանի կայքին վրայ։ Ուռուցքներու շատ տեսակներ կ՛արտադրեն որոշ միքրոRNAի (miR-21) չափազանց մեծ քանակ, որ դիմադրողական համակարգը չի կրնար ճանչնալ եւ, հետեւաբար, կենդանի կը պահէ քաղցկեղի բջիջները: Գիտնականները նախագծած են DNAի զոյգ «մոլեքիւլ»ներ, որոնք…
Մարդոց եւ շատ կաթնասուններու մօտ սկսած է այլասերիլ Y արական սեռական քրոմոզոմը: Մարդիկ կրնան գոյատեւել առանց ատոր, կը յայտնեն Թոքիոյի Սեթակայա-քուի փոքրիկներու առողջութեան եւ զարգացման ազգային հետազօտական հիմնարկի գիտնականները: Հետազօտութեան արդիւնքները հրապարակուած են PNAS ամսագրին մէջ: Կաթնասուններու մեծ մասը ունի երկու սեռական քրոմոզոմ ՝ X եւ Y: Էգերը կը կրեն XX հաւաքածօն, իսկ արուները՝ XY:…
Սրտանօթային հիւանդութիւններու եւ «տիմենշիա»ի վտանգը նուազեցնելու համար իտալացի գիտնականներ առաջարկած են սնունդին ծաղիկներ աւելցնել։ Նեափոլի Ֆրետերիք II համալսարանի գիտնականներու հետազօտութիւնը հրապարակուած է Plants ամսագրին մէջ: Գիտնականները վերլուծած են աւելի քան 250 բուսատեսակներու տուեալները։ Ամենաշատ տեղեկատւութիւն գիտնականները գտած են շամբուկի ծաղիկներու օգտագործման մասին։ Ատոնք հարուստ են բուսական «ֆենոլ»ներով, որոնք կը հակազդեն օրկանիզմին մէջ բորբոքման ինչպէս նաեւ…
Բրիտանացի դեղագործներ Սատիք ալ-Հասան եւ Մայք Հիուիթսըն «The Sun»ին խօսած են սովորական սխալներու մասին, որոնք մարդոց մեծամասնութիւնը կ՛ընեն, եղանակային վիրուսային վարակները տան մէջ բուժելու ժամանակ: Անոնք թուարկած են հետեւեալ սխալները՝ Վիթամին C-ի օգնութեամբ դուք կրնաք բուժուիլ Սուր Շնչառական Վարակէն (ՍՇՎ) Բորբոքումներու բռնկման եղանակին մարդիկ յաճախ վիթամին C կը ստանան, սակայն շատ քիչ ապացոյցներ կան, որ…
Ամերիկացի գիտնականներ մշակած են դեղ մը, որ արդիւնաւէտօրէն կը չեզոքացնէ օմիքրոնի եւ քորոնա ժահրի շատ տարբերակներ։ Տանա-Ֆարպըրի քաղցկեղի հիմնարկի, Պոսթընի համալսարանի, Մասաչուսեթսի ընդհանուր փրոֆիլի հիւանդանոցի, Քոլորատոյի պետական համալսարանի հետազօտողներու աշխատանքի արդիւնքները հրապարակուած են Science Advances ամսագրին մէջ: Մշակումը, որ կը կոչուի DF-COV-01, խայծ-մոլեքիւլ է ACE2 «ռիսեփթըր»ի համար: Ի տարբերութիւն հակամարմիններու վրայ հիմնուած դեղերու, SARS-CoV-2-ին համար…
Քաղցրաւենիքի հանդէպ սերը պայմանաւորուած է աղիքներու մէջ S24-7 ընտանիքի պաքթիրիաներու բացակայութեամբ։ Նման եզրակացութեան յանգած են Քալիֆորնիոյ համալսարանի գիտնականները։ Հետազօտողներու աշխատանքը հրապարակուած է Current Biology ամսագրին մէջ։ Մասնագէտները շարք մը փորձեր կատարած են մուկերու վրայ։ Գիտնականները մուկերուն կերակրած են հակապայոթիքներ, որոնք խախտած են աղիքներու «մայքրոպայոթան», իսկ ետքը անոնց շաքարի հատիկներ տուած են։ Երկու ժամուան ընթացքին խանգարուած…
